Sağlıklı bir gebelik izleminin en değerli etaplarından birisi de gelişmekte olan bebeğin tüm organ ve oluşumlarının ayrıntılı bir biçimde incelendiği ikinci seviye ultrason incelemesidir.
Bu incelemeye, ikinci trimester ultrasonografi taraması, detaylı fetal inceleme anatomik inceleme üzere değişik isimler verilmektedir. Halk ortasında ise renkli ultrason üzere yanlış bir isimlendirmesi de vardır.
Detaylı ultrasonografi 18-24. haftalar ortasında yapılabilir. Bu devirde bebek ve organları gereğince büyümüştür ve daha yeterli manzara elde etmek için bebeğin etrafında ki su ölçüsü boldur. Bu devirde yapılmasının bir öteki nedeni de muhtemel bir anomali saptanması durumunda gebeliğin sonlandırılması açısından çok geç kalınmış olmamasıdır. Merkezimizde de uygulama 20-22.haftalar ortasında yapılmaktadır.
Değerlendirmenin sağlıklı yapılabilmesi için teknik özellikleri üstün olan bir ultrason aygıtının kullanılması uygun olur.
Detaylı ultrasonografinin bu mevzuda özel eğitim almış şahıslar tarafından yapılması ülküdür.
Detaylı ultrasonografinin hedefi bebekte görülebilecek doğumsal kusurların tespit edilmesi ve birtakım genetik hastalıklarda ortaya çıkabilecek olan anomalilerin saptanarak gerekirse ileri inceleme yapılmasıdır. Lakin teknolojideki tüm bu gelişmelere rağmen en yeterli aygıtlar ve en deneyimli uzmanların varlığında bile doğumsal kusurların lakin %70-80 i fark edilebilir.
Detaylı ultrasonografi nasıl yapılır?
Detaylı ultrasonografide; rahim yapısı, plasenta (bebek eşi) ve bebek sistematik bir formda gözden geçirilir.
Anne adayı sırtüstü yatar konumda karından bakılarak inceleme yapılır. Süreç yaklaşık 15-20 dakika kadar sürer. Bebeğin genel kıymetlendirilmesi ve rutin ölçümlerin akabinde sırasıyla baş, boyun, göğüs kafesi, kalp, genital bölge ve kol ve bacaklar ve omurga ayrıntılı olarak incelenir.
Detaylı ultrasonografide nelere bakılır?
-
Kafanın hali, yapısı, çapı ve etrafı ölçülür.
-
Kafa içi oluşumlar olan beyin boşlukları, koroid pleksus (choroid pleksus),orta beyin, art çukurluk(posterior fossa), yan ventriküller incelenir ve bunların ölçümleri yapılır. Bebeğin beyinciği (cerebellum)beynin art kısmında bir gözlük biçiminde görülür. Bu yapının uzunluğu genelde gebelik hastasının verir. Ventriküllerde genişleme ya da koroid pleksuslarda kist saptanması değerli olabilir.
-
Yüzde bebeğin genel profili, burun kemiği, beğenilen küreleri ve bunların ortasındaki aralar incelenir. Bebeğin gözündeki lens ultrasonografide izlenir.
-
Boyunda rastgele bir kist ya da kitle olup olmadığı incelenir. Ense kalınlığı bu devirde de genetik hastalıklar açısından ipucu verebilir.
-
Tüm omurga üstten aşağı ve enine kesitlerde incelenerek bir açıklık olup olmadığı araştırılır. Tüm omurga enseden kuyruk sokumuna kadar incelenir.
-
Kalbin genel yapısı incelenir, atım suratı ve ritminde bir anormallik olup olmadığına bakılır. Karıncık ve kulakçıklar (ventrikül ve atriumlar )incelenir, içlerinde kitle ya da olağandışı bir görünüm olup olmadığı araştırılır. Karıncıklar ya da kulakçıklar ortasında delik olup olmadığına bakılır. Kalpten çıkan ana atardamar olan aort ile kirli kanı akciğerlere taşıyan ana damarların yapısı incelenir.
-
Göğüs kafesinin yapısı ve formu incelenir, akciğerler ve diyaframın olağan görünüp görünmediği denetim edilir.
-
Mide, karaciğer, böbrekler, mesane, karın duvarı, göbek kordonunun bebeğe girdiği bölge ve damarların bebeğe girdikten sonraki seyri incelenir ve karın etrafı ölçülür. Ayrıyeten bağırsakların ultrasondaki manzarası de genetik hastalıklar açısından fikir verebilir.
-
Kollar ve bacaklar Kol ve bacaklardaki tüm kemikler ölçülür. Bunlar kolda omuz ile dirsek ortasındaki humerus, dirsek ile el bileği ortasındaki radius ve ulna kemikleri ile kalça ve diz ortasındaki femur ile diz ve ayak bileği ortasındaki tibia ve fibula kemikleridir. El ve ayakların yapısı incelenerek sayı ve form bozukluğu olup olmadığı araştırılır. Örneğin elde küçük parmağın ortasındaki kemiğin bulunmaması Down sendromu lehine yorumlanır.
Detaylı ultrasonografide temel olarak pek çok major anomali saptanabilir lakin tüm anomalilerin %100 katiyetle saptanması mümkün değildir.
Bebeğin gelişiminin ultrason ile kıymetlendirilmesi birtakım faktörlere bağlıdır. Bunlar ortasında en kıymetlileri annenin beden tartısı ve yağ ölçüsü ile bebeğin rahim içindeki duruş formudur. Ayrıyeten amniyon sıvısının ölçüsü da ultrason incelemesinin kalitesini tesirler. Birtakım durumlarda bebeğin duruşu muhakkak bölgelerin incelenmesine imkan tanımayabilir. Bu durum gebelerin yaklaşık %10-15 inde ortaya çıkmaktadır.
Genel olarak anomalilerin yarısından fazlası ultrasonografi ile tespit edilebilmektedir. Buna nazaran ayrıntılı ultrasonografi bulgularının olağan olması bebeğin mutlaka sağlıklı olduğunu garanti etmez.
Hastanemizde en ileri ultrason aygıtları ile detaylı ultrason yapılmakta ve gereğinde amniosentez, kordosentez ve cvs üzere ileri tetkik için gerekli olan süreçler ilgili uzman tabipler eşliğinde yapılabilmektedir.
