Karın boşluğunu alttan kapatan, alt karın bölgesindeki (pelvis) organları destekleyen, kas ve takviye (bağ) dokusundan oluşan yapıya pelvis tabanı denir. Bir çerçeve üzere bu boşluğun alt kısmını saran pelvis kemiğine tutunur ve bir hamak üzere misyon yapar. Pelvis tabanı, boşluğu kapatmakla kalmaz, pelvis organları dediğimiz buraya yerleşmiş organlara takviye sağlar.
Bu organlar önde idrar kesesi ve idrar yolu (üretra), ortada rahim (uterus) ve hazne (vagina), art kısımda de barsağın son kısmı rektum ve taban içinde makat (anus) yer almaktadır.
Ürojinekoloji, pelvis tabanı yetmezliği ile ortaya çıkan sıhhat meselelerini inceler. Münasebetiyle tabanın yetmezliği, takviye verdiği organların bulundukları yerden aşağıya hakikat sarkmaları ile sonuçlanır.
Bir kitlenin ele gelmesi, basınç yahut bir şey doğacakmış üzere bir his ile birlikte sarkan organların işlev bozukluklarından kaynaklanan yakınmalar bu uzmanlık kısmının kapsamına girmektedir.
Pelvis tabanı takviye işlevi ile önde idrar depolama ve idrar yapma fonksiyonlarına katkıda bulunur. Bu işlevin aksaması durumunda sık sık idrara gitme, geceleyin sık idrara gitme, idrar kaçırma, idrarı tam boşaltamama, sık sık idrar yolu iltihabı geçirme üzere ömür kalitesini değerli ölçüde olumsuz etkileyen yakınmalar ortaya çıkar.
Pelvis tabanı orta kısmında üreme organları bulunur. Rahim ve hazne sarkmaları halinde kitle hissi, vajinadan dokunun dışarı çıkması, idrar kaçırma yahut yapamama sorunları, belin aşağı kısımlarında ağrı, ilerlemiş olaylarda sarkan kısmın iç çamaşırına sürtünmesi ile ülserler oluşabilir. Bu ülserler akıntı, koku ve ağrıya neden olabilir.
Arka kısım dışkılama ile ilgilidir. Gaz gaita kaçırma, kabızlık, büyük abdest yapmaya sıkışma, büyük abdestten sonra kirlenme üzere önemli yakınmalara neden olabilir.
Organ sarkmalarında sıklıkla cinsel ömür da olumsuz etkilenir. Bilhassa beraberlikte idrar kaçırma bayanı çok güç durumda bırakır. Organ sarkmaları ile ilgili öbür bir yakınma bel-kasık ağrısı olarak tanım edilen pelvik ağrıdır. Bu nedenle ortaya çıkan ağrı tipiktir. Hasta günün birinci yarısında ağrılı değildir. Zira geceleyin yatar durumda organlar yerine kayar ve kan dolanımının kâfi olması münasebetiyle hastalar kendilerini güzel hissederler. Bilhassa ayakta durmakla, yorgunlukla günün ikinci yarısında ağrı ortaya çıkar, zira ayakta durmakla sarkma durumu artar.
Pelvis tabanı yetmezliği, sıklıkla orta ve ileri yaş bayanlarda görülür ve yaşın her 10 yıllık periodunda sıklığın ikiye katlandığını görüyoruz. Hasebiyle yaşlanan nüfusla birlikte kaliteli hayat isteği ürojinekolojinin kıymetini artırmaktadır.
Pelvik taban yetmezliğine yol açan durumlar nelerdir?
En sık sebep gebelik ve doğumlardır. Bilhassa güç vaginal doğumlar, doğum yolunun komşuluğundaki pelvis taban yapılarında esnemelere ve hasarlara yol açabilmektedir. Vakum ve forseps üzere müdahaleli doğumlar, iri bebek doğumları, 2. devri uzayan doğumlar risk faktörleri olarak sayılabilir.
Gebelik üzere pelvik tabana yük getiren, karın içi basıncını arttıran durumlar (asit, tümör, kitle), kronik öksürükler (KOAH,Astım), obezite, kronik kabızlık, ıkıntılı sıkıntı defekasyon, ağır kaldırma pelvis taban yetmezliğine yol açabilir.
Çok seyrek olarak yukarda saydığımız nedenler olmadan da pelvis tabanı yetmezliği ile organ sarkmalarını görebiliriz. Genetik olarak zayıf bir bağ dokusuna sahip olanlarda, beyaz yahut latin ırktan olanlarda organ sarkmaları daha sık görülür. Bu bayanlarda ayrıyeten göbek , kasık fıtıkları, varisler, damar anevrizmaları, eklem hipermobilitesi üzere rahatsızlıklar sık görülür. Ailevi olabilir. Pratikte de taban yetmezliğinin anne, kız kardeş ve ablada görülmesi değerlidir.
Organ sarkmaları jinekoloji pratiği içinde bir ölçüde yer alır. Fakat organ sarkmaları ile birlikte işlevlerde aksama ayrıntılı bir araştırmayı gerektirebilir.Uygun bir tedavi ve sonuç, kâfi bir değerlendirmeye dayanır.
