“Türkiye’de şu anda en çok yapılan ameliyat nedir?” diye sorulsa kimse yanılmadan “Sezaryen”
diyecektir. Sezaryen bu kadar çok yapılmasına karşın bayanlar bunun hakkında ne kadar sağlıklı bilgi
sahibi? Sezaryen ameliyatını diğerinin deneyiminden değil, hekim olarak benden öğrenmenizi istedim.
Bu nedenle bu yazıyı yazmaya karar verdim.
Sezaryen, bebeğin bayanın rahmine yapılan kesi ile doğurtulması ameliyatıdır.
Sezaryenin yapılması gerekli durumlar şunlardır:
Çoğul gebelik; şayet ikiz gebelik varsa ve doğum çok erken başlamışsa sezaryen gerekebilir, bebeklerin
durumları da doğumun formuna karar vermek için değerlidir. Öbür sıhhat sıkıntıları da doğum biçimi için
etkendir. Hamilenin taşıdığı bebek sayısı arttıkça sezaryen olması gerekliliği artar.
Doğumun ilerlememesi; kasılmalar sayesinde rahim ağzı açılır ve bebek vajinal kanala iner. Eğer
kasılmalar rahim ağzını açmak için tesirli olmuyorsa sezaryen gerekebilir.
Bebeğin sıhhati ile ilgili bir sorun geliştiyse; mesela bebeği besleyen göbek kordonu sıkıştı ve bebeğe
kâfi kan gitmesi engellenmişse, bu durumda bebeğin kalp atışlarına düşme olur. Bu nedenle acil
sezaryen gerekir.
Bebeğin eşi çıkışı engelliyorsa
İri bebek ise
Bebek başı önde değil de poposu önde geliyorsa
Annede HIV yahut herpes üzere enfeksiyon varsa
Annede şeker yahut yüksek tansiyon hastalığı varsa
Daha evvel sezaryen ile doğum yapmış bayanların en çok merak ettikleri husus bir sonraki gebeliklerinde
olağan doğumu deneme şanlarının varlığıdır. Bu sorunu karşılığını belirleyen birkaç etken var. Mesela
daha evvel kaç sezaryen oldu, bebeğin duruşu nedir, bebeğin eşinin yerleşimi nedir, evvelki sezaryen
ameliyatında rahime yapılan kesinin biçimi nasıldı? Hastanelerin de sezaryen sonrası doğum ile ilgili
siyasetlerinin muhakkak olması gereklidir.
Bazen bayanların olağan doğum yapma bahtları olsa dahi sezaryen ile doğum yapmayı tercih ediyor.
Buna karar vermeden evvel sezaryenin de öbür ameliyatlar üzere risk ve komplikasyonlarının olduğunu
bilmeniz gereklidir. Sezaryen sonrası hastanede daha uzun kalırsınız, ameliyat sonrası kimi sağlık
meseleleriniz olabilir, hatta sonraki gebelikler de dahi sorun oluşabilir. Çok çocuk doğurmak isteyen
bayanlar için sezaryen âlâ bir seçenek olmayabilir.
Ameliyata girmeden evvel yapılacaklardan biraz bahsetmek istiyorum. Hastaneye girişiniz yapıldıktan
sonra bir hemşire sizi ameliyat için hazırlayacaktır. Kolunuza yahut elinizin üstüne bir damar yolu
açılacaktır. Bu damar yolu ile ameliyatta kullanılacak sıvı ve ilaçlar verilecek. Ameliyat masasına
alındığınızda karınınız antiseptik sıvı ile silinecek ve şayet kesi yapılacak bölgede kıl varsa tıraş
edilecektir. Daha sonra mesaneye idrar sondası yerleştirilecek. Mesanenin boş olması ameliyat
sırasında mesanenin yaralanma ihtimalini azaltır.
