Erken gebelik bulguları nelerdir ?
Adet gecikmesi sıklıkla birinci bulgudur. Fakat, sistemsiz adet gören bayanlar bunun pek farkına
varmayabilir. Biçok hamilede sık idrara çıkma, çok yorgunluk, uyku hali, bulantı ve/veya kusma,
göğüslerde hassasiyet, dolgunluk ve ağrı şikayeti olur. Bunlar olağan erken gebelik bulgularıdır.
Döllenmiş yumurta ne vakit rahime yerleşir ?
Döllenmiş yumurta, 2-8 hücreli kütle (embriyo) olarak rahime ulaşır. Rahim içinde 90-150 saat serbest
halde yüzer. Bu periyot, döllenmeden 4-7 gün sonraki sürece denk gelir. Birçok hücreden oluşan
‘morula’ denen kütle etabında döl yatağına (endometriyum) yerleşir. Bu da döllenme sonrası
ortalama 6. güne denk gelir. Fakat, yumurtalama vaktinde çok geniş farklılıklar olduğundan,
yuvalanma (implantasyon) en geniş vakit dilimi olarak, adetin 16-30. günlerinde olur. Bu nedenle,
son adet tarihi ile uyumlu gelişme olmayabilir. Erken devir ultrasonları, gebelik haftasının
belirlenmesinde en değerli datadır. Yuvalanma evresinden evvel alınan ilaçlar tipik olarak bir hasara
neden olmaz.
En muteber gebelik testi hangisidir?
Kanda bakılan (beta-hCG) en kesin teşhis testidir. Tüm gebelik testleri ‘human koriyonik gonadotropin’
(hCG) hormonunu saptar. Bu hormon, yuvalanma (implantasyon) olur olmaz salgılanmaya başlar.
Süratle, hem anne serumunda hem de anne idrarında yükselir. Döllenmeden 8-9 gün sonra saptanabilir.
Kan testi daha düşük pahaları daha erken saptar. Kanda hCG iki günde iki kat artar. Fakat, iki gün
ortayla en az %33’lük artış olması olağan kabul edilir. Vajinal ultrason ile gebelik kesesi, kan hCG
seviyesi 1500 IU/ml üstünde iken en erken seçilebilir.
Gebelikte hangi bulgular olağandır ?
Şu bulgular gebelikte olağan kabul edilir: Kasıklarda kramp usulünde ağrı, bulantı, kusma, barsak
alışkanlıklarında değişiklikler, sık idrara çıkma, çarpıntı, kalp suratında artma, nefes darlığı hissi, kalpte
üfürüm, ayaklarda şişme
Gebeler neden yorgun hisseder ?
Gebeliğe bağlı gelişen birçok değişiklik, yorgunluk ve uyku hali olarak algılanır. Bunlar; tansiyon
düşmesi, kan şekeri düşmesi, hormonal değişiklikler (özellikle progesteron), metabolik değişiklikler,
gebeliğin olağan kansızlığıdır. Hekiminiz ile görüşerek sizin için gerekli ilaç yahut takviyeleri
almalısınız.
Rahim ne kadar büyür?
Rahim hamile olmayanda armud biçiminde iken erken 3. trimesterde küre, miyadında ise oval formundadır.
Rahim, hamile olmayanda 70 gr. iken doğumda 1000 gr. tartıya ulaşır. Hamile olmayanda hacmi 1 ml.
iken gebelik sonunda hacim 20 L.’ye kadar ulaşır. 12. haftada karın muayenesinde hamile rahim ele
gelir.
20. haftada gebelik gözle görülür ha alır.
Bebek hareketleri ne vakit hissedilir ?
Birinci gebeliklerde çoğunlukla 20. hafta civarı bebek hareketleri hissedilmeye başlar, lakin bu 18. haftada
da mümkündür. Sonraki gebeliklerde 15-16. hafta üzere daha erken hissedilebilir. Bebek hareketleri
evvel kas seyirmesi, gıdıklanma, barsak hareketi üzere hissedilir. Bebek büyüdükçe daha kuvvetli ve
nizamlı hareket eder. Bebek hareketleri de daha kolay hissedilir. Erken haftalarda sıklıkla hamile oturur
yahut sessizce uzanırken ve bedenine konsantre olurken bebek hareketlerini hissedebilir.
