Erken gebelik evresinde, şimdi tam olarak bilemediğimiz nedenlerle olağan gelişim süreci yaşanmaz ve bebeğin gelişmediği yahut olağandışı olarak geliştiği, bebek eşini oluşturacak olan hücrelerin denetim dışı çoğaldığı ve büyüdüğü bir durum olan mol gebeliği (gestasyonel trofoblastik hastalık [GTH]) gelişir. Hasılı GTH, döllenmiş yumurtanın uterus içine yerleşmesinden sonra gelişen kanser gibisi yahut kanser üzere bir süreçtir.
Çevresel faktörlerin; düşük sosyoekonomik seviye, diyet (karotenden yoksul diyet alanlarda risk fazla) ve 17’den küçük 30’dan büyük anne yaşının bu hastalığın gelişiminde değerli olduğu düşünülmektedir. GTH’nin en sık Asya’da görünmektedir.
Tedaviye çok yeterli karşılık verir. İki ana başlık altında toplanır; mol gebeliği (hidatidiform mol) ve mol kanseri (koryokarsinom).
A- Mol gebeliği (Hidatidiform mol): Mol gebeliği olarak da isimlendirilen bu form GTH’nin kanser olmayan formudur. Hücrelerdeki olağandışı büyüme ve çoğalma hastalığın karakteristik imajı olan “üzüm salkımı” gibisi kistik bir yapının gelişmesine neden olur. Bu imaj nedeniyle GTH halk ortasında üzüm gebeliği olarak da bilinir.
B- Mol kanseri (Koryokarsinom): GTH’nin kanser formudur. Burada hastalık tüm bedene yayılabilir.
Şikâyetler, başta şiddetli bulantı-kusma olabilir. Kanda gebelik testi olarak bilinen ß-HCG’nin kandaki düzeyi çoğunlukla beklenenden yüksektir. Gebelik şikâyetlerinin daha bariz olmasının esas nedeni budur. Buna bağlı olarak GTH’li hastalarda troid bezinin nornalden fazla çalışması durumu daha sıklıkla görülür ve bu durum tedaviyi gerektirebilir. Bunun yanı sıra hastalarda gebeliğin neden olduğu yüksek tansiyon, gebelik zehirlenmesi, beklenenden erken (20. Gebelik haftasından önce) gelişebilir. Ayrıyeten hastalık bedene yayılmışsa yayıldığı yerlerle ilgili şikâyetler de görülebilir. Düşük durumu gerçek bir düşük olmayıp büyüyüp genişlemiş ve üzüm salkımı halini almış hücrelerin dökülmesi halindedir. Çoğunlukla hastalar tarafından tanımlanır. Ultrasonografiyle (USG) hastalık rahatlıkla tanımlanabilir.
Hidatidiform molün tedavisi uterusun boşaltılmasıdır. Bu süreç çoğunlukla dilatasyon & küretaj (D&C) dediğimiz ve halk ortasında küretaj olarak bilinen prosedürle yapılır. Küretaj gereci kesinlikle patolojide incelenmelidir. Boşaltma sürecini takiben kanser olmayan hastalarımız nizamlı takiplere çağrılır. Bu takiplerde kan ß-HCG seviyesinin düşmesi izlenir. ß-HCG seviyesi belirli bir süratte ve çoğunlukla 8 hafta içinde olağana iner. Takipteki hastanın birinci 6 ay hamile kalmaması kıymetlidir. Bunun nedeni gebelik ile ß-HCG’nin yükselmesidir ve takipteki hastada ß-HCG’nin yükselmesi hastalığın tekrarı olarak kıymetlendirilebilir. Bu durum gereksiz müdahale ve tedavilere neden olabilir. Birinci 6 ay içinde kişi gebelikten korunmak için ekseriyetle doğum denetim hapı kullanılır.
Takipte ß-HCG seviyesi düşmezse yahut artarsa, D&C ile alınan kesimin sonucu mol kanseri (koryokarsinom) gelmişse, hastalığın yayılmasıyla ilgili bir bulgu kelam hususuysa bu durum gestasyonel trofoblastik tümör (GTT) olarak isimlendirilir. GTT’nin tedavisi kemoterapidir ve takibi farklıdır.
Kemoterapiyi takiben hastalar kan ß-HCG seviyesiyle hastalığın seyri açısından takip edilir. Tam yanıt, serum ß-HCG seviyesinin ardışık üç hafta 10mIU/ml’nin altında olması kabul edilmektedir.
