Günümüzde çoklukla planlı programlı gebelikler daha sık görülmeye başlandı. Sağlıklı bir gebelik süreci, sağlıklı bir doğum ve sağlıklı bir bebek dünyaya getirmek kadar, bebeğin hayat kalitesinin yüksek olması açısından, gebelik öncesinde yapılması gereken jinekolojik muayene değer taşımaktadır.
1-) Anamnez:
Muayene öncesi hekiminiz ile paylaşacağınız bilgiler, yol gösterici olacaktır. Yaşınız, adet sisteminiz, jinekolojik bir hastalık ve ameliyat hikayesi, ne kadar müddettir korunmadığınız, daha evvel gebelik geçirip geçirmediğiniz, nasıl sonuçlandığı konuları değerlendirilecektir.
Ayrıca kronik bir hastalığınız (yüksek tansiyon, kalp hastalıkları, diabet, böbrek hastalıkları, tiroid hastalıkları, kan hastalıkları, ruhsal problemler gibi) olup olmadığı, devamlı kullandığınız ilaçlar, ailesel hastalıklarınız, geçirmiş olduğunuz ameliyatlar da bilinmelidir.
Kişinin beslenme alışkanlıkları, sigara, alkol ve kimi keyif verici unsur kullanımı, antrenman alışkanlığı, çalışma kuralları da sorulacaktır.
2-) Jinekolojik muayene:
Jinekolojik muayene ve ultrasonografi ile üreme organlarınızda bir sorun varsa saptanabilir. Enfeksiyon, rahim ağzında yara, polip, myom, yumurtalık kistleri araştırılır.
1 yıldan daha uzun mühlet evvel smear testi yapıldıysa şayet, tekrardan yapılmalıdır.
Hastanın tansiyonu ölçülür. Kilo ve uzunluğu kıymetlendirilir.
3-) Testler:
Anne ve baba adaylarının kan kümeleri öncelik taşır. Anneden tam kan sayımı, tam idrar analizi, açlık kan şekeri, üre, kreatinin, TSH(Tiroid hormonu) ölçümü yapılabilir. Hepatit B (B tipi sarılık), Hepatit C(C tipi sarılık), HIV (AIDS hastalığı) araştırılır.
4-) Tedavi:
Gebelik öncesi jinekolojik enfeksiyonlar varsa tedavi edilir. Ameliyat gerektiren bir durum varsa (myom, yumurtalık kisti) hasta uyarılır. Zira bilhassa myom ameliyatları sonrası 1 yıl gebelik önerilmez.
Kronik hastalıklar açısından (diabet, yüksek tansiyon, kalp hastalıkları, kan hastalıkları, tiroid hastalıkları, ruhsal hastalıklar) ilgili uzman hekimler ile görüşülmesi önerilir.
5-) Diş bakımı:
Gebelik öncesi diş denetimi ve gerekirse tedaviler yapılmalıdır. Gerekli olduğunda gebelik esnasında, birinci üç ay sonrasında, diş röntgeni (karın bölgesi korunarak), diş dolgusu ve diş çekimi yapılabilir. Buna karşın mümkünse gebelik öncesi ve sonrasında diş tedavisi daha uygundur.
6-) Aşılar:
Çocukluk çağı hastalıkları Kızamık, Kızamıkcık, Suçiçeği daha evvel geçirilmeyip gebelik esnasında geçirilirse bebekte kimi kalıcı hasarlara yol açabilir. Bu nedenle hastaya sorulmalı ve şayet emin değilse kan testleri ile denetim edilmelidir. Aşı olmamış yahut hastalık geçirmemiş şahıslara aşı yapılmalıdır. Aşıdan sonra en az 3 ay gebelik için beklemek gerekir.
Tetanoz aşısı, hamilelik müddetince inançla yapılabilen bir aşıdır. Gebeliğin 3. ayından sonra uygulanabilir.
Hepatit B aşısı da gebelik öncesi önerilir.
7-) Besin takviyesi:
Sağlıklı beslenen anne adayının ek vitamin alması gerekli değildir. Lakin beslenmede gereğince Folik asit ve Demir alındığından emin olunmalıdır.
Folik asit, anne karnında bebeğin kafatası, omurga, beyin ve hudut hücrelerinin gelişimine ve bedende kan yapımına olumlu katkıları olan bir B kümesi vitamindir. Yeşil yapraklı sebzelerde, karaciğer, böbrek, mercimek, ceviz, fıstık, fındık, tahıllarda bulunur. Yeniden de gebelik sürecinde beden gereksinimi artmaktadır. Gebelik planlayan bayanların birkaç ay öncesinden ek folik asit almasında fayda vardır.Plansız gebeliklerde de öğrenildikten itibaren başlanmalıdır. Gebeliğin 3. ayına kadar devam edilmelidir. Günlük 400 mikrogram kafidir.