Memede hangi değişiklikler olağandır?
Gebeliğe bağlı göğüs değişiklikleri, göğüste büyüme, hassasiyet, dolgunlık; kan akımında artışa bağlı
damarların belirginleşmesi; göğüs başında (areola) renk yoğunlaşması ve gebelik ortasından intibaren
göğüs ucunun etrafında ufak kabarıklıkların (Montgomery tüberkülleri) belirmesidir.
Doğumdan evvel süt gelmesi olağan midir?
Göğüs başından süt gelişi (galaktore) birçok hormonun (prolaktin, glikokortikoidler, progesteron,
human plasental laktojen) katkısı sonucudur. Birinci trimesterde ve 9. ayda da tabiatıyla süt gelişi
az değildir. Lakin, asıl doğumu takiben gelişen refleks ile süt gelişi başlar, zira doğum ile süt
gelişine pürüz olan progesteron hormonu süratle azalır. Gebelik ortasında süt üretiminin birinci evresi
gelişir ve hamile, birinci süt olan ‘kolostrum’u üretme kapasitesine sahiptir. Kolostrum, soluk renkte ve su
kıvamına yakın yoğunluktadır. Protein oranı yüksek, yağ oranı düşüktür. Erken süt gelişi, doğum
sonrası süt üretiminin az olacağı manasına gelmez. Süt üretiminin ikinci ve üçüncü evreleri ise doğum
sonrası olur.
Gebelikte duruş biçimi değişir mi?
Gebelik ilerledikçe bel kavsi, daima öne yanlışsız belirginleşe cektir.Rahim büyüdükçe, tartı denge
noktasını bacakların üstünde tutmaya çalışır. İlerleyen gebelik haftalarında beldeki hal değişikliğine
ahenk sağlamak için boyun da öne gerçek yer değiştirir ve kollarda ağrı, uyuşma, güçsüzlük oluşur.
Ciltte renk yoğunlaşması neden olur?
Hamilelerin %90’ında cilt rengi yoğunlaşır. Renk yoğunlaşması gebelik hormonları, bilhassa MSH hormonu
tesiriyle olur. Renk yoğunlaşması en sık göğüs ucu, göbek deliği, koltukaltı, göbek orta sınırı ve dış
genital bölgede görülür. Yüzde kelebek kanadı halinde, burun ve elmacık kemiklerini içine alan
‘gebelik maskesi’ görülebilir. Güneş hami ile şiddetinde artma önlenir. Doğum ile şiddeti azalır.
Gebelikte öbür renk değişiklikleri de az değildir. Palmar eritem, psödoakantozis nigrikans, vulvar veya
dermal melanositoz yahut postenflamatuar hiperpigmentasyon görülebilir.
Geelikte neden sivilce artışı olur?
Sivilcelenme şikayeti olupda gebelik öncesi tedavi alanlarda, ilaçların kesilmesiyle alevlenme görülür.
Gebelikte çok artan progesteron hormonu da cillte yağ üretimini arttırdığı için bir etkendir. Bazen
lohusalıkta birinci kez sivilcelenme olabilir. Bol sıvı alımı, nemlenmeyi sağlar. Lokal tedavilerin çoğu
inançlıdır.
Gebelikteki saç değişiklikleri nelerdir?
Gebelikde hafif kıllanma artışı olabilir. Buna etken, yumurtalık ve böbrek üstü bezinden salgılanan
erkek hormonlarındaki artıştır. Hamile olmayanlarda, saç ‘anagen faz’da uzar, ‘telogen faz’da dinlenir.
Yaklaşık %10-15 oranında saç herzaman telogen fazda bulunur. Gebelikte ise saçlı deride daha fazla
oranda anagen fazda saç bulunur. Yeni saçın tekrar uzayabilmesi için telogen fazda saç dökülmesi
olağandır. Saçlar hamilede uzama fazına girer. Gebelik son periyodundan başlayarak ise saçlar
dökülmenin arttığı dinlenme fazına geçer. Çabucak lohusalık başlangıcında ise telogen fazdaki saç oranı
artar. Rahatsızlık verse de olağan bir süreçtir (telogen effluvium). Alın ve şakaklar en sık etkilenir.
