Rahim ağzı(Serviks) kanseri tedavisi ve ameliyatı
Serviks kanseri önlenebilir bir hastalıktır. Smear/Pap-smear testiyle tarama sayesinde erken teşhis ve aktif bir tedavi mümkündür.
Dünya Çapında Bir Sorun Dünyanın her yerinde bayanlar serviks kanseri olabilmektedir. Dünya ölçeğinde 45 yaş altı bayanlarda en sık görülen 2. kanser çeşidi, göğüs ve akciğer kanserinden sonra kanser ölümlerinin önde gelen 3. nedenidir. Dünya çapında 2 dakikada bir, bir bayan malesef serviks kanserinden ölmektedir. Tarama programları, serviks kanserinin azalmasında değerli bir tesire sahip olmasına karşın, hala bayanlar serviks kanseri nedeniyle ölmektedir. Serviks kanseri Türkiye’de en sık görülen 8. kanser tipidir.
Serviksin Rolü Serviks(rahim ağzı), rahimin vajene açılan dar boynudur. Serviks, tıpkı vakitte enfeksiyonların rahime ulaşmasını engellemeye yardımcı, kıymetli bir bariyer vazifesi de görmektedir. Gebelik sırasında serviks, bebeği rahim (uterus) içinde tutmaya yardımcı olmak için sıkıca kapalı durumda kalır. Bebek doğmaya hazır olduğunda serviks yaklaşık 10 cm açılarak bebeğin geçmesine müsaade verir.
Serviks Kanseri Nedir? Serviks hücreleri anormalleşip denetimsiz bir halde büyümeye başladığında serviks kanseri oluşmaktadır.
Serviks Kanserinin Nedeni? Serviks kanserinin en sık ve en bilinen nedeni, insan papillomavirüsüdür (HPV). Yaklaşık 100 HPV tipi mevcuttur. Birden fazla düşük riskli tipler olup fakat göz gerisi edilebilir bir serviks kanserine yol açma riskine sahiptir. Lakin yüksek riskli tipleri serviks kanserine yol açabilen olağandışı hücrelerin gelişmesine neden olabilmektedir. Nitekim serviks kanseri olgularının birçoklarına iki tip HPV (HPV 16 ve 18) neden olmaktadır. Serviks kanseri olgularının aşağı üst % 70’inde bu iki tip bulunmuştur.
Risk Faktörleri
Serviks kanserine yol açan kimi risk faktörlerinden kaçınmak mümkündür.
HPV (human papilloma virüs insan papilloma virüs); 80 den fazla HPV virüsü serviks kanseri için risk faktörü oluşturmaktadır. Yaklaşık olarak 80 kadarı cinsel yolla bulaşarak serviksi enfekte eder. Bu enfeksiyonların yaklaşık yarısı, serviks kanseri ile bağlantılıdır. HPV’ in genital siğillerin %90’ ına ve serviks kanserlerinin %70’ ine neden olan iki tipine karşı bir aşı geliştirilmiştir. Bu aşının en az beş yıl müddet ile HPV enfeksiyonlarına karşı müdafaa sağladığı kanıtlanmıştır. Muhafazanın ne kadar süreceği de hala araştırılmaktadır .
Cinsel Hikaye; HPV temel olarak cinsel yolla bulaşmaktadır. Cinsel hayata erken başlayan ve çok partner değiştiren bayanlarda serviks kanseri riski artmaktadır. Doğum denetim formülleri ya da spermleri öldüren jeller korunmada önerilebilir.Çok hamilelik geçiren bayanlarda serviks kanseri riski fazladır.
Düşük Sosyoekonomik küme ve Hijyen Eksikliği; Toplumun düşük sosyoekonomik kümelerinde ve şahsî hijyen eksikliği olan bayanlarda da serviks kanseri riski artmaktadır.
Tarama; Sistemli jinekolojik muayene ve Pap-smear testi serviks kanserinden korunmada yardımcıdır. Serviksdeki değişiklikler, Pap-smear testi ile tespit edilerek kanser gelişmeden tedavi edilebilir. Sistemli Pap-smear testi yaptırmayan bayanlarda serviks kanseri riski artmaktadır.
Sigara: Sigara içmek serviks kanseri riskini artırır.
Diyet: Birtakım çalışmalar vitamin ve minerallerin serviks kanseri riskini azalttığını göstermekle birlikte bu şimdi kanıtlanmamıştır.
