KISIRLIK TEDAVİLERİ
İnfertilitenin tedavisi sebebine, ne kadardır infertil olunduğuna, çiftlerin yaşına ve başka birçok ferdî özelliklere nazaran değişebilmektedir. İnfertilitenin kimi sebepleri düzeltilemez. Lakin yeniden de, yardımcı üreme teknikleri ile gebe kalınabilir.
Çiftler İçin Tedavi
Bu yaklaşımlar erkek, bayan yahut her ikisini de ilgilendirebilir.
Cinsel bağ sayısını arttırmak. Haftada 2 yahut 3 kere ilgide bulunmak doğurganlığı arttırabilir. Fakat çok fazla boşalmak da, erkeğin sperm kalitesini azaltan bir tesir yapabilir. Spermler bayanın üreme sisteminde 72 saate kadar yaşayabilirler, yumurtalamasonrası yumurta 24 saate kadar döllenebilir.
Erkekler İçin Tedavi
- Genel Cinsel Sorunlar : İktidarsızlık yahut erken boşalmanın teşhisi doğurganlığı arttırır. Bunların tedavisi genelde ilaçla yahut davranışsal yaklaşımlarla olabilir.
- Sperm Yoklulğu : Sperm yokluğundan kuşku ediliyorsa, operasyon, sorunu düzeltme maksatlı hormonlar yahut yardımcı üreme tekniklerinden faydalanılır. Örneğin, varikosel durumu çoklukla operasyonla düzeltilir. Ejakulasyonu önleyen bir tıkanıklık varsa yahut geri boşalma durumu varsa, operasyon ile testislerden sperm alınır vemikroenjeksiyonyöntemi ile laboratuvar ortamında direkt olarak yumurtaya enjekte edilir.
Kadınlar İçin Tedavi
Yumurtlama sorunu olan infertil bayanlarda, doğurganlık ilaçları en sık kullanılan tedavi metodudur. Bu ilaçlar yumurtlamayı tertibe sokar yahut teşvik eder. GeneldeFSH, LHgibi doğal hormonlara emsal halde çalışırlar. Çoklukla kullanılan doğurganlık ilaçları şöyledir:
- Klomifen Sitrat : Bu ilaç oral yolla alınır ve polikistik over sendromu yahut öbür yumurtlama sorunu olan bayanlarda yumurtlamayı uyarırlar. Hipofiz bezini FSH ve LH salgılaması tarafında teşvik ederler.
- Human menopausal gonadotropin (hMG) : Bu ilaç hipofiz bezinin kusuru sonucu resen yumurtlayamayan bayanlara enjeksiyon halinde verilir. Hipofiz bezini uyaran Klomifenin bilakis, hMG ve diğergonadotropinleryumurtalıkları direkt olarak uyarırlar. Bu ilaçta hem FSH hem de LH bulunur.
- FollikülUyaranHormonveya FSH : Yumurtalık folliküllerini olgunlaştırmak için FSH yumurtalıkları uyarır.
- Human Chorionic Gonadotropin, (HCG) : Klomifen, hMG, FSH ile birlikte kullanılır; yumurtalığı yumurtayı özgür bırakması için uyarmaktadır.
- Gonadotropin-releasing hormone (Gn-RH) analogları: Bu tedavi yumurtlama foksiyonu sistemsiz olan yahut hMG tedavisi esnasında ana follikül şimdi yeteri kadar olgunlaşmadan yumurtlayan bayanlar içindir. Gn-RH analogları hipofiz bezine daima Gn-RH gönderirler.
- Aromatase İnhibitörleri : Letrozole (Femara) ve Anastrozole (Arimidex) üzere bu sınıf ilaçlar göğüs kanseri tedavisi için onaylanmıştır. Hekimler bazen zaten yumurtlayamayan ve Klomifen Sitrat tedavisine yanıt vermeyen bayanlara Letrozole reçete edebilirler.
- Metformin (Glucophage) : Bu ilaç yumurtlamayı destekleme gayeli kullanılır. İnsülin direnci bilinen yahut şüphelenilen infertilite sebebi olduğunda kullanılır. İnsülin direnci polikistik over sendromunda da rol oynayabilir.
- Bromocriptine (Parlodel) : Yüksek prolaktin seviyesine bağlı olarak yumurtlama döngüsü sistemsiz olan bayanlar için kullanılır. Bromocriptine prolaktin üretimini kısıtlar.
Operasyon
Duruma nazaran, infertilite operasyon ile tedavi edilebilir. Tıkanıklıklar ve tüplerdeki öteki sorunlar ekseriyetle operasyonla tedavi edilebilir. Laparoskopik teknikler ile tüplerde hassas operasyonları yapmak mümkündür.
