Menopoz, bayanlarda 45-55 yaşları ortasında yumurtlama ve adet kanamalarının sona erdiği doğal bir süreçtir. Postmenopozal kanama (menopoz sonrası görülen kanama) son adetten en az 1 yıl sonra değişik ölçülerde olabilen kanamalardır ve bu devirdeki kadınların %10’unda görülür. Postmenopozal kanama; miktarı, mühleti, sıklığı gözetilmeden ayrıntılı bir kıymetlendirme gerektirir. Zira menopozdaki kanamalar hiçbir vakit olağan kabul edilemez, sıklıkla bir sorunun habercisidir ve kesinlikle araştırılmalıdır.
Bazen idrar yollarından ya da bağırsaklardan/makattan kanama gelebilir. Bu kanamalar vajinal kanama ile karışabilir. Fakat bu kanamalar postmenopozal kanama olarak kıymetlendirilmez. Öncelikle bayan hastalıkları dışındaki bu kanamaların ayırt edilmesi gerekir.
Menopoz sonrası görülen kanamaların sebepleri ortasında: dışarıdan östrojen desteği, rahim iç katmanının çok incelmesi, rahim iç katmanının çok kalınlaşması ve polip gelişmesi, myomlar (rahimden kaynaklanan güzel huylu urlar) rahim ağzında oluşan yara ve polipler, göğüs kanseri için kullanılan ilaçlar, rahim/rahim ağzı ve yumurtalık kanserleri, vajinal dokuda incelme, iltihap ve travma sayılabilir.
Postmenopozal kanama şikâyeti ile başvuran hastalarda evvel kanamanın kaynağını tespit etmek için ayrıntılı bir jinekolojik muayene yapılır. Vajinal muayene ile vajen ve rahim ağzı ile ilgili patolojiler, USG muayenesi ile de rahim ve yumurtalıklar kıymetlendirilir. Birtakım hastalarda SIS ve Histeroskopi (rahim içyapısının görüntülenmesi) üzere ek tetkikler gerekebilir. Tüm incelemeler sonucunda gerekli görüldüğünde kesin teşhis için endometrial biyopsi (rahim içinden kürtaj ile modül alma) yapılır. Biyopsi kimi malinitelerin (kötü huylu hastalıkların) erken tanısı ve tedavisinin yönlendirilmesinde değerlidir. Postmenopozal periyotta rahim iç katmanının kalınlığı en fazla 5mm’dir. Menopoz sonrası vajinal kanama şikâyeti olmasa bile rahim iç duvarı kalınlığı 5mm’nin üzerinde saptanan hastalardan denetim gayeli endometrial biyopsi alınır.
Menopoz sonrası gelişen kanamanın tedavisi büsbütün kanamanın nedenine bağlıdır. Örneğin kanamanın nedeni rahim ağzında bir polip ise bunun çıkarılması ve patolojik inceleme yapılması gerekir. Kanamanın nedeni kullanılan ilaçlar (hormon tedavisi, kan sulandırıcı ilaçlar) ise tedavinin yine düzenlenmesi gerekir. Kanamanı nedeni rahim iç duvarının çok kalınlaşması ise biyopsi sonucuna nazaran tedavi kolay hormon tedavilerinden ileri cerrahi tedavilere kadar değişkenlik gösterir.
Postmenopozal devirdeki kanamaların %80’i âlâ huylu sebeplerle meydana gelmektedir. Fakat %20’lik kümede mümkün malinitelerin – erken evrede – teşhis ve tedavisi için, hastaların şuurlu olması ve birinci kanama anında bir Bayan Hastalıkları ve Doğum uzmanına başvurmaları gerekmektedir.
Op. Dr. Fatma Türkan Ayan
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Özel Optimed Hastanesi
