Dış gebelik tarif olarak döllenen yumurtanın rahmin dışında bir kısma yerleşmesidir.
Spermler vaginadan tüpler vasıtasıyla yol alarak yumurta hücresiyle karşılaşır ve döllenme gerçekleşir. Oluşan zigot rahim kanalında geriye gerçek yuvarlanarak rahim içine döner ve rahim içine tutunur.
Eğer bu rahim kanalındaki dönüş gerçekleşmezse zigot tüplere tutunup orada büyümeye başlar. Ancak Fallop tüpleri embriyonun büyümesine uygun bir anatomiye sahip olmadığı için kısa bir müddet sonra tüpte parçalanma ve iç kanama oluşur. Hasta baygın halde hastaneye acil olarak gelir ve operasyona alınır.
Dış gebelik Fallop tüpleri dışında yumurtalıklarda, karın içinde ve rahim ağzında yerleşebilmektedir.
Dış Gebelik Neden Meydana Gelmektedir?
Fallop tüplerinde enfeksiyon sonucu oluşan harabiyet
Geçirilmiş operasyonlar (Apendist, yumurtalık kisti) ya da karın içi enfeksiyonlara bağlı yapışıklıklar döllenmiş yumurtanın hareketini kısıtlar
Tüplerin doğuştan yapısal bozuklukları sonucu dış gebelik oluşmaktadır.
- Dış gebelikler ortalama 150 gebelikte 1 oranında görülürler. Son yıllarda bu oranın toplumda %2 civarında yükseldiği görülmüştür
Dış Gebelik Riskini Arttıran Sebepler
- Daha evvelden dış gebelik geçirenlerde tekrar dış gebelik geçirme riski 7-13 kat artmıştır.
- Yumurtlama tedavisi yapılanlarda dış gebelik 4 kat fazla görülür.
- Rahim içi araç spiral kullanan bayanlarda dış gebelik görülme ihtimali %3-4 civarındadır.
- İleri anne yaşı dış gebelik mümkünlüğünü 3-4 kat arttırmaktadır.
- Sigara içen bayanlarda içmeyenlere nazaran 3 kat daha fazla dış gebelik görülmektedir.
Dış Gebelikte Belirtiler ve Bulgular
- Dış gebelik erken devirde gebelik bulgularını (adet gecikmesi,bulantı,kusma,meme hassasiyeti) taklit edebilir.
- Kasıklarda bıçak saplanması üzere gelip süreksiz ağrılar hissedilebilir.
- Vaginal kanama olur.Adetten az ya da çok olabilir, lekelenme şeklinde olabilir.
- Bağırsaklarda gaz ve dolgunluk hissi olabilir.
- Tüm bu bulgular değişkendir, tubalarda süptür (patlama) olursa iç kanama ve baygınlık ile hasta acilleşebilir.
Dış Gebelik Tanısı Nasıl Konur?
Muayenede kasık ağrısı ve hassasiyetin tespiti
Gebelik testinin olumlu çıkmasına karşın ultrasonda gebelik kesesinin izlenememesi
BHCG denilen kanda gebelik testi 48 saat orta ile ölçüldüğünde iç gebelik üzere bir artış göstermemesi
Ultrasonda rahim dışında tüplerde gebelik kesesinin görülmesi (her vakit görülmeyebilir)
Dış Gebelikte Tanıya Yardımcı Usuller Nelerdir?
Teşhis için ultrasonografi ve B-HCG pahaları kullanılır.Yine de klinik olarak tanıya yardımcı birtakım yollar vardır.
- Douglas İşlevi : Özel bir iğne ile vagen art kısmından karın boşluğunda biriken sıvı alınır, karın içi kanama olup olmadığını tesbite yardımcı olur.Artık rutin kullanılmamaktadır.
- Kürtaj : Kürtaj ile rahim içinden alınan örneklerin dış gebelikten dolayımı yoksa bir düşük sonucu mu olduğu konusunda bilgi alınabilir.
- Laparoskopi : Tam teşhis konulamayan kuşkulu hastalarda uygulanabilir.
Dış Gebelik Tedavisi
Tubalarda yırtılma olmuşsa karın içinde kanama vardır.Bu yüzden bu olaylarda cerrahi tedavi kesinlikle uygulanır.Dış gebelik eseri alınır, tüpler korunmaya çalışılır, tüpte hasar varsa cerrahi olarak salpenjektomi uygulanır.
Şayet tüpte yırtılma yoksa hastanın durumu kendisi ile konuşulur, bilgilendirilip takibe alınabilir.Tubada yerleşen gebelik eseri ultrason ve B-HCG bedelleri ile takibe alınır.Bazen dış gebelik eseri tubalardan karın içine düşerek absorbe olmaktadır.
Tüpte yırtınma olmayan hastalarda öteki bir tedavi yaklaşımı Methotrexate denilen kanser tedavisinde kullanılan bir ilacı uygulayarak, dış gebeliğin bozulup beden tarafından emilerek operasyona gerek kalmadan yok edilmesi sağlanabilir.
Sonuç olarak ;
Dış gebelik çok değişik formlarda ortaya çıkabileceği için, tabibin bu olayı atlamaması için kesinlikle aklına getirmesi gereklidir.
Tedavi ne kadar başarılı olsada dış gebeliğin oluştuğu tüpte kesinlikle bir hasar oluşmaktadır.
Dış gebelik sonrasında hamile kalma oranıda azalmaktadır.Bir sonraki gebelikte tekrar dış gebelik olma ihtimali de %20 civarında görülmektedir.
