Vajinal akıntı ve kaşıntı şikayeti kadın doğum polikliniğine en çok başvuru nedenlerinden biridir. Vajinal akıntı ve kaşıntı bir kadının hayatını hem sosyal hem de sağlık anlamında olumsuz etkiler. Tedavi edilmediğinde ise bazı komplikasyonlara neden olabilir. Bu nedenle vajinal akıntının nedeni ortaya konmalı ve tedavi edilmelidir.
Vajinal Enfeksiyon Belirtileri
Her kadında fizyolojik akıntı olur. Akıntının miktarı ve kıvamı adet döngüsüne göre değişkenlik gösterir. Kadınlarda kokusuz, renksiz, şeffaf akıntı olması normaldir. Ama aşağıdaki belirtiler varsa, akıntı fizyolojik kabul edilmez, araştırılması ve tedavi edilmesi gerekir.
- Kötü kokulu akıntı
- Sarı, yeşil veya beyaz peynirimsi akıntı
- Vajinal kaşıntı
- Vajinal yanma
- Cinsel ilişkide ağrı, yanma
- İdrar yaparken ağrı
Vajinal Enfeksiyon Nedenleri
Vajinal enfeksiyonun en sık nedeni normal vajina florasının bozulmasıdır. Vajina florası bozulduğunda normalde enfeksiyona neden olmayacak bakteri ve parazitler enfeksiyona yol açar. Vajinal enfeksiyonların diğer bir nedeni ise cinsel yolla bulaşan ajanlardır.
Vajina Florası Nasıl Bozulur?
Vajen florasında laktobasil adı verilen ve kadınları enfeksiyonlardan koruyan faydalı bakteriler vardır. Vajinadaki laktobasil sayısı azaldığında normal flora bozulur ve enfeksiyonlara yatkınlık oluşur.
- Sık cinsel ilişki
- Vajinal duş yapılması
- Antibiyotik kullanımı
- Şeker hastalığı
- Genital bölgenin sürekli nemli kalması
- Gebelik
Bu faktörler normal vajen florasını bozar ve vajinal akıntı ve kaşıntıya neden olur.
Vajinal Mantar Nedir?
Vajinal mantarın en sık nedeni Candida Albicans isimli mantardır. Kandida normal vajina florasında bulunur ama sayısı azdır. Vajina florası bozulduğunda yani florada bulunan laktobasil sayısı azaldığında candida miktarı artar ve vajinal mantar olur. Vajinal mantar beyaz peynirimsi akıntı olması, vajinal kaşıntı ve yanma şeklinde belirti verir.
Vajinal Mantar Bulaşır mı?
Hayır vajinal mantar bulaşmaz. Halk arasında mantarın cinsel ilişkiyle veya havuzdan bulaştığına inanılır. Ancak bu düşünce doğru değildir. Havuz, deniz sonrası vajinal mantar olma sıklığının artma nedeni bulaşma değil, genital bölgenin nemli veya ıslak kalmasıdır.
Vajinal mantar cinsel ilişkiyle de bulaşmaz. Sık cinsel ilişki sonrası vajen florası bozulduğu için vajinal mantar görülme ihtimali artar. Bu nedenle vajinal mantar tedavisinde eş tedavisine gerek yoktur.
Vajinal Mantar Dışında Kaşıntıya Neden Olan Faktörler
Vajinal kaşıntının en sık nedeni mantar enfeksiyonudur. Ama vajinal mantar dışında, alerji, dermatit, liken skleroz, vulvar intraepitelyal neoplazi (VIN) gibi durumlarda da vajinal kaşıntı olabilir.
Vajinal mantar olmamasına rağmen geçmeyen vajinal kaşıntı şikayetinde alerji ilaçları kullanılabilir. Bu tedaviye rağmen geçmeyen vajinal kaşıntıda, olası kanser riskini ortadan kaldırmak için biyopsi yapılabilir.
Vajinal Mantar İlaçları
Vajinal mantar ilaçları 3 formdadır.
- Vajinal mantar tablet
- Vajinal mantar fitil
- Vajinal mantar krem
Vajinal mantar ilaçları tek tek veya kombine şeklinde kullanılabilir.
Vajinal Mantar Kendi Kendine Geçer mi?
Vajinal mantar hafifse kendi kendine geçebilir. Ancak yoğun mantar enfeksiyonu varsa ilaçsız mantar geçmez. Vajinal mantarın kendi kendine geçmesi için vajina florasının düzelmesi lazım. Eğer vajinadaki laktobasil sayısı artırılırsa ilaçsız vajinal mantar geçebilir.
Vajinal Mantar Evde Nasıl Tedavi Edilir?
Vajina ph sını asidik hale getiren yiyecekler vajinal mantarı geçirebilir. Özellikle yoğurt, kefir gibi yiyecekler vajen PH sını düzenleyerek vajinal mantarın evde tedavisini sağlar. Bunun dışında sirkeli su gibi asidik solüsyonlar da vajina PH sını düşürerek vajinal mantarı evde tedavi edebilir.
