PCOS-Giriş
Polikistik over sendromu (PCOS), üreme çağında olan bayanlar ortasında en sık rastlanan endokrin sistem bozukluğudur. PCOS olan bayanlarda, ultrasonografide yumurtalıklar geniştir ve içinde sıvı ihtiva eden küçük folloküller izlenir. PCOS tanısı konulan bayanlarda adetlerde düzensizlik, kıllanma, akne ve obesite üzere belirtiler görülür.
PCOS’un gerçek nedeni bilinmemekle birlikte genetik faktörlerin tesirli olduğu düşünülüyor.
Erken teşhis konulması ve tedaviye erken başlanması ile uzun müddetten sonra ortaya çıkabilecek olan ve hastalığın geç komplikasyonları olarak bilinen kalp hastalığı, Tip 2 diabet üzere komplikasyonlara karşı tedbir alınmış olur.
PCOS – Semptomları
PCOS’da hormanal değişiklik birinci adetten sonra başlar ve kilo alımı arttıkça daha besbelli hale geçer.
PCOS’da en sık görülen belirtiler:
-Adet düzensizliği; adetler çok sık ya da seyrek olabilir.
-Kıllanma: Yüzde, göğüste, sırtta, karında kıllanma artarken, saçlı deride erkek tipi saç dökülmesi (androjenik alopesi) izlenir. Bu durum erkeklik hormonu olarak bilinen androjen hormonlarının yükselmesi nedeniyle ortaya çıkar. Ayrıyeten, ciltte yağlanma artar ve akneler görülür.
PCOS- Komplikasyonları
-İnsulin rezistansı ortaya çıkar ve kanda insülin düzeyini çok yükselir; bu duruma hiperinsülinemi ismi verilir. Gebelikte gestational diabete neden olabilir ve kan basıncı da yükselebilir.
-Obesite ve insülin resistansı, bilhassa geceleri nefes darlığına, depresyona neden olabilir.
-Yumurtlama bozukluğu, gebelikte düşük tehdidi üzere fertilite ile ilgili sorunlara neden olabilir.
-Tip 2 diabet
– Yüksek kan basıncı.
– Düzgün kolesterol olarak bilinen HDL kolesterol de düşme ve trigliseridlerde yükselmeye neden olarak karaciğerde yağlanmaya taban hazırlar.
-Yumurtalama olmaması ya da çok seyrek yumurtlama olması nedeniyle kanda artan yüksek östrojen düzeyleri vakitle endometrium kanserine ve olağandışı uterin kanamalara neden olabilir.
PCOS- Teşhis:
PCOS için bariz bir test yoktur. Güzel bir medikal anamnez alındıktan sonra fizik ve pelvik muayene, ultrasonografi, prolaktin, testesteron, kolesterol, trigliserid, troid hormonları, böbrek üstü bezi hormonları (DHEA-S yahut 17 hidroksiprogesteron), glukoz yükleme testi ve insülin düzeyi üzere pahalara bakılarak PCOS teşhisi mutlaklaştırılır. Vajinal ultrasound ile büyümüş overler ve overlerin etrafında dizilmiş çok sayıda 6-8mm çapında folliküller izlenebilir, birtakım durumlarda laporoskopi ile de polikistik büyük çaplı overler görülebilir.
PCOS -Tedavisi:
PCOS hiçbir vakit tam olarak tedavi edilemez, ancak hastalığın semptomları tedavi edilebilir. PCOS’da geç komplikasyonlar olan infertilite, şeker hastalığı, kalp hastalığı, endometrium kanseri üzere riskleri en aza indirebilmek için sürekli hastalar denetim altında tutulmalıdır. Sistemli diyet yaparak obesite denetimi, sigara içilmemesi tedavide en çok dikkat edilmesi gereken mevzulardır.
Yumurtlamanın sistemli olması için öncelikle tartı kaybı ile ülkü kiloya inmek çok kıymetlidir, buna karşın adetler düzelmiyorsa, ovulasyonu sağlamak için doğum denetim ilaçları, gerekirse metformin yahut klomifen üzere medikal tedavilere başvurulabilir. Kıllanma (hirsutismus), akne üzere durumlar, adet düzensizliği ve endometrium kalınlığı içinde uygun hormonlar ihtiva eden doğum denetim hapları ile tedavi edilebilir.
Sonuç olarak PCOS toplumda üreme çağında genç bayanlarda çok sık rastlanan bir durum olduğundan, bu hastalığa bağlı riskleri önleyebilmek için çok nizamlı tabip denetimi (check-up) yapılması çok değerlidir. Böylelikle PCOS’na bağlı geç komplikasyonlar olarak karşımıza çıkması beklenen yüksek kolesterol, rahim kanseri, kalp hastalığı, yüksek tansiyon ve şeker hastalığı riskleri en düşük düzeye indirilmiş olur.
Makale yazım tarihi: 10.06.2016