Ne vakit doktora görünelim?
Rahim ve idrar torbası sarkması şiddetli olmadıkça tedavi gerektirmez. Şayet belirti ve bulguları rahatsız edici ve olağan aktiviteleri engelliyorsa ilgili seçenekleri tartışmak için doktora başvurulabilir.
Ürojinekolojik problemlere yönelik sıhhat hizmetleri iki kapsamda kıymetlendirilebilir:
-Koruyucu Yöntemler
-Tedavi Yöntemleri
Koruyucu Yollar
Kegel İdmanları:
Kas yapısına sahip pelvis tabanının kaslarını güçlendirmeye yöneliktir. Dolayısı ile idmanlara dayanır. Fakat bu bölge kas idmanları sıradan idmanlar değildir.Özel olarak kegel antrenmanları ismini alırlar. Evvel bu kasları tanımak gerekir. Ve bu nedenle de profesyonel bir yardım almak uygundur.
Kegel idmanları rahim mesane ve bağırsağınıza dayanak olan pelvis taban kaslarınızı sıkılaştırır. Güçlü bir pelvis tabanı rahim sarkmasıyla ilgili semptomları azaltır ve pelvis içindeki organlarınıza daha âlâ takviye sağlar.
Kegel idmanı yapabilmek için aşağıdaki adımları izleyin:
-Pelvis taban kaslarınızı (idrarını durdurmak için kullandığınız kaslarınızı) sıkın (kasın).
-Sıkma işlemini 5 saniye boyunca devam ettirin, sonra 5 saniye gevşek bırakın. Eğer bu çok güç olursa başlarda 2 saniye sıkıp, 3 saniye gevşeyin.
-10 saniye kasılı tutabildiğiniz vakte kadar çalışmaya devam edin.
-Bu antrenmanı her seferinde 10 kere, günde 3 set olarak yapın.
Kabızlığı önlemek ve tedavi etmek:
Fazla ölçüde sıvı alın; meyve, zerzevat fasulye ve tam tahıllı gevrekler üzere yüksek lifli yiyecekleri yiyin.
Ağır kaldırmaktan kaçınma ve ağır kaldırırken doğru yöntemi kullanmak:
Bir şey kaldırıyorken, bel ve sırtınız yerine bacaklarınızı kullanın.
Öksürüğü denetim altına almak:
Sigara içmeyin ve kronik öksürük yahut bronşit için tedavi alın.
Kilo almaktan kaçınmak:
İdeal kilonuzu ve eğer gereksiniminiz varsa kilo verme stratejinizi belirleyin.
Tedavi Yöntemleri
Genel manada iki kümede toplanabilir: Cerrahi ve Cerrahi Dışı prosedürler.
Cerrahi Sistemler:
Cerrahi yollarda farklı teknikler kelam hususudur. Hastanın bulguları, genel sıhhat durumu, yakınmaları, beklentileri, yapılan testler ile elde edilen datalar cerrahi usulün biçim ve boyutlarını belirler. Bu tedavide de anatomik düzeltme yanında kesinlikle fonksiyona ilişkin yakınmaların giderilmesi hedeflenir. Bir çok cerrahi metot kelam hususudur. Uygun yol hastaya nazaran seçilir, ayrıntılı bilgi verilir ve onayı ile gerçekleştirilir.
Cerrahi Dışı Metotlar:
Cerrahi dışı tedavilerde, pelvis tabanını oluşturan kas yapısını güçlendirme programı yer alır. Bunlar faal (bizzat hasta tarafından gerçekleştirilen) metotlar ile pasif (aletler ile uygulanan) sistemlerden oluşur. Doktor yardımı alınması kuraldır. Bu kapsamda elektriksel stimülasyon, tens, nöromodülasyon, biofeedbak tedavileri kelam bahsidir.
İleri derecede organ sarkmaları olan lakin genel durumu dolayısı ile operasyona uygun olmayanlarda, ileride gebelik planlayanlarda operasyon uygun olmayabilir. Bu bayanlarda peser denilen aletlerin kullanılması daha uygundur.
Vajinal Peser: Bu alet vajinanızın içine yerleştirilir ve rahminizi yerinde meblağ. Geçici yahut kalıcı tedavi için kullanılan peserler çeşitli şekil ve boyutlarda olmaktadır. Hekiminiz size en uygun peseri seçecektir. Peseri nasıl çıkarılıp temizleneceği ve tekrar nasıl takılacağı öğretilir. Birtakım peserler akşam çıkarılıp sabah takılabilir lakin birtakım peserler takıldığı yerde uzun süre kalabilmektedir. Ama vajinal peserler ileri rahim sarkmalarında küçük bir kullanım alanına sahiptir. Peserler vajinal dokuyu yaralayabilir ve seksüel birleşmenin engellenmesine neden olabilir.
Organ sarkmaları ile ortaya çıkan yakınmalara kâfi değerlendirmeler sonucu hastaya; mesane eğitimi, davranış tedavileri ve (veya) ilaç tedavisi (medikal tedavi) eklenebilir.
