Miyomlar rahim ve rahim ağzında görülen, rahim yapısında bulunan düz kas dokusundan gelişen selim (iyi huylu) tabiatlı tümöral yapılardır. Halk ortasında “ur” diye isimlendirilir. Myomlar bir bezelye tanesi büyüklüğünden basket topu büyüklüğüne kadar değişebilen boyutlarda olabilir. Ekseriyetle yuvarlak ve pembemsi renktedirler ve uterus (rahim) içinde her yerde bulunabilirler. Myoma uteri yahut uterin fibroid diye isimlendirilir. Rahimde bulunan myomların her birine myom nüvesi denir.
20-35 yaş arasındadaki bayanların %20’sinde görülür. Yaş ilerledikçe, myom insidansında da artma olmaktadır. 35 yaş üzerindeki bayanların yaklaşık %40’ında myom vardır. Myomlara en çok 35-45 yaş kümesi bayanlarda rastlanır. Ergenlik periyodunda görülmesi çok nadir bir durumdur. Rahimde myom olmasına karşın gebelik de oluşabilir. Bu durumda, gebeliğin erken devirlerinde yani birinci 3 ayında myom büyür. Daha sonra küçülebilir, değişmeyebilir yahut büyümeye devam edebilir. Bunu evvelce kestirmek zordur. Menopoz periyodunda de myom görülme sıklığı düşüktür ve doğurganlık yaşlarında myom tanısı almış birçok bayanda menopoza girdiklerinde myom nüvelerinde küçülme izlenir.
Yapılan histerektomilerin (rahmin alınması ameliyatı) en sık nedeni (%35) myomlardır.
Bir bayanın rahminde bir tek myom olabileceği üzere (buna myoma uteri denir) birden fazla sayıda myom bir ortada da bulunabilir.(buna uterus myomatosusdenir)
Miyom tipleri:
1-Subseröz myom
2-İntramural myom (myometrium içerisinde)
3-Submüköz myom (endometrial kaviteye gerçek büyümüş)
En sık görülen myomlar intramural myomlardır. Uterusu küresel olarak tek bir intramural varsa buna Kugel myomu denir.
Bir subresöz myom uterusa sapla bağlı ise buna sağlı miyom denir. Subseröz myom ligamentum latum içerisine yanlışsız büyümüşse buna intraligamenter myom adı verilir. Subseröz bir myom uterusla kontağını kesip öbür bir dokuya bağlanıp oradan beslenmeye başlarsa buna parazitik myom denir. Servik içerisinden gelişen myomlara servikal myom denir.
FIGO myom sınıflaması:
– Tip 0: Saplı submüköz myomdur, tamamı uterin kavite içerisindedir.
– Tip 1: %50’den fazlası endometrial kavite içerisinde, daha az kısmı intramuraldır.
– Tip 2: %50’den azı endometrial kavite içerisinde, daha fazla kısmı intramuraldır.
– Tip 3: Endometrioma bitişik intramural myomdur lakin intrakaviter uzanım göstermez.
– Tip 4: Myometriumun tam ortasında bulunan, endometrium yahut serozayla bağı olmayan myomdur.
– Tip 5: %50’den azı subseröz olan, daha fazlası myometrium içerisinde olan myomdur.
– Tip 6: %50’den fazlası subseröz olan daha azı intramural olan myomdur.
– Tip 7: Saplı subseröz myomdur.
– Tip 8: Servikal myom, parazitik myomlar bu kümeye girer.
Belirtiler:
Myomlar sıklıkla belirti vermezler. Rutin jinekolojik muayeneler sıraısnda tesadüfen tespit edilirler. Lakin; birden fazla vakit büyüme ile orantılı olarak şu bulguları verebilirler:
Fazla adet kanamaları, adet düzensizliği (menoraji en sık belirtidir.)
