Gelişen teknoloji, artan meslek telaşları ve hızlanan hayat döngüsü sonucunda kendimiz ile ilgilenmediğimiz bir gerçek. Bilhassa de kent hayatının koşuşturmasında en çok gözden kaçan şey sıhhatimiz. Pekala, yalnızca sıhhat mı elden gidiyor? Süratle geçen vakit ve ilerleyen yaş ile birlikte doğurganlığımız da azalıyor. Geçmişe nazaran doğurganlık suratımızın azaldığı da bir gerçek. Doğurganlığımızı nasıl koruyacağımız ve nasıl tedbirler almamız gerektiği ile ilgili Doç. Dr. Emre G. Pabuçcu ipuçları veriyor…
Yumurtalıklardaki aday yumurta sayısı vakitle azalıyor….
Kadınların over yani yumurtalık rezervlerini belirleyen ana öge yumurtalık içerisindeki follikül ismini verdiğimiz ve içinde yumurta öncüllerini içeren kesecikler. Bunlar doğum esnasında milyonlar ile tabir edilirken, 30’lu yaşlarda yüzbinlere ve menopoza girerken ise 1000’lere kadar azalıyor. Bu azalma daima ve engelleyen bir ilaçta yok. O nedenle bayanlarda doğurganlığın, doğumdan itibaren daima azaldığını bilmek gerekiyor.
Rezerv azalması kimlerde daha süratli oluyor? Risk Kümeleri neler?
Türkiye’de ortalama menopoz yaşı 46-47. Yani bu yaşlarda artık kâfi sayıda follikül olmadığı için menopoz tablosu ortaya çıkıyor. Ancak birtakım durumlarda 46-47 yaşlardan evvel de adetlerin azalması hatta bitmesi durumları ile karşılaşabiliyoruz. Aşağıdaki durumlarda risk daha da artıyor:
-
Yaşın 37 ve üzerinde olması
-
Sigara içilmesi
-
Yumurtalıklardan birinin alınmış olması
-
Ailede erken erken menopoz olması
-
Radyoterapi yahut kemoterapi almış olmak
-
Uzun müddetli ilaç bilhassa de kortizon tipi ilaçlar kullanmak
-
Endometriozis tanısı almış olmak yahut çikolata kistlerinin olması
-
Birtakım genetik hastalıklar taşımak…
Yumurtalık rezervindeki azalmanın önüne geçemiyoruz….
Sayıca azalmanın önüne geçmek için bir ilaç yahut vitamin maalesef yok. Fakat, gündelik yaşantımızda gerilimi biraz azaltmak, nizamlı idman yapmak, istikrarlı beslenmek, sigaradan bilhassa uzak durmak değerli. Risk faktörlerinden bir yahut birkaçının varlığı halinde kesinlikle bu mevzuda uzmanlaşmış bir hekimden görüş almayı öneriyoruz. Böylece, yumurtalık rezervimizi ortaya koymaya yönelik testler hakkında bilgi alabilir, önemli risk varlığında yumurta dondurma seçeneğini düşünebiliriz.
Yumurtalık rezervini nasıl hesaplıyoruz? Kimlere yumurta dondurma öneriyoruz?
Adetli iken bakılmış birtakım testler var. Lakin günümüzde en pahalı test, tekrar adetli iken her 2 yumurtalıktaki folliküllerin sayılması. Toplam görünen follikül sayısı 4’ün altında ise risk var demektir. Bir öteki kıymetli test ise Anti Mullerian Hormon (AMH). Bu teste adet periyodu dışında da bakılabilir ve paha 1 ng/ml’nin altında ise rezerv az olarak yorumlanabilir. Lakin unutmamak gerekir ki, yalnızca 1 kere ultrason yahut AMH testi ile yorum yapmak gerçek değil. 4 hafta orta ile testleri tekrarlamak ve birebir azalmış kıymetler ile karşılaşırsak tedbir almak gerekir.
Azalmış rezerv var ise, yumurta dondurma süreci nasıl yapılıyor?
Eğer yakın bir gelecekte çocuk sahibi olma bahtı yok ve rezervlerde besbelli azalma kelam konusu ise yasal mevzuatlar çerçevesinde yumurta dondurma süreci yapılabiliyor. Bu bahiste uzman ve tecrübeli merkezler ülkemizde bulunmakta. Fakat, bu mevzunun istismar edilmemesi ve hobi emelli yumurta dondurma sürecinin önüne geçmek çok değerli. Hakikaten risk altındaki bayanları saptamak, onlara yanlışsız danışmanlık vermek ve dondurma seçeneğini sunmamız gerekiyor.
Yumurta dondurma sürecinin basamakları birebir tüp bebek üzeredir. Öncelikle günlük iğneler ile eldeki yumurtalar büyütülür. Uygun sayı ve boyutta yumurta varlığında çatlatılırlar ve anestezi altında laboratuar şartlarında toplanırlar. Akabinde bu yumurtalar özel dondurma tekniklerine tabi tutulurlar ve tekrar özel dondurma tanklarında saklanırlar. Saklanma müddeti ve şartları ile ilgili merkezlerden bilgi almakta fayda var.
Özetle;
-
Yumurtalarımız vakitle kaçınılmaz olarak azalıyor
-
Risk altında olanları saptamak çok önemli
-
Düzenli bir hayat ve beslenme elimizdeki en değerli araçlar
-
Sigaranın kesinlikle bırakılması gerekiyor
-
Eğer ufukta bebek sahibi olma planı yok ise yumurta dondurma için danışmanlık almakta fayda var
