Spermiogram (sperm tahlili, sperm analizi, meni analizi, semen analizi) sperm sayısını, formunu, hareketini değerlendirmeye yönelik bir testtir. Sperm sayısı, olağan spermlerin olağandışı halli spermlere oranı, hareket derecesi düzgün olan sperm ölçüsü kıymetlendirilir. Ayrıyeten verilen semen örneğinin ölçüsü, pH’sı, rengi, lökosit varlığı, fruktoz ölçüsü, likefaksiyonu üzere özellikleri kıymetlendirilir. Aşikâr vakit dilimlerinde spermlerin hareketliliği incelenir. Hareket tiplerine nazaran sınıflama yapılır.
(Meni = Ejakulat = Semen = Döl sıvısı)
3 günlük cinsel perhizden sonra yapılır. Sürecin yanlışsız sonuç vermesi için sperm örneği en gec 1 saat içinde laboratuara ulaştırılmalı, tercihen sperm örneği laboratuara yakın bir yerde verilmelidir. Bu emelle infertilite merkezlerinde sperm örneği verebileceğiniz bir alan ayrılmıştır.
Sperm kıymetlendirme kriterleri, birkaç farklı sonu kullanır. Kruger kriterleri bilhassa sperm biçim bozukluklarını göz önüne alan bir kıymetlendirme prosedürüdür. Özel bir boyama sonrası sperm form (morfoloji) özellikleri incelenerek sperm örneğinin fertilite (doğurganlık) kapasitesi belirlenir.Sperm tahlili sonucuna nazaran ülkü olarak karar verebilmek için 1 ay orta ile yapılmış en az 2 farklı sperm örneği incelenmelidir. Sperm tahlilinde bir fertilite sorunu saptanırsa erkeğin fizikî ve hormonal ileri muayenesine geçilir. Sperm üretim döngüsü 2-3 ayda bir tekrarlanır. Yani üretilen bir sperm 2-3 ay sonra semene salgılanacaktır. Tıpkı halde kişinin karşılaştığı ziyanlı etkenler yahut tedavi için kullanılan yararlı ilaçlar da sperm üretimini 3 ay içinde etkileyebilir. Semen tahlili sonuçlarını değerlendirirken bu süreç akılda tutulmalıdır.
Normal sperm tahlili pahaları (WHO 2010):
– Volüm (hacim) 1.5 ml’den fazla olmalı
– Sperm konsantrasyonu 15 milyon/ml ‘den fazla olmalı
– Total sperm sayısı 39 milyondan fazla olmalı
– Ph 7.2 ‘den büyük
– Total motilite: % 40’den fazla olmalı
– Progresif motilite: %32’den fazla olmalı
– Morfoloji %4 ‘den fazla olmalı (KRUGER STRICT)
– Morfoloji % 30 olağan ‘dan fazla olağan (WHO)
– Lökosit 1 milyon/ml’ den az olmalı
– Yuvarlak hÜcre 5 milyondan az olmalı
– Viabilite %58’den fazla olmalı
– İmmünobead aglutinasyon (MAR testi): %50’den az olmalı
– Çinko > 2.4
– Fruktoz >13
Sperm analizi verirken dikkat edilmesi gereken kıymetli noktalar:
En ideali 3-4 günlük bir cinsel perhiz sonrası sperm vermektir. Perhiz müddetinin daha uzun tutulması sperm sayısının aldatıcı biçimde artmasına ve hareketlerinin azalmasına neden olabilir. Perhiz müddetinin 3-4 günden kısa tutulması da sperm sayısının azalmasına ve hareketli sperm oranının artmasına neden olarak aldatıcı olabilir. Bu nedenle sperm analizi vermeden evvelki 3-4 gün rastgele nedenle boşalmamış olmanız gerekir.
– Sperm örneğini vermeden evvel idrarın büsbütün tuvalete yapılması gerekir.
– Sperm örneği vermeden evvel eller sabunlu su ile yıkanması ve bol su ile durulanmalı ve sonra kurulanmaldır.
– Sperm örneği masturbasyon tekniği ile verilmelidir. Bu süreç sırasında hiçbir kayganlaştırıcı unsur (sabun, tükrük, yağ, vazelin vb.) yahut prezervatif kullanılmamalıdır.
– Sperm örneğinin verileceği kaplar sterildir. Kabın ve kapağın iç kısmına dokunulmamalıdır.
– Penisten gelen menilerin tamamının kabın içine verilmesi gerekir. Şayet kazara dışarıya akar ise görevlilere bildirilmelidir.
– Sperm örneği en fazla yarım saat içerisinde oda ısısında yahut beden ısısında güneş ışığı görmeyecek formda labaratuara ulaştırılmalıdır.
Sperm analizi ile ilgili tabirler:
– OLİGOASTENOTERATOZOOSPERMİ: Hem hareket hem de morfolojik yapı tarafından olağan pahaların altında olan sperm örnekleri için kullanılır.
– OLİGOTERATOZOOSPERMİ: Hem sayı hem de morfolojik yapı tarafından olağan bedellerin altında olan sperm örnekleri için kullanılır.
– OLİGOASTENOZOOSPERMİ: Hem sayı hem de hareket istikametinden olağan kıymetlerin altında olan sperm örnekleri için kullanılır.
– HİPERSPERMİ: Meni hacmi olağandan fazldır.
– HİPOSPERMİ: Meni haci olağandan azdır.
– POLİSPERMİ: Sperm sayısı 250 milyon’dan fazladır.
– TERATOZOOSPERMİ: Kruger kriterlerine nazaran olağan biçimli sperm sayısı %4’ün altında olan spermler için kullanılır.
– ASTENOSPERMİ: Spermlerin motilitesi yani hareketleri zayıftır.
– ŞİDDETLİ OLİGOSPERMİ: 5 milyon/ml ‘den az sperm olmasıdır.
– OLİGOSPERMİ: 20 milyon/mL ‘den az sperm olmasına denir.
– AZOOSPERMİ: Ejakulat yani semen vardır lakin içerisinde hiç sperm yoktur. Ayrıntılı bilgi >>
– NORMOZOOSPERMİ: Sayı, hareket ve biçim bakımından olağan spermler.ASPERMİ: Ejakulatın (semenin) hiç gelmemesidir.
örneğinde meyyit hücrelerin fazla olmasıdır.