Olağanda günde 60-100 adet saç kılı dökülür. Rahatsızlık verici olması için %40 saçın azalması gerekir.
Telogen effluvium, sıklıkla 1-5 ay sürse de 1 yıl kadar devam edebilir. Faal bir tedavisi yoktur.
Gebelik çatlakları önlenebilir mi?
Gebeliğe bağlı gelişen ciltteki çatlakları maalesef önlemek çok zordur. Bu çatlak gelişim derecesi
genetik olarak belirlenir. Süratli kilo alımı, proteinden yoksul diyet şiddeti arttırır. Vakitle renkleri
gümüşümsü olur, lakin geçmezler. Lohusalık erken devrinde yeni medikal lazer tedavilerinden fayda
görülebilir.
Gebelikte görme bozukluğu olur mu?
Gebeliğe ilişkin fizyolojik değişiklikler tüm sistemlerde gerilime neden olur. Bu gerilim durumundan göz de
etkilenir. Kuruluk en sık şikayettir. Kuruluğun gebeliğe bağlı hormonal değişiklikler sonucu olduğu
düşünülür. Bu nedenle lens kullanımı zorlaşır. Lakin, bunlar geçicidir. Ayrıyeten, varolan göz hastalıkları
şiddetlenebilir. Örneğin, diyabete bağlı göz bozuklukları ilerleyebilir.
Gebelikte başağrısı daha sık mı olur?
Birden fazla hamilede başağrısı sıklığında yahut şiddetinde değişiklik olmaz. Bir kısmı düzgünleşir, bir kısmı
kötüleşir. Migreni olanlarda sıklıkla gerileme görülür. Fakat, bu bireylerde gebelikte tansiyon yüksekliği
riski dört kat attığından yakın takip önerilir. Migren dışındaki öteki baş ağrısı tedavileri, birinci 3 ayda ilaç
kullanımı kısıtlı olduğundan zordur. İlaç dışı metotlar (gevşeme teknikleri, güzel idman programları)
da önerilir.
Slayt 22. Çarpıntı olağan mi?
Gebeliğin en besbelli değişiklikleri teneffüs ve sirkülasyon sisteminde olur. Nefes darlığı, burunda kuruluk
ve kanama, çabuk yorulma görülür. Kan hacmi %30-50 artar. Kalp atım hacmi artar. Kalp hızı
dakikada 10-20 vuru artar. Kalpte üfürüm duyulabilir. Bu şikayetler, en şiddetli 20-24. haftalarda
hissedilir. Bacaklarda deveran yavaşladığından ödem olur. Bacaklarda basınç artışı olur. Buna ayak
bileğinde ödem eşlik eder. Lohusalık bitiminde hepsi geriler.
Gebelikte safra kesesi ve karaciğer hastalıkları sıklaşır mı?
Gebelikte artan östrojen tesiriyle safra kesesi taş oluşumu kolaylaşır. Karaciğer hastalıklarının cilt
bulguları görülebilir (spider anjioma, palmar eritem). Karaciğer işlev testlerinde değişiklikler
olabilir (kolesterol artar, albümin azalır). Kaşıntının ön planda olduğu, önemli laboratuar bulgularının
görüldüğü ‘gebelik kolestazı’ ise tedavi gerektirir.
Gebelikte mide yanması neden sıktır?
Hamilede hormonların tesiriyle mide boşalması ve yemek borusu (özafagus) alt ucu büzücü kasları
(sfinkter) gevşer. Mide asidi geriye teperek yanma (reflü) yapar.
Gebelikte uyku bozukluğu olur mu?
