FALLOP TÜPLERİNE İLİŞKİN NEDENLER
Gebelik oluşabilmesi için vaginaya boşalan spermlerin rahim ağzı ve rahim içini geçerek tüplerden yumurtaya ulaşması gerekmektedir. Bu nedenle tüplerin açık olup olmadığının ve misyonlarını yapabildiğinin gösterilmesi değerlidir. İnfertilite nedenlerinin %35’ini tüplere ilişkin bozukluklar oluşturmaktadır. HSG tetkiki, tüplerdeki tıkanıklığı ve oluşmuş hasarı gösterebilir. HSG sinemasında bir bozukluk varsa hekiminiz teşhis gayeli laparoskopi önerebilir. Tüpler kapalı, hasar görmüş yahut yapışık bulunursa cerrahi olarak düzeltilebilir. Lakin operasyon ile sonuç alınamayacağı düşünülüyor ise tüp bebek tekniği (IVF) tedavide en yeterli alternatiftir.
YUMURTLAMA PROBLEMLERİ
Düzensiz yahut olağandışı yumurtlama, kısırlığı oluşturan nedenlerin yaklaşık %5-25’ini oluşturur. Olağan şartlarda, her ay yumurtalıklardaki olgunlaşmamış yumurtalardan bir tanesi gelişip büyüyerek çatlar ve yumurtlama (ovulasyon) meydana gelir. Anovulasyon yumurtlamanın olmamasıdır. Adet düzensizlikleri ve infertilitenin en kıymetli nedeni anovulasyondur. Adet görüldüğü halde ovulasyon olmayabilir. Bir bayanda ovulasyonun olmadığı aşağıdaki testlerle belirlenebilir.
- Adet öncesi periyotta rahim içinden biyopsi ile örnek alınması ve patolojik inceleme
- USG ile ovulasyon takibi
- Serumda progesteron hormon seviyesinin incelenmesi (adetin 19., 21. ve 23. günlerinde)
- Bazal beden ısısının incelenmesi
- Servikal Pap-smear
- Serviks mukusunda ipliklenme testi
Yumurtlama olmadığı saptanırsa ilaç tedavisi ile yumurtlama sağlanabilir. Ovulasyon ilaçları alan bayanların %80’inden birçoklarında sistemli yumurtlama sağlanmaktadır. Tedavi edilecek öbür bir sorun yoksa olayların yarısından birçoklarında, birinci 6 uygulamada gebelik elde edilebilir.
SERVİKS PROBLEMLERİ
İnfertilite oluşumunda serviksin (rahim ağzı) durumu nadiren tek başına değerli bir neden oluşturur. Spermleri öldüren ya da hareketsiz hale getiren salgılar (antikorlar) servikal mukusta, sperm yüzeyinde, seminal sıvıda yahut her üçünde birden bulunabilir. Bayandan elde edilen servikal mukus, erkekten elde edilen sperm ve çiftin her ikisinden alınan kan örnekleri bu antikorları saptamak gayesi ile incelenir. Fakat bu testler günümüzde eski değerini kaybetmiş görünmektedir. Hekiminizin size önereceği en kolay tedavi formülü özel hazırlama teknikleri ile elde edilen, süratli hareketli spermlerin rahim içine enjekte edildiği inseminasyon (aşılama) sürecidir. Üç yahut daha fazla inseminasyon ile gebelik oluşmaz ise IVF yahut mikroenjeksiyon üzere daha ileri tedavi metotlarına geçilebilir.
RAHİM KAYNAKLI PROBLEMLER
Histerosalpingografi (ilaçlı rahim filmi) rahim içi ve tüplerin durumunu göstermektedir. Adetin bitiminden sonraki bir hafta içerisinde ve yumurtlamadan evvel yapılır. İlaç rahim ağzından verilir ve rahmi doldurarak, tüplere hakikat ilerler ve karın boşluğuna dökülür. Rahimde yapışıklık, rahim boşluğunun durumu ve myom olup olmadığı incelenir. HSG çekilirken verilen radyoopak unsurun oluşturduğu basınç ile bazen tüplerde varolabilen mukus tıkaçları açılabilir. Bu nedenle HSG sonrası zaten gebelikler oluşabileceği konusunda ihtarda bulunmak gereklidir. HSG aracılığı ile saptanan anomalilerin nihaileşmesi yahut tedavisi için histeroskopi yapılabilir.
KARIN ZARINI İLGİLENDİREN SORUNLAR
Peritoneal (karın zarı) faktör, üreme organlarının yahut karın boşluğunun iç yüzeyini kaplayan zarın anomalileri ile ilgilidir. Bu anomalilerde teşhis koymak için laparoskopi kullanılır. Laparoskopi, iç organların görülebilmesine ve mümkünse tedavisine imkan sağlayan cerrahi bir süreçtir. Laparoskopi ile tanımlanan endometriozis, bayanların %35’inde tek başına infertilite nedenidir.
İZAH EDİLEMEYEN İNFERTİLİTE
İnfertil çiftlerin yaklaşık % 5-10’unda tüm testler olağan bulunmaktadır. Çiftlerin birçoğu infertilite nedenini ortaya çıkarabilmek maksadı ile ağır testlere maruz kalmaktadır. Lakin bilinen tüm araştırmalara karşın kısırlığı oluşturan neden ortaya çıkarılamamış ise, “izah edilememiş infertiliteden” bahsedilir. Açıklanamayan infertilite tedavisinde, sonlu başarılarla aşılama ve ovulasyon indüksiyonu uygulanmaktadır. Aşılama tedavisi ile deneme başına elde edilen gebelik oranı %10-15 civarındadır. Birinci 3-4 denemeden sonra muvaffakiyet oranı dramatik olarak azalmaktadır. Bu nedenle daha fazla aşılama yapılması kimi özel durumlar dışında (çiftlerin istemi, bayan yaşının çok genç olması, kısa infertilite süresi) ekseriyetle tercih edilmemektedir.
YAŞ FAKTÖRÜ
Merkezimizde tüp bebek uygulaması ile muvaffakiyet oranı; 35 yaş altı bayanlarda embriyo transferi başına %60 civarındadır. Tüp bebek tedavisinin başarısı pek çok faktöre bilhassa de bayanın yaş durumuna nazaran değişmektedir. Olağan şartlarda korunmayan bir çift için evliliğinin birinci yılında hamile kalma bahtı %80, ikinci yılda %10, üçüncü yılda %1,2 ve dördüncü yılda ise %0,6’dır. Birinci adetin görülmesinden çabucak sonraki yıllarda gebelik bahtı yüksek değildir. Cinsel olgunluk yaşının başlamasına kadar geçen müddette çoklukla adetler sistemli olarak meydana gelmez ve yumurtlama olmaması bu devirde sıktır. Bayanda 40 yaşından sonra da gebelik mümkünlüğü ileri derecede azalır. 40 yaş ve üzeri olgularda adet sistemi çoğunlukla olağan olduğu halde hamile kalma oranı %10’un altına düşer. Yumurtaların gelişmesi ve ovulasyon meydana gelse de, oluşan yumurtanın basitçe döllenebilmesi epey güçtür. Gebelik oluştuğunda anne yaşının ileri olması nedeni ile bebekte kromozom anomalilerinin ve düşük riskinin arttığı da göz önüne alınmalıdır.