Serviks kanseri için risk faktörlerini bilmek onlardan kaçınmada ve korunmada da yardımcı olacaktır. HPV enfeksiyonu çok yaygın olduğundan ve her yaşta görülebileceğinden, cinsel olarak faal olan bayanlar hayatları boyunca bu riskle karşı karşıya kalabilirler. Şayet HPV ile karşılaştıysanız ve enfeksiyonu geçirip iyileştiyseniz, yeniden de bu virüse karşı bağışıklık kazanmış olmayabilirsiniz.
Bunun iki nedeni vardır:
Bağışıklık sisteminiz uzun müddetli müdafaa sağlayacak kadar ‘kuvvetli’ olmayabilir. Şayet bedeniniz enfeksiyona karşı kuvvetli bir yanıt veremediyse, tıpkı HPV tipi ile tekrar enfeksiyon riski ile karşılaşabilirsiniz.
HPV virüsü için bağışıklık yanıtınız çok spesifiktir. Bağışıklık sisteminiz virüs ile savaştığında, virüsün bilhassa o tipine karşı bağışıklık oluşturur. Bu nedenle çok fazla grip olmaktasınız; bütün grip virüslerine karşı bağışık olamazsınız. HPV ile de durum birebirdir. HPV’ nin bir tipine çok kuvvetli bir bağışık karşılık verseniz de, öteki tip enfeksiyonuna karşı sizi koruyamayacaktır.
Virüs Nasıl Yayılmaktadır?
HPV hayli yaygındır, cinsel temasla basitçe geçebilmektedir. Gerçekte cinsel istikametten etkin bayanların % 80’e varan kısmı ömürlerinin bir anında, bir HPV virüs tipiyle enfekte olmaktadır. HPV virüslerini aldığımızın farkında olmasak bile bağışıklık sistemimiz HPV enfeksiyonlarını savaşarak uzaklaştırabilmektedir.. Lakin bazen yüksek riskli virüs tipleri servikste kalmakta ve vakitle serviks kanserinin gelişmesine neden olabilmektedir.
Kanser Öncülü Lezyonlar
Anormal Hücreler Nelerdir?
Bazen Pap-smear testi sonuçları kimi serviks hücrelerinizin olağandışı göründüğünü saptayabilir. Paniğe kapılmayın! Bu, hücrelerin hal, büyüklük yahut düzenlenmelerinin değiştiği manasına gelir. Zaten kanserli oldukları manası taşımaz. Olağandışı Pap-smear testi sonuçlarına yol açabilen birçok serviks iltihabı nedeni vardır.
Örneğin:
Yakın vakitli cinsel aktivite
Vajinal duş
Herpes (uçuk) üzere cinsel yolla bulaşanları da içeren maya enfeksiyonları yahut diğer enfeksiyonlar
Gebelik, düşük
İlaçlar
Hormonal değişiklikler
Genital siğillere neden olan HPV tipleri
TEDAVİ: Serviks kanseri tedavisi hastalığın evresine nazaran değişmekle bir arada,çoğu vakit birinci olarak cerrahi yapılmaktadır.
Ameliyatta serviks ve etraf dokular(parametrium),rahim ve yumurtalıklarla bir arada geniş bir operasyonla çıkarılmaktadır(Radikal Histerektomi-Wertheim operasyonu).Bunun yanında kanserin metastaz yapabileceği lenf nodları da ayrıntılı ve dikkatli bir formda çıkarılmalıdır.Çünkü kelam konusu lenf bezlerinin bulunduğu bölgeler cerrahi olarak sıkıntı ulaşılan ve hayati damarların yer aldığı anatomik olarak kritik bir bölgededir.Bu usul operasyonlar klasik rahim ameliyatlarından farklı olup,bu bahiste tecrübe ve marifet sahibi tabipler tarafından yapılmalıdır.Klasik bir rahim ameliyatı yapılması eksik cerrahiye sebep olacak,bu da hastalığın ilerlemesine yahut olağanda gerek duyulmayabilecek olan ek tedaviler görmeye(radyoterapi,kemoterapi,…) hastayı mecbur bırakacaktır.
Cerrahi sonrası ameliyatta çıkan dokular yeterli bir patolog tarafından değerlendirilmeli,tümörün büyüklüğü ve yaygınlığı konusunda tam bir fikir sahibi olunduktan sonra gerekiyorsa radyoterapi ve hatta kemoterapi uygulanmalıdır.
Risk kümesinde olun yahut olmayın,önlenebilir ve kolay bir PAP Smear testi ile yakalanabilecek bir kanser olan rahim ağzı kanserinden korunmak için , jinekolojik muayenenizi ihmal etmeyiniz.
