Kronik Pelvik Ağrı Nedir?
Göbek deliğinin altı ile leğen kemiği ortasında 6 aydan daha uzun süren ağrı olarak tanımlanmaktadır. Kronik Pelvik Ağrı bayanlar ortasında en sık görülen medikal sorunlardan biridir. Kronik Pelvik Ağrılı bayanların %25’i her ay 2-3 günü yatakta geçirmektedir. Bu bayanların yaklaşık yarısı günlük aktivitelerine her ay 1 gün ya da daha uzun müddet orta vermek zorunda kalabilirler. %90’ı ilgi sırasında ağrı hisseder. Kronik pelvik ağrının birçok sebebi olabilir. Şayet kronik pelvik ağrı öteki bir sıhhat sorununa bağlı ortaya çıkıyorsa, bu sorunun tedavi edilmesi ağrının geçmesi için kâfi olacaktır.
Kronik Pelvik Ağrı’da Neler Görülür?
Şiddetli ağrı uzun müddet devam edebilir. Fizikî, zihinsel ve ruhsal yorgunluğa sebep olur. Hasta ağrıyla baş edebilmek için günlük hayatında duygusal ve davranışsal değişikliklere sarfiyat. Kronik Pelvik Ağrı’da şu durumlar görülebilir;
Ağrının 6 ay ya da daha uzun mühlet devam etmesi
Alışılmış tedaviler ağrıyı geçirmemesi ya da çok az rahatlama sağlaması
Hastanın uyumakta zorlanması ya da çok fazla uyuması, kabızlık, iştah azalması, ağır hareketler ya da yansılar ve depresyonun başka belirtileri, daima hüzünlü ve ağlamaklı olması
Sürekli azalan fizikî aktivite
Bir eş ,anne ve çalışan olarak vazifelerini yerine getirmekte zorlanması
Kronik Pelvik Ağrının En Sık Sebepleri Nelerdir?
Endometriozis: Rahim içini döşeyen tabakanın (endometrium) rahim dışında bulunmasıdır. Hormonal değişime bağlı olarak bu dokular birebir rahim içi katman (endometrium) üzere kalınlaşır, dökülür ve kanar. Ancak rahim içinde olduğu üzere bu dokular vagina yoluyla dışarı atılamadığı için karın içerisinde ağrılı kistlere ya da yapışıklıklara neden olarak kronik pelvik ağrıya sebep olabilirler. Yumurtalık ve rahimin etrafında çok önemli yapışıklıklara neden olabilir. Endometriozis hiç şikayet vermeyebileceği üzere, adet sırasında çok şiddetli ağrı, ağrılı idrar yapma, ağrılı dışkılama, ağrılı cinsel beraberlik ile de karşımıza çıkabilir.
Ağrılı Pelvik Taban Kas Spazmı: Aynı bacakta görülen kramplar üzere, leğen kemiğinin içinde, rahmi, mesaneyi, rektumu tutan pelvik taban kaslarında kasılma ve buna bağlı şiddetli ağrı görülmesi durumudur. Tek yahut çift taraflı görülebilir. Tanısı jinekolojik muayene ile görülür. Muayenenin kesinlikle bu bahiste eğitimi olan bir doktor tarafından yapılması gereklidir, aksi durumda teşhis çarçabuk atlanabilir.
Pelvik Enflamatuar Hastalık (Kronik): Cinsel münasebet ile geçen hastalıklar, uzun süren, devam eden enfeksiyonlara, pelvik organlarda, yumurtalık ve rahim etrafında şiddetli yapışıklıklara neden olabilir. Bu nedenle de hasta da ağrı görülebilir.
Myomlar: Rahimin güzel huylu tümörleridir. Alt karında yük ve baskı hissine neden olabilirler.
İrritabl Barsak Sendromu: Şişkinlik, kabızlık ve ishal üzere semptomlar irritabl barsak sendomu ile bağlı olabilir, bu da pelvik ağrı ve baskıya sebep olabilir
Ağrılı Mesane Sendromu (İnterstisyel Sistit): bu durum mesanede tekrar eden ağrı ve sık idrara gitme muhtaçlığı ile alakalı olabilir. Mesaneniz doluyken ağrıyı hissedip boşalttığınızda ağrınız süreksiz olarak düzelmesiyle deneyim edebilirsiniz. Teşhiste kamera ile mesanenin içinin incelenmesi ve bir dizi testler yapılır.
Pelvik Konjesyon Sendromu: Rahim ve yumurtalıkların etrafındaki genişlemiş, varis tipi damarlar ağrıya neden olabilir. Bu hastalarda bacaklarda, baldırlarda ve perinede de varisler görülebilir.
Karın ön duvarı ağrıları: Özellikle eski ameliyatlara bağlı nöröpatik ağrı (aynı şeker hastalığında ayaklarda görülen şikayetler) burada da görülebilir. Tanısı ve tedavisi öteki tüm nedenlerden hayli farklıdır.
Psikolojik faktörler: depresyon, kronik gerilim ya da cinsel fizikî taciz kronik pelvik ağrı riskini arttırabilir. Duygusal gerilim ağrıyı kötüleştirir, kronik ağrıyla yaşamak duygusal gerilime neden olur ve kısır döngü oluşur.