Endometriozkaynaklı infertilitenin tedavisi genelde zordur. Tekrar de infertilite tedavisinde kullanılmasa da, doğum denetim haplarındaki hormonlar sayesinde bunların kullanımı ile tedavi ve ağrının giderilmesi tesirli olmaktadır. Şayet endometriozunuz varsa, hekiminiz sizi ilaçların yumurtlamayı düzenlediği yahut uyardığıovülasyon tedavisiyle ya da yumurta ve spermin laboratuvar ortamında buluşturulup döllendikten sonra oluşan embriyonun ana rahmine enjekte edildiği tüp bebek tedavisi ile tedavi edebilir.
Yardımcı Üreme Teknikleri
Yardımcı üreme teknikleri infertilite tedavisinde ihtilal niteliğinde bir prosedürdür. Ülkemizde de her yıl binlerce aile bu prosedürle bebek sahibi olmaktadır. Medikal gelişmeler sonucu birçok çift kendi biyolojik çocuklarına sahip olmaktadırlar. Yardımcı üreme grubu tabipler, psikologlar, embriyologlar, laborantlar, hemşireler ve sıhhat profesyonellerinden oluşan profesyonel bir takımdır.
Yardımcı üreme tekniklerinin en çok kullanılan formları şunlardır :
- İn VitroFertilizasyon(Tüp Bebek Tedavisi): En tesirli yardımcı üreme tekniğidir. Bayanın yumurtaları toplanır, laboratuvar ortamında erkekten alınan sperm ile birleştirilir, döllenen yumurtalar yani embryolar döllenmeden 3 – 5 gün içinde rahme yerleştirilir. Bayanın her iki tüpü de tıkalı olduğunda tüp bebek tedavisi tavsiye edilir. Endometrioz, açıklanamayan infertilite, serviksle ilgili infertilite, erkek kaynaklı infertilite ve yumurtlama bozuklukları üzere birçok durumda da kullanılır. Tüp bebek tedavisi ile çoğul gebelik talihi artar zira çoklukla birden çok embriyoanne adayına transfer edilir. Ayrıyeten bu tedavide sık sık kan kıymetlerine ve hormon kıymetlerine bakılır.
- Ejakulasyon Elde Etme Hedefli Elektro yahut Titreşimli Uyarı: Bu prosedür sperm elde etmek hedefiyle kullanılır. Bu tedavi omurilik zedelenmesi olan ve öbür türlü sperm veremeyen erkeklerde uygulanır.
- Operasyonla Sperm Elde Etme: Bu teknik testislerden operasyonla sperm alınması aslına dayanır. Sperm kanalı tıkalı olduğunda kullanılabilir.
- Mikroenjeksiyon(ICSI) :Normal tüp bebek tedavisindeki üzere elde edilen yumurtanın içine bir spermin enjekte edilmesi temeline dayanır. Mikroenjeksiyon öteki metotlarla gebelik elde edemeyen çiftlerde uygulanabilir. Düşük sperm sayısı olan erkeklerde mikroenjeksiyon başarıyı arttıran bir faktördür.
- Assisted Hatching: Bu teknik embryonun rahme tutunmasına yardımcı olur. Tekrarlayan başarısızlıklarda uygulanabilir.
Kadının sağlıklı bir rahmi olduğunda, fertilite ilaçlarına olumlu karşılık verdiğinde, doğal yollarla yumurtladığında yardımcı üreme tekniklerinden en âlâ halde faydalanılır. Erkeğinse spermlerinin sağlıklı olması gerekmektedir. 35 yaşından sonraki hastalarda muvaffakiyet oranı gitgide düşer.
Tedavinin KomplikasyonlarıTedavi sırasında birtakım komplikasyonlar gelişebilir;
- Çoğul Gebelik : En sık rastlanan komplikasyon budur. Kaç sağlıklı embriyonun tutulacağı ve doğurulacağı ikili kalmış bir karardır. Şayet çok fazla bebeğe gebe kalınmışsa, bunlardan 1 yahut 2 adedinin alınması başkalarının yaşama talihini arttırır.
- Over Hipersitumilasyon Sendromu (OHSS) : Kadının yumurtaları şayet fazla uyarılırsa, fazla büyürler ve ağrıya sebep olabilirler. Hafifçe orta dereceye kadar olan semptomlar genelde tedaviye gerek kalmadan geçer, fakat hamilelik durumu güzelleşmeyi geciktirebilir. Nadiren, sıvı karın ve göğüs boşluğunda birikerek karın şişmesine ve nefes darlığına sebep olabilir. Şiddetli olaylar acil tedaviye ihtiyaç duyar. Genç ve polikistik over senromu olan bayanların OHSS ihtimali öteki bayanlara nazaran daha fazladır.
- Kanama yahut Enfeksiyon : Her invazif prosedür üzere yardımcı üreme tekniklerinde de kanama ve enfeksiyon riski vardır.
- Düşük Kilolu Doğum : Bunun en büyük tetikleyicisi çoğul gebeliktir.
- Doğum Kusurları : Yardımcı üreme teknikleri ve doğum kusurları ortasındaki bağlantı hakkında birtakım tasalar mevcuttur. Lakin bunu doğrulayacak daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.