“Pelvik Rekonstrüktif Cerrahi” de dediğimiz, pelvik taban cerrahisindeki yeni tedavi teknikleri ile rahim, idrar kesesi sarkması, kalın barsak sarkmaları ve idrar kaçırma sorunları ameliyat edilebilmekte.
Pelvis, bayanlarda üreme organlarının yerleştiği karın alt kısmındaki alandır. Pelvis tabanını ise bu alanı oluşturan, kas, bağ dokusu ve bağlardan oluşan katman olarak tanımlayabiliriz. Her 4 bayandan biri idrar kesesi ve pelvis tabanı ile ilgili sorunlardan yakınır. ”İdrarımı tutamıyorum…!” , ”saat başı idrara gidiyorum, neredeyse her tuvaleti tanıyorum…!” , ”korkumdan sokağa çıkamıyorum, komşuya gidemiyorum…!” , ”devamlı idrarım varmış üzere hissediyorum…!” , ”gece sık sık tuvalete gidiyorum…!” , ”sırt ve kasık ağrılarım var…!” , ”dışkımı eskisi üzere denetim edemiyorum…!” ya da “aşağıda elime gelen bir şey var…!”.
Düşünüldüğü üzere yalnızca ileri yaştaki bayanların sorunu değildir. Son araştırmalara nazaran “doğum sonu her üç bayandan biri, idrar kesesi ile ilgili meseleler yaşıyor” ve lakin çok az bir kısmı olağana dönüyor. Tüm bu sıkıntıların temelindeki neden, doğumlar, geçirilen operasyonlar ve yaşa bağlı olarak pelvis tabanındaki kasların ve bağ dokusunun gevşemesidir. Sonuç olarak bu şahıslarda ömür kalitesinde, değerli ve olumsuz değişiklikler meydana gelmektedir. Hastalar ömür biçimlerini değiştirmekte, toplumsal hayatlarını kısıtlamaktadırlar. Daha az su içerek böbrek taşı, idrar yolu enfeksiyonu, bedenin su gereksinimini kısıtlayarak depresyona kadar giden süreçler yaşanmaktadır. Kitle tesirine bağlı, önemli böbrek yetmezliği yaşayan hastalarımızı dialize almak durumunda kaldık. Utanma, kendine inancı yitirme ve partnerlerinin sorunlarını fark etme korkusu üzere nedenlerle bu şahısların cinsel hayatları da önemli halde kısıtlanmıştır. Yapılan anketlerde %60 a varan oranlarda cinsel ömrün engellendiği görülmüştür.
Problemler gitgide artmasına karşın, evvelden olduğu üzere meselelerini lisana getirmek bir “tabu” olarak görülmekte ve bu hastalar çok az yardım istemektedirler. Bir kısım hasta şikayetlerini doktora yahut yakınlarına anlatmaktan utanmakta, başkaları de kendi yaşında bu sorunların olağan olduğunu düşünmektedir. Asıl kıymetli bir nedende son yıllara kadar kalıcı ve tesirli tedavi prosedürlerinin olmaması ve başvurulan tabibin fazla seçeneği olmaması idi. Yakın vakitlerde uygulanmaya başlanan TVT ve TOT üzere (lazer kesmeye yaradığı halde, bu operasyonları lazerle ameliyat diye sunanlar da var) , idrar kesesi ağzının bir sentetik bandla desteklenmesi son derece tesirli yeni bir operasyon tekniğidir. Fakat idrar şikayetleri olan hastaların lakin %15 ‘i için yanlışsız operasyondur.
1990 yılında Avustralya’dan Prof.Dr. Peter Petros ve İsveç’ten Prof.Dr. Ulmsten’in ortaya attığı “İntegral Teori” temelli yaklaşım ve teşebbüsler sayesinde Pelvik taban Cerrahisinde çok büyük ilerlemeler gerçekleştirildi. Avrupa’dan Prof.Dr.Klaus Goeschen’in de katkı ve çalışmaları ile başlarda yalnızca idrar kaçırmaya yönelik yapılan ameliyatlar tüm Pelvik Tabanda, “İntegral Teori” prensibiyle uygulanmaya başlandı. Pelvik tabandaki tüm hasarlar, ihtimamlı ve kapsamlı muayeneler ile kıymetlendirilerek, yalnızca hasarlı bölge değil, tüm bölge ele alınmaya başlandı.
