Dismenore nedir ?
Dismenore (ağrılı adet görme), günlük aktiviteleri engelleyecek seviyede ağrılı adet görme olarak tanımlanan bir durumdur. Birtakım şahıslarda her ay birkaç gün, günlük aktiviteleri engelleyebilir.
Ekseriyetle adet kanamasından birkaç saat önce kanama ile başlar, kanamanın başlamasından sonraki birinci 12 saatte en şiddetli seviyeye ulaşır ve gitgide azalarak birkaç saatte kaybolur. Bazen birkaç gün de sürebilir.
Ağrı, aralıklı kramp stilinde yahut zonklayıcı halde en fazla karın alt bölgelerinde ve kasık bölgelerinde hissedilir. Ağrı bel ve bacaklara da yayılma eğilimi gösterir.
Ağrı yanında diğer şikayetler de olabilir. Bulantı, kusma, ishal ya da kabızlık, karında gaz hissi, baş ağrısı, baş dönmesi, yorgunluk, sonluluk, ateş basması ve bazen bayılmalara varan belirtilerin biri yahut birkaçı ağrı ile birlikte görülebilir.
Dismenore(ağrılı adet görme ) sınıflandırılması nasıldır ?
1) Primer Dismenore: Muayene ve ultrasonografik incelemelerle rastgele bir neden saptanamayan, çoklukla genç kızlarda adetler başladıktan sonra başlayan ve devam eden ağrılı adet görme durumudur.
Adet kanamaları esnasında rahimden Prostaglandin denilen hormon gibisi hususlar salgılanır. Prostaglandinler, rahim içerisindeki dokuların dökülerek kanama ile birlikte bedenden atılmasını sağlarken rahimde kasılmalara ve ağrı hissedilmesine neden olurlar. Kasılmaların bir öbür emeli, kasların ortasında bulunan damarlar sıkıştırılarak kan kaybının azaltılmasıdır.
Sonuç olarak primer dismenorede sorumlu olan durum, Prostaglandinlerin salgılanmasıdır.
2) Sekonder Dismenore: Muayene ve incelemelerle durumu açıklayan bir neden saptanan ve genelde adetlerin başlamasıyla değil, sonradan başlayan ağrılı adet görme durumudur.
En sık görülen nedenleri; endometriosis, myomlar, adenomyozis, rahim ağzında darlık, rahim içinde yahut ağzında polipler, yumurtalık kistleri, pelvik enfeksiyonlar, spiral kullanımıdır.
Endometriosis: Rahim içerisini döşeyen hücrelerin rahim dışındaki dokularda, en sıklıkla yumurtalıklar ve tüplerde yerleşmesidir. Bu hücreler hormonlara hassas olup kanamalı odaklar oluşturarak etraf dokulara yapışıklıklarla ağrılı adet görme ve beraberinde ağrılı cinsel birlikteliğe neden olurlar.
Myomlar: Rahim duvarını oluşturan kas dokusundan kaynaklı düzgün huylu tümörlerdir. Birtakım myomlar yerleşim bölgelerine nazaran ağrılı adet görme nedeni olabilirler.
Adenomyozis: Rahim içerisini döşeyen hücrelerin , rahim duvarını oluşturan kas hücreleri içerisine yaygın olarak dağılmasıdır.
Rahim ağzında darlık: Geçirilmiş enfeksiyonlar yahut geçirilmiş küretajlar sonrasında rahim kanalında yapışıklıklar sonucu daralmalar oluşabilir.
Dismenore( Ağrılı Adet Görme) tanısı nasıl koyulur ?
Ekseriyetle, adet periyotlarında günlük aktiviteleri etkileyecek kadar şiddetli ağrısı olan hastalar çarçabuk tanınır. Bu basamakta titiz bir jinekolojik muayene ve ultrasonografik inceleme, primer ve sekonder dismenore ayrımını yapmamıza yardımcı olur. Bilgisayarlı tomografi, MR incelemeleri de ayırıcı ileri tetkikler ortasında yer alırlar. Nadiren laparaskopi teşhis ve birebir vakitte tedavi gayeli uygulanabilir.
Dismenore(Ağrılı adet Görme) tedavisi nasıl yapılır ?
1) Ağrı kesici ilaçlar: Non-Steroid Antienflamatuar İlaçlar ismi altındaki ağrı kesiciler, primer dismenorede en tesirli tedavi aracıdır. Lakin mide bağırsak sistemindeki yan tesirleri göz önünde bulundurulmalı ve kesinlikle tok karnına ve bol su ile alınmalıdır.
2) Hormonal ilaçlar: Doğum denetim hapları kullanıldıkları sürece adet ağrılarını önleyen en tesirli metotlardan biridir. Lakin haplar bırakılınca ağrılar tekrar başlar. Ayrıyeten doğum denetim hapları kullanması riskli bireyler bu tedavi sistemini kullanmamalıdırlar.
Östrojen içeren doğum denetim hapları kullanamayanlar, progesteron içeren yolları de deneyebilirler. Aylık yahut üç aylık uygulanan iğneler, ilaçlı rahim içi araçlar, deri altına yerleştirilen implantlar ve yalnız progesteron içeren haplar bu küme ilaçlardır. Bu küme formüllerin yan tesirleri olarak sistemsiz kanamalar, kanlı akıntılar ve adet gecikmeleri görülmektedir.
3) Cerrahi tedavi: Ağrılı adet görme nedeni olarak Endometriosis yahut Myom saptanırsa cerrahi ile tedavi edilerek ağrılar azaltılabilir.
4) Öbür formüller: Adet sancıları esnasında sıcak banyo yapmak, karın alt bölgesine ve ayaklara sıcak uygulamak ağrıları azaltabilir. Nizamlı olarak yapılan fizikî idmanlar, gerilimden uzak durmak da bu tarafta faydalı olacaktır.
Diyette E Vitamini, Omega 3 yağ asitleri, magnesium , B6 vitamini desteği ile dismenorenin tedavisine katkıları hususlarında çalışmalar devam etmektedir.
Dismenore hayat uzunluğu sürer mi ?
Yapılan araştırmalarda, dismenorenin en sıklıkla ergenlik çağı ile 20’li yaşlarda görüldüğü belirlenmiştir. Yaş arttıkça bu ağrılar azalmaktadır. Yeniden doğum yapmayan bayanlarda, doğum yapanlara nazaran daha az adet ağrıları olduğu belirlenmiştir.