Bunlara karşın birçok olayda kronik pelvik ağrıyı tek bir sebebe bağlamak mümkün olamamaktadır. Bu üzere durumlarda tedavinin gayesi ağrıyı ve öteki semptomları azaltarak hayat kalitesini yükseltmek olmalıdır.
Kronik Pelvik Ağrı Tanısı Nasıl Konulur?
Doktorunuz hikayenizi alırken, sorunu tam ve ayrıntılı olarak tanım etmeniz çok kıymetlidir. Bununla birlikte hekiminizi tıbbi hikayeniz, aile hikayeniz, kullandığınız ilaçlar hakkında bilgilendirmelisiniz. Jinekolojik muayene, kan analizleri ve görüntüleme formülleri (Ultrasonografi, MR) teşhiste kullanılmaktadır.
Pelvik Ağrı’da Jinekolojik Muayene Genel Jinekolojik Muayeneden Farklı mıdır?
Oldukça farklıdır. Tüm vagen duvarı, rahmi asıcı bağlar, özel ağrı tetik noktası olup-olmadığı ve pelvik hudutlar ayrıntılı bir formda muayene edilir. Vaginanın ağrı haritası çıkarılır. Ağrının burada sınırlımı yoksa uzanımı var mı yok mu araştırılır. Bilhassa pelvik hudutlar tutulumundan şüpheleniliyorsa bunlara yönelik özel testler yapılır. Ağrıyı süreksiz olarak durdurucu yollar teşhiste kullanılabilir.
Hangi Testler İstenir?
Enfeksiyonları dışlamak için vaginal kültür, kan ve idrar analizi istenebilir.
Hangi Görüntüleme Usullerinden Faydalanılabilir?
Standart olarak Ultrasonografi’den faydalanılır. Ultrason rastgele bir kist ya da myom varlığını tesbit etmek için kullanılır.
Diğer Görüntüleme Usulleri: Bilhassa Magnetik Rezonans Görüntüleme (MRI) istenebilir. Burada standart MRI kâfi olmamaktadır. Bu MRI’ın çok hassas çekim yapabilmesi ve çekim sırasında ilgili bölgede imaj kalitesini arttırıcı özel ekipmanların kullanılması gereklidir. Çok sonlu sayıda görüntüleme merkezinde bu özellikler mevcuttur. Ayrıyeten yorumlayan Radyoloğun da bu mevzularda tecrübeli olması çok kıymetlidir.
Laparoskopi Teşhiste Kullanılır mı?
Günümüzde Laparoskopi genel olarak teşhisten fazla tedavi için kullanılmaktadır. Bu cerrahi yolda küçük bir kesiden karnınızın içine küçük bir kamerayla girilerek pelvik organlara, olağandışı bir doku ya da enfeksiyon bulgusu olup olmadığına bakılır. Bu prosedür bilhassa endometriozis ve kronik pelvik enfeksiyonun teşhisinde değerlidir.
Tedavi
Eğer hekiminiz kronik pelvik ağrıya neden olan durumu tanımlayabiliyorsa nedene yönelik tedavi verilir. Lakin neden bulunamıyorsa tedavi ağrının geçirilmesine yöneliktir. Ağrıyı büsbütün tedavi etmek her vakit mümkün olamamaktadır. Tedavinin başarısı ağrıyı en aza indirerek hayat kalitesini artırmaktır.
Tedavide kullanılan kimi prosedürler:
Ağrı kesiciler: ağrıyı kısmen rahatlatabilirler, fakat tek başına sorunun tahlilinde kâfi değildir.
Antibiyotik: Ağrının nedeni enfeksiyonsa işe yarayabilir.
Hormon tedavisi: adet döngüsüyle ilişkilendirilen ağrılarda doğum denetim ilaçları ya da başka hormon ilaçları işe yarayabilir.Endometriozis’e özel bir progesteron çeşidi olan Dienogest de sık kullanılan ilaçlardandır. 1 aylık yahut 3 aylık süreksiz menopoza sokan iğneler tedavide kullanılabilinir.
Antidepresanlar: bazı antidepresanların kronik ağrıda yardımı olabilir. Depresyonda olmayan bayanlarda dahi işe yaradığı gösterilmiştir.
Lokal anestezik: Tanı ve tedavide steroidlerle birlikte yahut yalnız kullanılabilinir.
Botox: Özel durumlarda (Ağrılı Pelvik Taban Kas Spazmı) bu bahiste eğitim almış doktorlar tarafından yapılabilir. Bilhassa kaslara ve pelvik bölgenin duysal uyarımınıda yapan pudendal hudut üzerine blok yapılabilir. Ayrıyeten karın ön duvarı ağrılarında da kullanılabilir. Tekrarlamak sıklıkla gerekir.
Cerrahi: şayet endometriozis varsa Laparoskopik yahut Robotik cerrahi ile yapışıklıklar açılabilir ve endometriozis odakları çıkarılabilir. Ağrının özel nedenleri olan hudut tutulumu, damar tuzaklaması üzere durumlarda cerrahiden yarar görür. Birtakım ender komplike hadiselerde rahim ve yumurtalıkların alınması (histerektomi) doğurganlığını sağlamış bayanlarda önerilebilir.
