Tüp bebek yolu , doğal yollarla ve daha kolay yardımcı tedaviler ile gebelik elde edilemeyen çiftlerde başvurulan en son basamak yardımcı üreme metodudur. En kısa anlatımla bayanın yumurta hücresinin erkeğin sperm hücresi ile laboratuar ortamında döllenmesinin gerçekleştirilmesi ve bunun tekrar anne rahmine nakledilmesidir.
Dünyada birinci başarılı tüp bebek 1978 yılında gerçekleşmiştir ve o günden bu güne 2 milyondan fazla çift bu metotla bebek sahibi olmuştur.
Kimlere Tüp Bebek Uygulanır ?
Her iki tüp kapalı ise
Sperm sayı, hareket, morfolojide yetersizlik
Aşılama tedavisinden sonuç alamayan hastalar
Şiddetli endometriozis
Erkek ejekulatında sperm hücresinin olmaması
TÜP BEBEK AŞAMALARI
Birinci basamakta çiftin hikayesi ayrıntılı incelenir. Yaş, evlilik yaşı, sistemik hastalık varlığı ,sigara alkol üzere alışkanlıklar, mesleksel özel durumlar (kimyasal unsura maruziyet, vardiyalı iş sistemi,sık seyahat, vs ) irdelenir. Bu görüşmede öncelikle erkeğin semen tahlili kıymetlendirilir. Bir sorun varsa uroloji ile konsulte edilir. Bayanda bazal hormonal kıymetlendirme (siklusun 2. yada 3. günü), jinekolojik muayene yapılır. Gereken hastalarda rahim sineması (HSG),histeroskopi, laparoskopik kıymetlendirme yapılır. Bu görüşme sonrasında hastaya özel bir tedavi programı belirlenir, hastayla tedavi başarısı paylaşılır ve detaylı olarak tedavi kademeleri mümkünse bir çizelgede anlatılır.
İkinci evre hormonların baskılanmasıdır. Tedavide gaye kâfi sayıda kaliteli yumurta hücresi elde edebilmek için bedenin hormonal işleyişini denetim altına almaktır. Bu maksatla bir evvelki menstruel döngüde ya da adetle birlikte tedavi başladığında belli günlerde koldan enjeksiyon formunda tedavi düzenlenir ( Uzun protokol ).
Üçüncü aşama yumurtaların uyarılması devridir. Tüm tedavi protokollerinde adetin 2. yada 3. gününde temel ultrason değerlendirmesi, kanda FSH, LH, TSH, Prolaktin ve estrojen ölçümü yapılır. Hastaya uygun tedavi kombinasyonu ve doz seçimi yapılır ve hasta belli aralıklarla ultrasonografi denetimlerine çağırılıp follükül ( yumurta hücresini içinde barındıran yapı )ölçümü yapılır. Follüküller istenen çapa, rahim iç zarı istenen kaliteye geldiğinde yumurta hücrelerini ortaya çıkarabilmek için hCG enjeksiyonu (çatlatma iğnesi) yapılır ve çift 34 – 36 saat sonra yumurta toplamı sürecine çağırılır. Bu tedavi devri kliniğimizde ortalama 8- 12 gün sürmektedir.
Dördüncü kademe yumurtaların toplanmasıdır. Ameliyathane şatlarında transvajinal ultrasonografi yardımı ile her bir follükül sıvısı vakum sistemi ile bir tüp içine aspire edilir. Saniyeler içerisinde yumurta hücresini araştırmak üzere embriyologa teslim edilir. Ülkü olanı hasta başına 6 -12 yumurta elde edebilmektir. Ancak bu sayı 1 tane olabildiği üzere 20 nin üzerine de çıkabilir. Çok nadiren hiç yumurta bulunamadığı da olabilir. Bu süreç lokal ya da genel anestezi ile yapılır.İşlem 10-30 dakika kadar sürer, 2-4 saat kadar klinikte takip edilir akabinde hasta konutuna gidebilir.
Beşinci etap döllenme periyodudur. Toplanan yumurta hücreleri inkübatore yerleştirilir. Olgun yumurta 4-6 saat sonra döllenme için hazır hale gelir. Bayandan yumurta toplandığı sırada erkek de sperm örneğini verir. Menisinde canlı sperm bulunamayan hastalardan cerrahi metotlarla sperm elde edilme yoluna gidilir. Klasik tüp bebek formülünde her bir yumurta hücresine 200 bin kadar sperm hücresi uygun laboratuar ortamında bir ortaya bırakılır döllenmesi beklenir 16-18 saat sonra döllenen embriyolar takip edilir. Günümüzde artık klasik tüp bebek metodu neredeyse terk edilmiş, mikroenjeksiyon sistemine geçilmiştir. Bu formülde ise her bir yumurta hücresi tek bir sperm ile döllendirilmekte tekrar 16-18 saat sonra iki hücre kademesine gelmiş embriyolar tekrar kültür ortamında takibe alınır.
Altıncı evre embriyo transferidir. Döllenen yumurtalar 2-5 gün kadar takip edilir. Transfer süreci tekrar ameliyathane şartlarında jinekolojik muayene konumunda ve ağrısız bir süreç olarak gerçekleştirilir. Embryo durumuna nazaran 3. ya da 5. gün transfer edilir, birtakım durumlarda 2. ve 4. gün de tercih edilebilir. Çoklukla 10 dakika kadar sürer. Ultrasonografi eşliğinde yapılır. Bu devirde hastanın kâfi sayıda kaliteli embriyosu var ise kullanılmayacak embriyolar dondurulabilir. Karşılaşılabilecek olumsuz kaidelerde tekrar ilaç kullanımı ve yumurta toplama sürecine gerek kalmadan dondurulmuş embriyolarını kullanma imkanını verir. Süreçten sonra hasta 1- 2 saat dinlendirilir ve meskenine gönderilir.
Yedinci etap hasta için en sıkıntı geçen 10-12 günlük bir devirdir. Bu basamakta hasta dayanak tedavisi alır. Tabibinin tercihine ve hastanın klinik durumuna nazaran bu periyotta kullanılan ilaçlar farklılıklar gösterebilir. 12. günde kanda gebelik testi ( beta hCG ) yapılır. Testi müspet olan hastalar makul aralıklarla denetime çağırılırlar. Gebeliğin birinci 12 haftasında gebelik yakın takipedilir.
Sağlıklı gebelikler ve sağlıklı bebekler dileği ile…