Gebelikte uyku nizamında işlevsel değişiklikler olur. Uyku müddeti birinci 3 ayda uzar, ikinci 3 ayda
olağanlaşır, son 3 ayda kısalır. Gece uyanma sıklığı artar. Düz kaslardaki gevşemeye bağlı sık idrara
çıkma, reflü, burun kuruluğu üzere durumlar yanında, yatış durum rahatsızlığı, bacaklarda kramplar,
göğüs hassasiyeti ve tasa da uyku bozukluğuna neden olur.
Gebelikteki bel ve sırt ağrısı tedavi edilebilir mi?
Gebelerin %50’sinde bel ve sırt ağrısı şikayeti vardır. Çeşitli nedenlere bağlı: Bedenin yük noktası
değişir, eklemlerde gevşeme, bağlarda gerilme, hudut sıkışması, sirkülasyondaki değişiklikler. Tedavide
yer alanlar şunlardır: sıcak-soğuk uygulama, asitaminofen, masaj, gerçek duruş, gerçek ayakkabı, kas
gücünü attırıcı hakikat antrenman programı, uzanırken bacak ortasına yastık koymak, uzun ayakta durma
gerekiyorsa bacağın birisini tabureye yerleştirmek.
Gebelerde varisler neden sıktır?
Hamilede varislerde görülen artış nedenleri şunlara bağlıdır: yaş, kilo, ailesel eğilim. Varisler hem
bacaklarda hem de dış genital bölgede olabilir. Çok ağrılı olabilirler. Tedavi seçenekleri; istirahat,
bacak elevasyonu, lokal ısı, asetaminofen, varis çorabıdır.
Gebeler neden sık İdrar yolu enfeksiyonu olur?
Gebeliğe bağlı olağan değişiklikler idrar yolu enfeksiyonunu kolaylaştırıcı rol oynar: Üst toplayıcı
istemde genişleme, hipotonik renal pelvis, vesikoüreteral reflü, idrar yollarının doğal bağışıklık
sisteminin zayıflaması Tipik şikayetler olan idrarda yanma, idrar yaptıktan sonra tekrar idrar hissi gibi
hamilede olmaz. Hatta, hiçbir şikayet bile olmayabilir. Enfeksiyonun böbreklere ulaşması (pyelonefrit)
çok önemli sonuçlara neden olabilir.
Gebelikte diş tedavisi mümkün mü?
Diş ve dişeti sıhhati gebelikde çok değerlidir. Diş etleri ödemlenir ve kolay kanar. Gebeliğe mahsus dişeti
hastalıkları olabilir (Epulis gravidarum). Çürük, kanal tedavisi, diş cerrahisi bile gerekli ise yapılabilir.
Hekiminizin hamile olduğunuzu bilmesi kafidir. Birçok antibiotik ve lokal anestetikler inançlıdır.
Karın çelik yelekle korunup gereğinde diş grafisi çekilebilir.
Gebelikte emniyet kemeri kullanmak gerekir mi?
Hamilenin mutlak emniyet kemeri takması gerekir zira rastgele bir karın travması, emniyet kemerinin
yaptığı basıdan daha ziyanlıdır. Emniyet kemeri, karnın altından ve göğüs ortasından geçirilerek
takılmalıdır. Hamilenin karnı hava yastığından 25 cm. uzakta olmalıdır.
Gebelikte seyahat kısıtlanmalı mı?
Hamilenin seyahat yapması gerekirse ferdî riskler ve seyahat sürecindeki akut meseleler gözönüne
alınır.
En inançlı devir ikinci üç aydır, zira düşük ve erken doğum riskinin en az olduğu devir bı
devirdir.
Uzun vadeli hareketsizlik, sirkülasyona mahzur olacağından, ayak ve bacaklar hareket ettirilmeli, sık mola
verilmeli yahut kalkıp dolaşılmalıdır.
Uçak seyahati sıvı kaybına neden olur, zira ortamdaki hava oranı, oksijen basıncı ve nem miktarı
azdır. Bu yüzden, bol sıvı alımı ve kahve kısıtlaması önerilir. Uçak seyahati, gebedeki trombüs riskini
2-4 kat arttırır. Uçak seyahati sırasında varis çorabı giyilmesi önerilir. Sık uçak seyahati yapanlarda
ise azamî radyasyon maruziyet riski artar. Memleketler arası Radyasyondan Korunma Komitesi, genel
toplum için yıllık azamî radyasyon maruziyet ölçüsünü 1mSv olarak önerir. Birebir oran hamileler için
de geçerlidir. Uçak seyahati, en uzun aralıkta bile, kişiyi bu hududun %15’den azına maruz bırakır.