Cinsel alaka sonrası kanama
Adet ortası devirde orta kanama
Sık sık idrara çıkma
Karında büyüme yahut şişlik
Adet devirlerinde ya da cinsel münasebet sırasında kuyruk sokumuna hakikat ağrı
Fazla ölçüde kanamalara bağlı kansızlık
Tüplerin ya da rahmin ağzını kapayan myomlar infertiliteye (kısırlık) neden olabilirler
Submüköz myomlar infertiliteye neden olabilirler
Büyük myomlar barsaklara bası yaparak barsak içinde dışkının ilerlemesine mahzur olmak suretiyle kabızlığa neden olurlar.
Döllenmiş yumurtanın rahmin içinde gömülüp kalmasına engelleyici halde yerleşmiş myomlar tekrarlayan düşüklere neden olurlar.
Myomların gelişiminin bedendeki hormonlarla yakından ilgisi vardır. Örneğin menopoza girildikten sonra hormonlarda azalma olduğu için myomlar çoğunlukla küçülürler. Myom gelişiminden en önemli östrojen hormonu sorumlu tutulmakla birlikte son yapılan araştırmalarda progesteron hormonunun da tesirli olduğu gösterilmiştir.
Miyom gelişimimi arttıran risk faktörleri:
– Siyah ırk
– Nulliparite (Doğum yapmamış olmak)
– Erken menarş (İlk adetin erken yaşta başlaması)
– Kırmızı etten zeBeslenme
– Obezite
– Alkol
– Ailesel yatkınlık
– Hipertansiyon
Egzersiz ve sigaranın myom gelişimini azaltan faktörler olduğu düşünülmektedir. Doğum denetim hapları myom gelişimine karşı hami tesir gösterebilir.
Myom nüveleri bazen dejenerasyon denen değişikliklere uğrayabilirler. Bunlardan en sık (%65) görüleni hyalen dejenerasyondur. Yağlı dejenerasyon, kistik dejenerasyon, gebelikte sık rastlanan kırmızı dejenerasyon (karneoz dejenerasyon), menopoz sonrası sık görülen kalsifik dejenerasyon başka dejenerasyon tipleridir. Gebelikte görülen kırmızı dejenerasyonlar şiddetli karın ağrısına neden olabilirler.
Teşhis:
Myomlar çok küçük değilse çoğunlukla musayene sırasında elle hissedilirler. Ultrason ile myomlar çok uygun bir formda görülebilir ve boyutları ölçülebilir. Bazen serviksten (rahim ağzından) vajene gerçek ilerlemiş myomlar spekulum muayenesinde görülebilirler. Bazen CT, MR, SİS, HSG, laparoskopi üzere öbür teşhis tekniklerine muhtaçlık duyulabilir.
Tedavi:
Myomlar ekseriyetle küçük ve şikayete neden olmadıklarından tedavi gerektirmezler. Buna karşın besbelli şikayet yaratanlar, doğurganlığı etkileyecek kadar büyüklükte olanlar yahut kanser ya da gibisi habis (kötü huylu) tümörlerle karışabilecek özellikte olanlar tedavi gerektirirler. Myomunuz şayet küçük ise 6 ay ortayla denetim muayeneleri yapılmalıdır. Myomun büyüme suratı böylece takip edilmiş olunur. Tedavi için çabucak hemen her vakit ameliyat uygulanır. Çok başarılı ve yaygın kullanılan bir ilaç tedavisi şimdi yoktur.
İlaç olarak bir hormon olan GnRH Anologları nadir olarak kullanılmaktadır. Bunlar süreksiz olarak menopoz yaratırlar ve bu sayede myomların süreksiz bir müddet için küçülmesini sağlarlar. Ama tesir kalıcı olmaz. Bilhassa büyük myomlarda ameliyattan evvel verilirse myomun küçülmesini ve ameliyatın daha kolay olmasını sağlayabilir. Ancak bunun yanında küçük myomların daha da küçülmesini ve ameliyat sırasında gözden kaçmasına sebep olabilir ve myomların ameliyatta uterus duvarından ayrılmasını güçleştirebilir.
