Nedeni açıklanamayan infertilite tanısı, infertilite araştırmasındaki tüm standart kıymetlendirme testlerinin olağan çıkması sonrası konulmaktadır. Sıklığı infertil hasta kümelerinde teşhis kriterlerine bağlı olarak %10-30 ortasında değişmektedir.
Nedeni açıklanamayan infertilitenin tanısı olağan semen tahlili, ovulasyonun (yumurta atılması- çatlatma) objektif delilleri, olağan uterin kavite (rahim içi) ve bilateral tubal açıklık olduğunda konulur. Geçmişte, olumlu postkoital (ilişki sonrası ) test ve menstrüel siklusla uyumlu endometrial biyopsi sonucu olması gerekliliği söylense de günümüzde artık bu testler kullanılmamaktadır.
Nedeni açıklanamayan infertilitesi olan bayanlarda tanısal laparoskopinin gerekliliği tartışmalıdır. Laparoskopi, tespit edilmemiş tubal faktör ve endometriozis hastalığının teşhisini koyarak, tedavi sağlayabilir yahut nedeni açıklanamayan infertilite için yapılan gereksiz tedavileri sonlandırabilir. Bununla birlikte, olağan HSG( Histerosalphingografi-Rahim ve kanal filmi) ve pelvik muayenesi olup tubal faktörler için risk faktörü olmayan bayanlarda laparoskopi ek açıklayıcı bilgi vermeyecektir. Yumurtalıkları tutan endometriomaların (çikolata kistleri) ve ilerlemiş endometriozis hastalığının infertiliteye tesiri kesinken orta seviye hastalığın tesiri kanıtlanmamıştır. Birçok doktor, infertilite değerlendirilmesinde tanısal laparoskopi yerine, adetli devir yahut adet sonrası erken devirde yapılan vajinal ultrasonografinin daha uygun olacağını belirtmektedir.
Nedeni açıklanamayan infertilite standart kıymetlendirme metodlarıyla tanısı koyulamayan sperm yahut oosit (yumurta) fonksiyon bozuklukları, fertilizasyon (döllenme), implantasyon (rahim içine tutunma) yahut embriyo gelişim bozukluklarını içermektedir. Tedavi edilmemiş hastalarda siklus başına gebelik oranı %2-4 kadar, yahut olağan fertil çiftlerin %80-90 aşağısındadır (%20-25). Tedaviden bağımsız gebelik olasılıkları, artan bayan yaşı ve infertilite müddetiyle aykırı orantılıdır. Her ne kadar nedeni açıklanamayan infertil çiftlerin birçok tedavi olmadan hamile kalabileceklerse de yıllarla azalan hamile kalma oranları tedavi için başvurmalarını gerektirmektedir.Tedavinin gayesi aylık hamile kalabilme oranlarını olağan fertil çiftlerin düzeyine çıkarmaktır.
TEDAVİ YAKLAŞIMLARI
Tanımdan da anlaşıldığı üzere nedeni açıklanamayan infertilitenin nedeni bilinmemektedir. Bunun için tedavi yaklaşımları daha evvelki deneyimlere nazaran yapılmaktadır ve muhakkak vakitte karşılaşan sperm ve yumurta sayısının arttırılması amaçlanmaktadır.
Klomifen sitrat ve letrozol üzere hap formundaki ilaçlarla bir yahut birden fazla yumurta gelişimi sağlanabilmektedir. Zamanlanmış ilgi ile gebelik elde edilmeye çalışılmıştır ve prosedürlerin birbirlerine üstünlükleri gösterilememiştir.
Tüp bebek tedavi sikluslarındaki müşahedeler, çiftlerdeki nedeni açıklanamayan infertilitenin nedenleri hakkında bilgi sahibi olabilmemize yardımcı olacaktır. Süreç sırasında sperm ve oosit bir ortaya getirilip mikro enjeksiyon usulü ile döllenme sağlanacaktır. Tüp bebek sikluslarında döllenme ve erken embriyonik gelişim izlenecektir ve direkt embriyo transferi ile rahim içine (endometriyal kaviteye) yerleştirilecektir. Yerleştirilen embriyonun kromozomal yapısı rahim iç katmanı (endometriyum) karşılığı ve implantasyon (rahim içine tutunma) sistemi ile ilgili faktörler tam olarak bilinememektedir.
Hepsi birlikte değerlendirildiğinde nedeni açıklanamayan infertilitedeki tedavilerin aktiflikleri kısıtlıdır ve tedavi yalnızca belirlenen vakitte oluşabilecek gebeliği kolaylaştırabilir. Kıymetlendirme dikkatli yapılmalı ve tedavi planlanmadan evvel çiftlerin yaşı, infertilite müddeti ve daha evvelki gebelikleri göz önüne alınarak over rezerv testleri ile değerlendirilmelidir. Tedaviyi kabul eden çiftler değişik tedavi metodlarının gebelik ihtimalleri, riskleri ve süreç hakkında bilgilendirerek kendilerine en uygun olanı seçmeleri sağlanmalıdır.