SMEAR TESTİ
Smear testi rahim ağzından sitolojik inceleme emelli sürüntü alma sürecidir. Bu test rahim ağzı kanserine dönüşebilecek hücresel değişiklikleri saptamaya yarayan en pratik ve en düzgün tarama yoludur. Böylelikle erken teşhisle rahim ağzı kanserinden korunmak mümkün olur.
Neden Yapılır?
Smear testi yapmaktaki hedef rahim ağzında kanser olmayan ama farkedilmezse uzun yıllar sonra kansere dönüşme riski olan birtakım lezyonları erkenden farketmektir. Böylece erkenden farkedilen bu lezyonlar tedavi edilir ve kansere dönüşmeden ortadan kaldırılır.
Nasıl ve Ne Vakit Yapılır?
Jinekolojik muayene sırasında özel bir çubukla rahim ağzındaki hücrelerden sürüntü biçiminde bir örnek alınır. Süreç motamot alttan muayene olur üzere jinekolojik muayene konumunda ve jinekolojik muayene masasında yapılır. Muayene aleti (spekulum) takılır ve ufak bir çubukla rahim ağzından sürüntü alınır. Kesim alma, kesim koparma üzere bir süreç değildir, çubuk rahim ağzına yalnızca sürülür. Hasta smear alınırken ağrı hissetmez. Süreç yaklaşık 1-2 dakika sürer.
PAP Smear: Alınan sürüntüdeki hücrelerin cama sürülmesinden sonra üzerine sprey sıkılarak sabitlenir ve incelenmesi için patolojiye gönderilir. Bu sırada hücreler ezilir, katlanır, kan,mukus ve koyu akıntı içerisinde kalabilir. Bunlar sitopatoloğun mikroskopik incelemesini sınırlayan / zorlaştıran etkenlerdir. %25 oranında yanlış sonuç verme ihtimali mevcuttur.
Thinprep: Bu yolda çubukla alınan sürüntü cam üzerine sürülmez. Bu teknikte örnek bir sıvı içerisine toplandıktan sonra gelişmiş otomatik Thinprep 2000 processor tarafından işlenirken kan, akıntı, iltihap hücreleri ortamdan uzaklaştırılır ve sitopatolog mikroskopta sırf rahim ağzından dökülen hücreleri inceleme imkanına sahip olur. Bu yeni sistemin 4 defa daha fazla hassas olduğu ve daha gerçek sonuç verdiği yapılan çalışmalarda gösterilmiştir. Yanlış sonuç verme ihtimali %4 tıp.
Test öncesi teklifler:
Smear alınmasından evvelki 2 gün müddetince cinsel bağlantıda bulunulmamalı. Vajinal ilaç, ovül, fitil, krem, sprey, tampon kullanılmamalıdır. Vajinal duş yapılmamalıdır yani vajina içerisi yıkanmamalıdır. Adet vakti smear alınamaz. Kan smearın değerlendirilmesini maniler.
CO-TEST:
Serviks kanseri taramasında smear testi ve HPV testinin tıpkı anda yapılması ve kıymetlendirilmesine cotest denir (“kotest” diye okunur). Smear için alınan sürüntüden HPV DNA testi de çalışılır, HPV için farklı bir sürüntü yahut modül alınmasına gerek yoktur. İkisinin birden kıymetlendirilmesi yalnızca smear değerlendirmesine nazaran daha muteber sonuç verir, bu nedenle günümüzde 30-65 yaş ortası bayanlara yalnızca smear testi yarine co-test ile tarama daha çok önerilmektedir (HPV testi yapma imkanı varsa). Co-test sonucunda smear testinin sonucu yani sitolojik kıymetlendirme ve HPV testi kombine halde kıymetlendirilir. Örneğin smear testinde anormallik izlenmesi ve birebir vakitte yüksek riskli HPV tiplerinin müspet saptanması yüksek riskli bir durumu işaret eder ve buna nazaran tedavi planlanır. Lakin smear sonucu olağandışı olan bir bayanda HPV DNA saptanmamışsa bu çok daha düşük riskli bir durumu söz eder, tedavi yahut takip de bunla orantılı olarak daha ölçülü halde planlanır. Hem smear hemde HPV DNA testinin olağan görülmesi en risksiz durumu işaret eder.
Kimlere Yapılır?
* Smear testine 21 yaşından itibaren başlanmalıdır. 21 yaşına kadar cinsel bağlantıda bulunmamış bayanlara cinsel münasebet başladıktan sonra smear analizi yapılmaya başlanır.
* 21 yaşından evvel cinsel alakada bulunmuş bayanlarda smear testine yeniden 21 yaşında başlanır.
* 21-30 yaş ortasında 3 yılda bir smear testi yapılması önerilir.
* 30 yaşından sonra smear testi ve HPV testi birlikte yapılır ( co-test ). Co-test 30 yaşından 65 yaşına kadar 5 yılda bir yapılmalıdır. Şayet HPV testi imkanı yoksa yani co-test yapılamıyorsa bu durumda yalnızca smear analizi 3 yılda bir yapılmaya devam edilir.
* 30 yaşından küçüklere HPV testi yapılmamalıdır.
Ameliyatla rahim ve rahim ağzı büsbütün alınmış olan bayanların ameliyattan sonra artık hiçbir vakit smear aldırmasına gerek yoktur. Yalnız rahim ağzında (servikste) CIN 2, CIN 3, HSIL, AIS, serviks kanseri üzere patolojiler saptanan bayanlarda ameliyattan sonra da smear takibine devam edilir.
* Birtakım durumlarda ameliyatla yalnızca rahim (uterus) alınır lakin rahim ağzı (serviks) alınmadan bırakılır (supraservikal histerektomi, subtotal histerektomi). Bu durumda rahim ağzı durduğu için smear takipleri birebir formda yapılmaya devam edilmelidir. Rahim ameliyatı geçiren hastaların rahim ağzının da alınıp alınmadığı konusunda tabiplerinden net bilgi almaları kıymetlidir bu açıdan.
* CIN 2, CIN 3, HSIL, AIS saptanan hastalarda smear takibine en az 20 yıl daha devam etmek gerekir, bu durumda 20 yıllık süreçte hasta 65 yaşını geçerse takip sonlandırılmaz, 20 yıl dolana kadar takibe devam edilir.
* HPV aşısı olanlar da hiç aşı olmamış bayanlarda birebir halde smear ve HPV testi ile takiplerine devam etmelidir.
* Smear testinin pap-smear formunda konvansiyonel yahut Thinprep biçiminde yapılması test sıklığını değiştirmez