Uçuş yüksekliği ise sorun değildir, zira hem kabin basınçları buna nazaran ayarlanmıştır hem de fetus
fizyolojik olarak yüksekliğe bağlı oluşan yüksek tansiyon, artmış nabız ve düşük oksijen miktarına
adapte olabilir.
Gebelerin işyerinde kısıtlama yapması gerekir mi?
Çalışmak ve üretmek, kişinin kendini uygun hissetmesini sağlar, vaktin geçmesini kolaylaştırır. Gebelik
meselesiz seyrediyorsa, çalışmakta da sorun yoktur. Rahat kıyafet giymek, sık dolaşabilmek, bol sıvı
alımı, sistemli beslenme, dinlenme molası verilmesi önerilir. Çok fizik güç harcayanlar, ağır makine
kullananlar ve kimyasallarla çalışanlar, işyeri tabibi ve bayan doğum uzmanına başvurmalıdır.
Gebeler hangi antrenmanları yapılabilir?
Problemsiz gebeliği geçenlere etkin ömür şekli önerilir.Egzersiz yapan bayanlarda, doğum süresinin
kısaldığı, yenidoğan sıhhatinin ve zeka seviyesinin daha yüksek olduüu saptanmış. Lakin, bu gebeler
esasen daha sağlıklı gebeliğe başlamış ve daha tertipli takip olduklarından, yalnızca idmanın bu
olumlu sonuçlara katkısı olduğu da söylenemez. En sağlıklı fizik aktivite yürüyüş ve yüzmedir. Nefes
nefese kalma, çok terleme, karın içi basıncı arttıran antrenmanlar, temas sporları ve travmaya neden
olacak aktiviteler önerilmez.
Gebelikte cinsel münasebet inançlı mi?
Gebeliğe ilişkin sorun yoksa cinsel aktivite inançlıdır. Hangi durumun daha muteber olduğuna dair veri
yok. Şu durumlarda ise cinsel aktivite önerilmez: Bebeğin eşinin (plasenta) önde gelmesi, kanama, su
gelişi kuşkusu, erken doğum tehtidi, erken doğum hikayesi, birden fazla düşük hikayesi varlığı.
İleri baba yaşı fetus için bir risk midir?
Annede olduğu üzere ileri baba yaşının kromozom sayı anomalisi yaptığına dair bir data yoktur. Ancak
yapısal sperm anomalileri erkek yaşıyla bir arada artar ve kısırlık nedenidir. > 40 yaş babada otozomal
dominant hastalık sıklığı %0.3-0.5 artttığı bilinir (nörofibromatozis, Marfan sendromu, akondroplazi,
polikistik böbrek hastalığı gibi). İleri baba yaşı, çocukta şizofreni ve otizmle ilişkilendirilmiştir. Bu
yüzden sperm donasyonu için 50 yaş hudut alınmıştır.
Doğum sonrası rahim ne vakit eski boyutuna döner?
Rahim, lohusalık bitimi olan doğum sonrası 6. haftada olağan boyutuna döner. Bu süreçte kasılarak
küçülür ve bilhassa emzirirken ağrıya neden olabilir. Kasılmalar sırasında rahim iç döşemesinin
dökülmesine bağlı oluşan akıntı (loşi) daha fazla görülebilir.
Doğumdan ne kadar sonra cinsel bağlantı tekrar mümkündür?
Kişi kendini hazır hissettiğinde tekrar cinsellik yaşamaya başlayabilir. Bu da 4-6 haftayı bulur. Bu
sırada artık vajinal kanama kseilmiştir ve rahim ağzı kapanmıştır. Gözönüne alınması gerekenler:
Emzirenlerde vajinal kuruluk olması, epizyotomisi olanda 2-3 haftada düzgünleşme olması, libidoda
azalmanın sık olması.
