Osteoporoz, bedenimizdeki kemiklerin mineral (kalsiyum) içeriğinin azalması sonucu sertliklerinin azalıp, kemiklerin zayıflaması ve süngerimsi hal alması ile kolay kolay kırılabilir duruma gelmesi olarak tanımlanır .Osteoporoz tüm iskeletimizi etkileyen sistemik bir hastalıktır. Osteoporoz ortalama hayat müddetinin uzaması ile günümüz de en sık görülen hastalıklardan biri haline geldi. Osteoporoz, daha çok bayanların maruz kaldığı bir hastalık olarak bilinse de erkekleri de etkileyen değerli bir sıhhat sorunudur.
Kemikler imal ve yıkım faaliyetleri ile daima kendini yenileyen dokulardır. Yaş ilerledikçe kemik yıkımı kemik üretiminden daha fazla olur ve kemik kütlesi azalır. Bayanlarda östrojen hormonu kemik yıkımını önlemektedir. Menopoz ile birlikte bu hormon azaldığından kemik yıkımı artar ve böylelikle menopoz sonrası kemik kitlesi azalır. Çocuk ve genç erişkinlerde ise kâfi kalsiyum alamama ve güneş ışınlarına yeteri kadar maruz kalamama kemik kitlesinde azalmaya neden olur . Ayrıyeten yaşla birlikte kemik kalitesi de bozulur. Yaş ilerledikçe kemik kalitesinin bozulması ne olursa olsun kırık riskini artırmaktadır.Aşırı alkol ve kafein tüketimi kortikosteroidli ilaç kullanımı ,tiroid tedavisi için uzun periyodik ilaç kullanımı osteoporoz riskini artırmaktadır. Erken menapoz ya da cerrahi olarak gelişen erken yaşta menapoz da osteoporoz açısından hastanın yakın incelenmesi gerekmektedir. Osteoporoz kemiklerin kolay kırılabilir hale gelmesine yol açar . Bilhassa kalça ve omurların çarçabuk kırılmasına neden olur .Ayrıca boyun kısalmasına kamburlaşmaya , sırt ağrılarına neden olur.
Kadınların menopoz yaşı olarak kabul edilen 45-50 yaşlarında kesinlikle 1 sefer kemik yoğunluğu ölçümü yaptırması gereklidir. Risk faktörleri değerlendirildikten sonra bu ölçümlerin ne sıklıkta tekrarlanacağına karar verilir. Çoklukla tercih 1 yıldan yana olsa da 2 yılda bir tekrarlamakta hayli yaygındır. Aslında birinci yıl ve daha sonra ki yıllarda elde edilen sonuçlar kaç yılda bir tekrarlanması gerektiğini ortaya koyar.
Osteoporoz tedavisinde maksat; kırıkların önlenmesi, kemik mineral yoğunluğunun korunması ve hatta artırılması ,kırığa ve duruş bozukluğuna bağlı şikayetlerle gayret ve günlük aktivitelerin azamiye çıkarılarak sistemli spor yaparak hayat kalitesinin arttırılması olmalıdır. Osteoporoz tedavisinde geçmiş yıllarda birinci olarak hormon tedavisi düşünülse de artık bunun yerine bifosfonatlar , SERM’ler ,kalsitonin,parat hormon…. Tercih edilmektedir. Tedavide kesinlikle kemiğin yapı taşı olan kalsiyumun ve kalsiyumun emilimini arttırmak için D vitamininin yer alması gerekiyor.