Ameliyat için seçilebilecek birkaç anestezi tekniği mevcuttur. Genel anestezi, spinal anestezi veya
epidural anestezi kullanılabilir. Genel anestezi yapıldığında uyanık olmayacaksınız. Epidural anestezi de
ise bedeninizin alt tarafı uyuşturulacaktır. Omurganızın içinde bulunan bir boşluğa ilaç yapılır. Epidural
katater bu boşluğa yerleştirilip bir gün boyunca tutulabilir. Böylelikle ağrınız olduğunda bu ince tüp ile
vücudunuza ilaç verilir ve ağrınız kesilir. Spinal anestezi sürecinde de alt beden uyuşturulur, epiduralden
farkı ise rastgele bir kateter yerleştirilmez, ilaç direkt omurilik etrafındaki sıvının içine verilir.
Gebelerin sezaryen için söylediği genel bilgilerden birisi yedi kat kesi yapılmasıdır. Ameliyat sırasında
deriniz ve karın duvarınız kesilir, bu kesi bikini bölgesinde olacak biçimde yatay yahut üst yanlışsız dikey
olarak yapılabilir. Bayan kaslarını birbirinden uzaklaştırılır ve kesilmesine gerek yoktur. Başka bir kesi ise
rahim duvarına yapılır. Buraya yapılan kesi dik yahut yatay olabilir.
Açılan aralıktan bebek doğurtulur. Göbek kordonu kesilir ve bebeğin eşi çıkartılır. Rahimdeki kesi
resen eriyen ipler ile dikiş atılarak kapatılır. Cildi kapatırken de eriyen yahut sonradan alınması
gerekli dikişler kullanılabilir.
Sezaryen aleyhinde birçok kampanya yapan bir doktor olarak sezaryenin yalnızca hayat kurtarmak için
yapılması gerektiğini bir defa daha hatırlatmak istiyorum.
Sezaryenin risklerini ise şu halde sıralayabiliriz:
Enfeksiyon yani mikrop kapma.
Kan kaybı.
Bacakta, pelvik organlarda yahut akciğerde pıhtı oluşması.
Bağırsak yahut mesane yaralanması.
Kullanılan ilaçlara yahut anesteziye bağlı alerji gelişebilir.
Ameliyattan sonra neler ile karşılaşabileceğinizden biraz bahsetmek istiyorum. Şayet uyanık olarak
ameliyat olduysanız bebeğinizi çabucak kucağınıza alabilirsiniz.
Ameliyattan çabucak sonra ameliyathanedeki özel bir odada takip edilebilirsiniz. Bazen de çabucak odanıza
gidebilirsiniz. Kan basıncı, nabız, nefes sayısı, kanama ölçüsü nizamlı aralıklarla denetim edilir. Sezaryen
olmanız bebeğinizi emzirmenizi engellemez. Çabucak emzirmeye başlayın.
Bir mühlet yatakta kalmanız gerekir. Yataktan kalkacağınız birinci birkaç seferde yakınınız yahut hemşirenizin
size yardım etmesi gerekebilir.
Ameliyattan kısa bir müddet sonra idrar sondanız çıkarılır. Karnınızdaki kesi yeri birkaç gün ağrıyacaktır.
Anestezi tesiri geçmeye yakın ağrı kesici ilaçlar başlanır ve bu nizamlı olarak size verilir. Sıcak su
torbası âlâ gelebilir. Ağrının kesilmesi için alternatif prosedürleri denemek istiyorsanız hekiminiz ile
konuşmalısınız.
Sezaryenden sonra 2 – 4 gün hastanede kalırsınız. Kalacağınız mühlet ameliyat nedenine ve vücudunuzun
güzelleşmesine bağlı olarak değişir. Konuta gittiğinizde bir müddet bakıma gereksiniminiz olacak ve hareketleriniz
kısıtlı olacak.
İyileşme periyodunda bilhassa emzirdiğiniz vakitlerde rahimde kasılmalar olacaktır. Kanama veya
akıntınız 4 – 6 hafta sürebilir. Pıhtılı kanama yahut kramplar olabilir. Kesi yerinde ağrı 3 – 6 hafta devam
edebilir.
Enfeksiyonu azaltmak için ameliyattan 2 – 3 hafta sonrasına kadar tampon kullanmayın ve ilişkiye
girmeyin. İdmana başlamadan evvel güzelleşmek için kendinize bir müddet verin. Ateş, fazla kanama olursa
yahut ağrınız daha berbata gidiyorsa kesinlikle hekiminize bilgi verin.