Diğer nadiren ve daha çok araştırmalarda uygulanan ilaçlar: GnRH agonistleri, GnRH antagonistleri, mifepriston, danazol, gestrinon, selektif östrojen reseptör modulatörleri, selektif progesteron reseptör modulatörleri, levonorgesterol içeren RİA (mirena)
Myomektomi ameliyatı:
Myomun uterus (rahim) duvarında basitçe sıyrılarak çıkartılması sürecidir. Laparoskopik yada açık olarak yapılabilir. Çocuk isteyen bireylerde rahmin korunmasını sağlayan bir yaklaşımdır. Myomektomi ile myomları alınmış bir şahısta 5 yıl içerisinde tekrar myom oluşma riski %50-60 kadar bulunmuştur, bunların dörtte birinde (%10-15) tekrar ameliyat gerekmiştir. Bu süreç uterus duvarında incelmeye neden olabileceğinden sonraki gebeliklerde olağan (vajinal) doğum yerine sezeryan tercih edilmek zorunda kalınır. Myom çıkartıldıktan 6 ay sonra hasta dilek ederse gebeliğe müsaade verilir.
Histerektomi ameliyatı (Rahmin alınması) :
Süratle büyüyen yakınmalara yol açan myomları olan, ileride gebelik düşünmeyen hastalarda uygulanan bir sistemdir. Rahim myomla bir arada büsbütün alınır. Hastanın menopoza girmesini önlemek için yumurtalıklar alınmadan bırakılabilir.
Myomların tedavisi için çoğunlukla ameliyat uygulanmakla birlikte yapılan çalışmalar ve araştırmalar birtakım yeni tedavi sistemlerinin uygulanmasını sağlamaktadır. Bunlara örnek olarak ülkemizde de uygulanan uterin arter embolizasyonu yahut uterin arter oklüzyonu yahut myoliz üzere metotlar verilebilir.
UTERİN ARTER EMBOLİZASYONU rahme (uterusa) kan götüren atar damarların özel tekniklerle tıkanması sürecidir. Uterin arter embolizasyonu ile myomlara giden kan azalır ve bu sayede myomlar küçülür. Ameliyat lokal anestezi ile damardan girilerek yapılır, karın açılmaz.
Daha yeni ve şimdi araştırma basamağında olup ülkemizde uygulanmayan bir yol de “MR Eşliğinde Uygulanan Odaklanmış Ultrason Sistemi (MR Guided Focused Ultrasound)” yurtdışındaki ismi “ExAblate® 2000 System” dir. Bu teknikte magnetik rezonans görüntüleme (MR) ile myomların yeri görüntülenerek ultrason dalgaları ile myomda doku yıkımı yapılmaya çalışılır. Hasta ameliyat edilmeden dışarıdan yapılan bir usuldür. Rahim alınmadığı için çocuk istemi olan hastalarda uygundur.
Doğumdan Sonra Myomlarım Küçülür Mü?
Myomlar doğumdan sonra rahmin kanlanması azalacağı için ve hormon düzeyleri düşeceği için çoğunlukla küçülür lakin her vakit küçülmeyebilir.
Miyomlar kansere dönüşebilir mi?
Myomlar kanser değildir, yeterli huylu (benign) tümörlerdir. Kansere dönüştüklerine dair herhagi bir delil yoktur.
Miyomlar ameliyattan sonra tekrar oluşur mu?
Myomların oluşmasında genetik faktörler çok değerlidir. Bu yüzden myom üretmeye yatkın bir rahim (uterus) tekrar myom üretebilir. Ameliyatta myomların tamamı alınsa bile tekrar yeni myomlar oluşabilir. Ayrıyeten ameliyatta tüm myomların alındığı düşünülebilir lakin gözle farkedilmeyecek kadar küçük myomlar uterus içerisinde olabilir ve bunlar ameliyattan sonra vakitle büyüyüp farkedilir hale gelebilir. Büyük bir kaç myomu olanlara nazaran küçük çok sayıda myomu olanlarda tekrarlama riski daha fazladır. Ortalama tekrar myom oluşma oranı %15 kadardır.