Dikkatli bir muayene ve gerekli araştırmalardan sonra, vajinal(hazneden), çabucak hemen kanamasız ve küçük kesilerle operasyon gerçekleştiriliyor. Gücünü yitirmiş, gevşemiş bağlar, şayet gerekliyse sentetik malzemeler de kullanılarak güçlendiriliyor, sarkan katmanlar çıkarılmadan uygun halde üst üste getiriliyor, böylelikle ameliyat sonu iz kalması engelleniyor, tıpkı vakitte haznenin elastikiyeti ve işlevselliği korunmuş oluyor. Bu ameliyatlar sonunda hastaların kısa müddette olağan ömürlerine kavuşması sağlanıyor. Münasebete girme dışında birkaç hafta da olağan ömürlerine dönebiliyorlar.
Pelvik taban nasıl çalışır?
Yeni bilgilerin ışığında Pelvik taban çalışması tramboline benzetilmiştir.
Pelvik taban kasları (ortadaki mavi renkli zıplama ağı bölümü) ve bağları oluşturan zıplama yayı kısmından (yanlara tutunan ) oluşan bir tramboline misal. Bağlar önde, ortada ve geride leğen kemiklerine yapışır. Trambolinin üstünde bir lastik balon üzere idrar kesesi durur. İdrar kesesi dolunca, trambolin ağı ve yayı gerilerek aşağı gerçek sarkar. Dolma ile birlikte idrar kesesi tabanında bulunan sonlar, beyefendisine ihtar göndererek, idrar kesesinin dolduğunu haber verir. Muhakkak bir etaptan sonra beyin, idrar kesesine boşalması için ihtar gönderir. Şayet kişi o sırada idrarını yapacak durumda değil ise, Pelvis Tabanındaki kaslar kasılarak, trambolin ağının üst kalkmasını, hasebiyle idrar kesesi tabanının bası yapmamasını sağlar. Böylelikle sıkışma hissi azalır ve kişi rahatlar. Fakat doğal ki bu harika sistem lakin, trambolin sağlamsa kelam hususudur.
Özellikle doğumlar nedeniyle kaslar zayıf ve gergin değilse, idrar kesesi tabanı gereğince kaldırılıp, istikrarda tutulamayacaktır. Bağlar ve kaslar sarkacak, kişi idrar kesesinin az ölçüde dolmasında bile, idrara sıkışma ile tuvalete gidecektir. Pelvik tabandaki hasarın bölgesine nazaran, trambolin sistemindeki bozukluk, değişik şikayetlerle kendini gösterecektir.
Ön bölgelerdeki bir zayıflıkta, idrar kesesinin ağzı öksürük, hapşırma, ıkınma, yürüyüş, spor üzere aktivasyon esnasında gereğince kapanamayacak ve denetimsiz idrar kaçırma kelam konusu olacaktır. Birebir vakitte ön bölgedeki bağlar, dışkılama denetiminde de rol oynadığı için bu hastalarda, istemsiz dışkı kaçırmalar olabilmektedir.
Pelvisin orta bölgesindeki hasarlar, karşımıza ekseriyetle sık idrara çıkma, sıkışma hissi, tuvalete yetişemeden idrar kaçırma olarak çıkmaktadır.
Arka bölgedeki bağ dokusu hasarlarında, işeme zorlukları, gece idrara çıkma, sırt ve kasık ağrısı, rahim yahut hazne sarkmaları görmekteyiz.
Bu karışık ve bir bütünlük oluşturan yapı içinde, her hasta dikkatlice değerlendirilmekte ve bazen bir şikayet için birçok düzeltme (Total Pelvik Rekonstrüksiyon) gerekmektedir. Bu da esasen evvelden, “sadece şikayete yönelik yapılan ameliyatların neden tam başarılı olamadığını” göstermektedir.
Organik nedenli cinsel sorunlar?
