Rahim iç döşemesinden (endometriyum) ve rahim duvarından gelişen (rahim sarkomu) iki çeşit rahim kanseri vardır.
A. RAHİM İÇ DÖŞEMESİ (ENDOMETRİYUM) KANSERİ:
Gelişmiş ülkelerde en sık görülen kadınlık organı kanseridir. Bayanlarda görülen tüm kanserlerin yaklaşık % 6′ sını oluşturur. En sık 55-70 yaşları ortasında (menopoz sonrasında) görülmekle birlikte, 35-40 yaşlarında da seyrek olarak görülebilir. Rahim kanserlerinin % 95’ini oluşturur.
BU RAHİM KANSERİNİN OLUŞUMUNU ARTTIRAN RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
Başlıca risk faktörlerini doğum yapmamış olmak, geç yaşta menopoza girmek, şişmanlık, şeker hastalığı, göğüs kanseri nedeniyle tamoksifen isimli ilacı kullanmak, estrojen tedavisini denetimsiz olarak kullanmak, rahim iç döşemesinde atipik hiperplazi dediğimiz hücresel değişikliklerin görülmesi biçiminde sayabiliriz. Bütün bu faktörler estrojen hormonunun tesirini arttıran durumlardır.
Estrojenin tesirini azaltan doğum denetim hapları, çok doğum yapmak ve emzirmek ve sigara içilmesi ise bu kanser riskini azaltan faktörlerdir.
BAŞLICA BULGULARI NELERDİR?
En değerli ve erken bulgusu olağan dışı kanamadır. En sık menopoz sonrası kanama formunda görülür. Menopoz öncesi yaşlardaki olağan dışı kanamalar da ciddiyetle incelenmelidir. Bazen kanlı akıntı biçiminde bir yakınma da olabilir. Şayet bir bayan menopoz sonrası kanama yahut adet dışı kanama yakınması olur-olmaz tabibe başvurursa endometriyum kanserini erken yakalama talihimiz çok yüksektir. Hastalığın ileri evrelerinde daima kanama ve alt karın ağrısı görülür. Erken teşhis için risk faktörlerine sahip bayanların en geç yılda 1 defa kesinlikle bayan haslıkları uzmanı tarafından muayene edilmeleri gerekmektedir. Bu sayede ultrasonografi ile rahim iç zarının kalınlığı ve nizamlı olup olmadığı kıymetlendirilir.
TEŞHİS NASIL KONULUR?
Risk faktörleri olan şahısların bilhassa yakın takibi gerekir. Menopoz sonrası ve 35 yaşından sonra adet dışı kanaması olan bayanlarda rahim içerisinden doku örneği alarak patolojiye gönderilmesi altın kuraldır. Bu ya kolay plastik enjektör (Pipelle) yahut metal küretle yapılır. Pipelle yapılan örneklemede hiçbir anesteziye gerek yoktur.
Ayrıca denetim ultrasonografik muayene sırasında rahim iç zarı çok kalın ve sistemsiz görünümde bulunursa yeniden örnekleme yapılmalıdır.
Kadınlarda rahim ağzı kanseri taraması için yapılan smir testinin endometriyum kanser teşhisinde pek yeri yoktur. Ama menopoz sonrası bayanların smir (Pap smear) testinde rahim içi hücreleri görülürse, bu durumda biyopsi yapılmalıdır.
Rahim içi kanserinin erken evrelerinde, histeroskopi ile direkt olarak tümör görülüp, biyopsi yapılabilir.
Biyopsi ile teşhis konulduktan sonra hastalığın yaygınlığını belirlemek için ileri radyolojik incelemeler ( tomografi yahut MRI ) yapılır.
TEDAVİSİ NASILDIR?
Hastalığın ana tedavi usulü ameliyattır. Ameliyatla hem kanserli yapılar çıkartılır, hem de hastalığın yaygınlığı (evresi) belirlenir. Hastalığın evresine nazaran ameliyat tedavisi sonrası ışın tedavisi (radyoterapi), hormon tedavisi yahut ilaç tedavisi (kemoterapi) verilebilir. Erken evrede yakalanan hastaların tedavi sonrası yaşama talihi çok yüksektir.
B. RAHİM SARKOMU:
Rahim kanserlerinin % 5 kadarını oluşturur. Çoğunlukla menopoz sonrası bayanlarda görülür. Kanama rahim iç döşeme kanseri (endometriyum) kadar erken ve sık görülmeyebilir. Bu nedenle erken teşhis her vakit mümkün değildir. Erken teşhis konulamayan hastaların uzun yaşama talihleri da fazla değildir. Muayenede rahim çoklukla büyümüş olarak bulunur. Rahim ağzından sarkan bir kitle gözlenebilir. Kuşkulu durumlarda biyopsi yapılıp, patolojiye gönderilmelidir. Teşhis konulduktan sonra, öncelikli tedavi ameliyattır. Ek olarak ışın tedavisi (radyoretapi) ve ilaç tedavisi (kemoterapi) uygulanır.