Geçmeyen Tekrarlayan Vajinal Mantar
Geçmeyen veya tekrarlayan vajinal mantar şikayetinde mantar ilaçlarına ek olarak vajinal flora düzenleyici ilaçlar tedaviye eklenmelidir. Kronik mantar enfeksiyonu olarak tanımlanan bu durumda 3-6 aylık tedaviler gerekir. Her adetin 1. gününde vajinal mantar ilaçları önlem olsun diye verilir. Adet bitiminde ise flora düzenleyici fitiller kullanılır. Bu tedaviye 6 ay devam edilir.
Vajinal Akıntı Neden Olur?
Kadınların her gün vajinal akıntısı olabilir. Ama akıntıda koku varsa, rengi şeffaf beyaz değilse akıntının nedeni enfeksiyondur. Kadında vajinal akıntı yapan en sık nedenler şunlardır;
Bu mikroplardan gardnerella vajinalis ve mantar hariç diğerleri cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardır. Bu nedenle mutlaka eş tedavisi de vermek gerekir. Ancak mantar ve gardnerella enfeksiyonunda eş tedavisi vermeye gerek yoktur.
Vajinal Enfeksiyon Nelere Yol Açar?
Tedavi edilmeyen vajinal enfeksiyon yukarı doğru yayılarak pelvik inflamatuar hastalığa (PID) neden olabilir. Enfeksiyon tüplerde tıkanıklık yaparak kısırlığa (infertilite) veya rahim içinde enfeksiyona (endometrit) neden olabilir.
Eğer gebelikte vajinal enfeksiyon olursa, düşük erken doğum veya bebeğin suyunun erken gelmesine neden olabilir. Bu nedenle kadınlardaki enfeksiyon mutlaka tedavi edilmelidir.
Vajinal Enfeksiyon İçin Ne Yapılmalı?
Vajinal akıntı ve kaşıntı şikayeti olan bir kadının mutlaka muayene olması gerekir. Muayenede vajinal kültür alınmalı ve enfeksiyona neden olan mikrobik ajan belirlenmelidir.
Akıntı yapan ajanın çeşidine uygun antibiyotik tedavisi verilmelidir. Klinik pratikte akıntıya en iyi gelen antibiyotik metronidazol içerikli ilaçlardır. Eğer cinsel yolla bulaşan mikrop varsa mutlaka eş tedavisi de verilmelidir. Tedavi bittikten sonra kontrol vajina kültürü alınarak enfeksiyonun temizlendiğinden emin olunmalıdır.
Vajinal Enfeksiyon Bitkisel Tedavi
Bazı bitkiler vajen PH sını düzenleyerek akıntıya iyi gelir. Ama tek başına bitkisel tedavi akıntıyı geçirmede etkisiz olabilir. İlaç tedavisine destek olarak bitkisel tedavi akıntı için kullanılabilir.
Vajinal Mantar ve Enfeksiyondan Korunma Yöntemleri
Vajinal enfeksiyondan korunmak için aşağıdaki noktalara dikkat etmek gerekir.
- Vajinal duş yapmayın
- Parfümlü duş jeli, köpük, tampon kullanmayın
- Genital bölge temizliğini önden arkaya doğru yapın
- Sentetik iç çamaşırı yerine pamuklu iç çamaşırı kullanmayı tercih edin
- Çok dar kıyafetler giyerek genital bölgenin havasız ve nemli kalmasına neden olmayın
- Genital bölgeyi mümkün olduğu kadar kuru tutmaya özen gösterin
- Antibiyotik kullanımı sonrası vajinal enfeksiyon çok sık tekrarlıyorsa doktorunuza danışarak profilaktik mantar ilacı kullanın
- Adet döneminde pedinizi veya tamponunuzu sık sık değiştirin
- Havuz veya denizden çıktıktan sonra mayonuzu değiştirin
- Kondom kullanın
Sonuç olarak vajina kendi kendini temizleyen bir yapıya sahiptir, bu nedenle vajinanın içini temizlemenize gerek yoktur. Hatta vajinal duş tam tersi enfeksiyonlara davetiye çıkaracaktır. Bu nedenle her ne sebeple olursa olsun vajinanızı yıkamayın sadece dış genital bölgenizi doğal parfümsüz bir sabunla veya intim şampuanlarla yıkayabilirsiniz.
Sağlıkla ve sevgiyle kalın…
Referanslar
- Powell AM, Nyirjesy P. Recurrent vulvovaginitis. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol. 2014;28(7):967–976.
- Workowski KA, Berman S. Sexually transmitted diseases treatment guidelines, 2010. Atlanta: Centers for Disease Control and Prevention; 2010.
- O’Hanlon DE, Moench TR, Cone RA. In vaginal fluid, bacteria associated with bacterial vaginosis can be suppressed with lactic acid but not hydrogen peroxide. BMC Infect Dis. 2011;11(1):200.