Cinsellik, bir sorun olmadığı sürece birçok insan için sorun değildir. Lakin günün birinde engellenirse, dertler başlar. Bilhassa doğumlardan, alt genital bölge ameliyatlarından, hazne yahut rahim sarkmalarından sonra ve yaşlanmayla birlikte meseleler artabilir. Kişi bu sıkıntılarını eşlerinden çok doktorlarıyla paylaşmayı seçer. Bazen aşağılanma, terslenmeye kadar varan yansılarla karşılaşabilmektedirler. Meselesiz bir seksüel ömür içinde, Pelvik Tabanın sağlıklı bir bütünlüğü temeldir. Burada hazne yahut rahim sarkması, eski ameliyatlara bağlı hasarlar kadar, o bölgedeki organların alaka sırasındaki işlevleri da değerlidir. Hatta iddia edilebileceği üzere, ilgi sırasında idrar, gaz ve dışkı kaçırma bu bireyleri daha da büyük zahmetlere sokar.
Bu sorunlar, aslında sanıldığından daha sıktır. Ayrıntılı bir muayene ve görüşme ile her yaş kümesindeki hastaya yardımcı olmak mümkündür. Haznedeki sarkan, genişlemiş bölgeler tespit edilip, düzeltmeler sağlanarak, sağlıklı bir cinsel ömür sağlanabilir.
Doğumlar
Hayatın ilerleyen yıllarında oluşabilecek bir rahim yahut hazne sarkmasından çoğunlukla doğumlar sorumludur (doğumlar yalnızca sık görülen nedendir. Hiç doğum yapmayanlarda da sarkmalar olabilir). Birçok bayan haznelerinin genişlediğini, eşini tatmin edemediği hissine kapıldığını tabir eder. Bunu bizlere gelip, şahsen söyleyen eşlerde vardır. Doğumlara bağlı hasarlar hazne ve Pelvis Tabanının her bölgesinde olabilir. Hazne duvarlarında sarkma, pelvis tabanı kaslarında, sonlarında ve bağlarında zafiyet olarak kendini gösterir. Ayrıyeten hazne girişi civarında doğuma bağlı yırtıklara da dikkat etmek gerekir. Bu meseleler, bağdan zevk alamama, idrar kaçırma ve ilgi sırasında ağrılara yol açabilir.
Geçirilmiş Ameliyatlar
Azımsanmayacak ölçüde, alt genital bölgeden geçirilmiş ameliyatlar, ömrün ileri evrelerinde cinsel sorunlar yaratabilir. Rahim ameliyatları, tekrar hazneden yapılan sarkma ameliyatları sonucu yeni kahırlar, şikayetlerin devam etmesi, münasebet sırasında ağrı oluşması ve zevk alamamaya neden olabilir.
Bu kadar çok Organik (psikolojik olmayan) nedenli cinsel sorunlar olmasına karşın, günümüzde bu sebeplerle doktora gitmek hala bir tabu olarak görülmektedir.
Pelvik taban egzersizleri
Trambolin örneğide baz alınarak, değerli Pelvik Taban kaslarını güçlendirmeye yönelik idmanlar geliştirilmiştir. Şahıslar bu idmanları günlük hayatları içinde ve ekstra vakit harcamadan gerçekleştirebilmektedir. Bu manada, idrar kesesi ve barsak çalışmasını denetim eden çok kıymetli iki farklı kas kümesi gaye alınır.
Birincisi çizgili kas kümesi; idrar kesesi ve barsak son kısmı anüsün bulunduğu bölgenin açılmasını ve kapanmasını sağlar. Düz kas kümesi ise, bu bölgedeki organlar için çok değerli olan elastikiyeti sağlar. Genital organları olağan konumda fiyat ve gereksiz hareket etmelerini önler. Bu kasları güçlendirmek için elektriksel ihtarım tesirlidir. Çalışmalar, elekriksel ikazlar sonucu, hasarlı dokularda kanlanmanın arttığını göstermiştir. Hasebiyle bölgede Oksijen ve güç artımı ile kaslarda kuvvetlenme sağlanmıştır. Bu da kasların dayanma gücünü arttırmaktadır. Birlikte çalıştığımız bir kümenin yaptığı şimdiki bir araştırmada, sıkıntılarda %70 e kadar varan bir düzelme gösterilmiştir. Lakin organlarla (İdrar kesesi,idrar yolu,hazne,barsaklar) kaslar ortasında irtibat sağlayan bağlar hasarlı ise, bu idmanlar işe yaramayacaktır. Örneğin, Aşil tendonu koptuğunda, kaslar olağan olduğu halde ayağınızı geriye gerçek hareket ettiremezsiniz.