Demir de değerli bir mineraldir. Eksikliğinde kansızlık ve anne karnında bebekte gelişme geriliği görülebilir. Demir en çok kırmızı et, karaciğer, sakatatlar ve daha az olarak yumurta sarısı, balık, yeşil yapraklı sebzelerde bulunur. Bu besinler ile birlikte demir emilimini artıran C vitamini içeren zerzevat ve meyveler de gereğince tüketilmelidir.
Kalsiyumlu besinler gereğince alınmalıdır. Günde 3 su bardağı kadar mümkünse az yağlı süt ayrıca yoğurt yahut peynir tüketilmelidir. Laktoz allerjisi varsa, laktozsuz süt ve süt eserleri tüketilmelidir. Günlük 1000 mg kalsiyum alımı bu halde sağlanabilir.
Taze zerzevat ve meyveler günlük beslenmede kesinlikle yer almalıdır. Protein için et, tavuk, yumurta, süt, balık yemek gerekir. Alışılmış ki en az 8 bardak su vazgeçilmezdir.
Omega 3 ve 6 için balık (özellikle somon, ton balığı), sonlu ölçüde ceviz, tuzsuz badem ve kavrulmamış fındık, bilhassa çiğ olarak semizotu alınmalıdır.
Unlu ve şekerli besinler sonlu olarak tüketilmelidir. Bunun yanında tuz ölçüsü da azaltılmalıdır. Kesinlikle yediğimiz besinlerin kalorilerine dikkat etmeliyiz.
😎 Sigara, alkol ve öteki ziyanlı unsurlar:
Gebeliğe karar veren bir bayanın sigarayı bırakması hem gebelik oluşumu hem de sağlıklı gebelik için gereklidir.
Sigara içerisindeki unsurlar plasentadan direkt olarak bebeğe ulaşmaktadır. Bu nedenle sigara ölçüsü azaltılarak zararlarından korunulamaz. Birebir vakitte sigara içilen ortamda da bulunmamak gerekir.
Sigara içen gebelerde
• Düşük
• Ölü doğum
• Erken doğum
• Düşük doğum yüklü bebekler
• Erken su kesesi açılması
• Plasenta meseleleri sigara içmeyenlere nazaran daha sıklıkla görülmektedir.
Ayrıca doğum sonrası ani bebek vefatları, bebeklerde astım, bronşit üzere üst teneffüs yolu enfeksiyonları, ileriki yıllarda öğrenme ve davranış problemleri daha sık görülmektedir.
Alkol de bir başka ziyanlı unsurdur. Kişi hamile olduğunun farkına varmadan bebeğin hayati organları gelişmeye başlar. Hem sigara hem de alkol bu gelişimi çok olumsuz tesirler. Alkol alan anne bebeklerinde de düşük, düşük doğum tartısı ve zeka geriliğine rastlanmaktadır.
Uyuşturucu unsurların hepsi düşüklere ve doğumda bebekte sakatlıklara neden olurlar..
9-) Kilo denetimi ve antrenman:
Gebelik öncesi hem çok zayıflık hem de çok şişmanlık tercih edilmez. Ekseriyetle her iki durum da hamile kalmayı zorlaştırabilir. Gebelik oluştuktan sonra da meseleler yaşanır. Bu nedenle kilo denetimi ehemmiyet taşımaktadır. Sistemli idman ve diyet ile ülkü kilo sağlanmalıdır.
10-) Çevresel etkenlerin gözden geçirilmesi:
Yaşadığımız ve çalıştığımız ortamlarda ziyan verebilecek unsurlardan uzak durmalıyız. Civa,böcek ilaçları, boya, tiner, kuru temizleme sıvıları üzere kimyasal unsurlar ve X-ray, nükleer tedavi aygıtları ile çalışan şahısların gebelik öncesi ve sırasında bunların tesirlerinden uzak olabilecek formda kısım değiştirmeleri daha inançlı olacaktır. Çok uzun ve yorucu çalışma koşulları da ziyan verebilir.
Meskende çok keskin temizleme eserleri, boya, tiner, hobi gayeli kullanılan yapıştırıcılardan uzak durulmalıdır. Bulunulan ortamda çok sigara içilmesi uygun değildir. Çok sıcak banyo ve sauna da ziyanlıdır.
11-) Gebelik ve doğum için maddi ve manevi hazırlık:
Çiftler hayatlarındaki çok kıymetli bir adımı atmaya hazırlanırken buna hem ruhen hem de maddi olarak hazır olmalıdırlar. Böylelikle hamilelik ve doğum süreci çok daha keyifli yaşanabilir.
Üstte başlıklar altında sıraladığımız bilgiler, kendi deneyimlerimiz eşliğinde oluşturduğumuz tıbbi tavsiyelerdir. Bu hazırlık basamaklarında uzman bir tabip ile işbirliği yapmanızı öneririz.
