Endometriozis nedir?
Rahim iç duvarını kaplayan tabakanın olmaması gereken rahim dışında bulunması olarak tanımlanır. Üreme çağındaki bayanların yaklaşık %7’sinde tespit edilir. Daima kasık ağrısı olan yahut hamile kalmada zahmeti olan bayanlarda bu oran %25’tir.
Neden endometriozis gelişir?
Nedeni tam olarak bilinmese de en aktüel, kabul gören görüş adet sırasında kanamanın karın boşluğuna kaçması ve orada genetik nedenler ile temizlenememsi be oraya yapışmasıdır. (Geriye adet görme de denir)
Risk faktörleri nelerdir?
Çoklu genetik geçiş gösterir. 1. Derece akrabasında (anne, kardeş) endometriozis var ise kendisinde olma mümkünlüğü 7 kat artar. Tek yumurta ikizinde var ise risk 9 kat artar.
Şikâyetler
Daima kasık ağrısı, ağrılı âdetler, münasebet sırasında ağrı ve kısırlık görülebilir. Birtakım durumlarda ağrılı gaita çıkarma görülebilir. Buna karşın birtakım ilerlemiş olgularda hiç şikâyet olmaya da bilir. Endometriozis düşüklere neden olmaz.
Endometriozis önlenebilir mi?
Maalesef endometriozis önlenebilen bir hastalık değildir.
Endometriozis ilerler mi?
Tedavi edilmez ise endometriozis ilerleyen bir hastalıktır.
Tanı:
Kesin teşhis lezyonların görülmesi ve patolojik inceleme ile olur. Lezyonların görülmesi ekseriyetle laparoskopi ile olur. Renkleri kırmızı, sarımsı, kahverengi ya da beyaz olan lezyonlar tipik olarak karın içi zarı üstünde görülebilir. Endometriozis tüplerin, yumurtalıkların, rahmin ve bağırsakların birbirine yapışmasına neden olabilmektedir. Yapışıklıkların derecesi ve endometriozis odaklarının yerleşim yerlerine nazaran bu hastalık derecelendirilir. 1-4 ortasında hastalığın şiddetine nazaran sınıflama yapılır.
Ca-125 denen tümör belirteci endometriozis de yükselir. Bu belirteç yumurtalık kanserlerinde de yükselir. Kimi endometriozis durumlarında Ca-125 yükseklikleri yumurtalık kanserlerindeki kadar yükselebilir. Bu durumda ayırıcı teşhis yapılmalıdır.
Endometriozis yumurtalık üstünde yerleşir ve kist halini alır ise buna endometrioma (çikolata kisti) denir.
Tedavi:
Tedavi hastanın şikâyetlerine nazaran planlanır. Kısırlık sorunu var ise laparoskopide evre 1-2 endometriozis tespit edilmiş ise odakların yakılması, çıkarılması, yapışıklıkların açılması ile gebelik oranları artmaktadır. Cerrahi yapılmayan kümede aşılama tedavisi 2-3 kez uygulanabilir. Gebelik halen oluşmaz ise tüp bebek planlanmalıdır. İleri evre (3-4) endometriozis var ise direkt olarak tüp bebek planlanmalıdır.
