Çocuk sahibi olamamak, tıbbi manada, rastgele bir korunma metodu kullanmaksızın yeteri kadar sıklıkla cinsel ilgi olmasına karşın 1 (bir) yıl içersinde hamile kalınamaması olarak tanımlanmaktadır. Örneğin; bugün çocuk sahibi olmak isteyen 100 çift var ise, bunların birinci ay yalnızca 15 tanesi hamile kalabilmekte, 6 ay sonunda ise bu sayı 60’a ulaşmakta 1 yıl sonunda ise 85’i hamile kalabilmektedir.
Gebe kalamayan 100 bireyden 15’i ise tıbbi yardım almak için doktora başvurmaktadır. Bu durumda en değerli etkileyen faktör, çiftlerin yaşları ve cinsel bağ sıklığı olmaktadır.
Ülkemizde ve tüm dünyada, çocuk sahibi olamayan çiftlerin tıbbi kıymetlendirme, tedavi ve takipleri maddi olarak ailenin iktisadına yük oluşturmaktadır.
Pahalı bir tedavi olduğu için, yurt dışında sigorta şirketleri, ülkemizde de sıhhat siyaseti olarak maliyet dayanağı düşük olmakta ve tüm yük aile üzerinde kalmaktadır.
Çocuk sahibi olamayan çiftlerde tedaviye geçmeden evvel dikkatli bir kıymetlendirme yapılması gerekmektedir.
Hem erkek, hem de bayan bu değerlendirmeden geçirilmelidir.
Çocuk sahibi olamamanın nedenleri 4 kümede incelenebilir. Erkek faktörü, bayan faktörü, tubal faktörler ve açıklanamayan faktörlerdir.
Erkek faktörü: Laboratuar tahlilinden evvel, hastadan düzgün bir anamnez almak kıymetlidir. Kullandığı ilaçlar, daha evvel geçirilmiş genital bölge ile ilgili cerrahi operasyonlar, sigara yahut alkol kullanımı, çalıştığı iş şartları, işte maruz kalabileceği kimyasallar,stres durumu vs. Bundan sonra, Semen tahlili tek ve en kıymetli tetkiktir. Sperm laboratuar olarak değerlendirildiğinde, sayı,hareket ve sperm kalitesi olarak bir rapor hazırlanır ve hekim tarafından kıymetlendirilir.
Kadın faktörü: Erkekte olduğu üzere, bayanda da birinci adım yeterli bir anamnez ile başlar. Erkekte sorgulananlara ek olarak, birinci adet yaşı,adetlerinin tertibi, adet görme ölçüsü, adetlerinin sancılı geçip geçmediği titizlikle araştırılmalıdır. Sancılı adetler, endometriozis ile bağlı olabilmektedir. Daha evvel rahim içi araç (spiral) kullanıp kullanmadığı, vajinal akıntı ve kasık ağrıları sorgulanmalıdır.
Vücutta çok tüylenme yahut tam aykırısı saç dökülmeleri araştırılmalıdır. Göğüs başından süt gelmesi prolaktin hormon yüksekliği ile alakalı olabilmektedir.
Sosyoekonomik seviyeden bağımsız olarak, ülkemizde büyük bir eksiklik, bayanlarımız adet günlüğü tutmamasıdır.
Kadın Faktöründe Başlangıç Laboratuar Testler: Adetin birinci günleri, rutin kan testleri, kan kümesi tayini ve FSH, Prolaktin ve E2 bakılmalıdır.
Bunun yanında, kızamıkçık ve su çiçeği taraması yapılmalı şayet negatif ise hamile kalınmadan evvel aşısı düşünülmelidir.
Adetinin 21. günü progesteron bakılabilir. Ovaryan rezerv dediğimiz, yumurtalıkların kapasitesini ölçmek için kullandığımız Clomiphene Challange Test (CCT) yahut AMH (Anti-müllerian hormon) testi gerekli ise yapılabilir.
Tubal Faktör: Tedaviye başlamadan evvel yapılması gereken bir başka test, yumrtalıklar ile rahim ortasında irtibat gören ve döllenmenin gerçekleştiği tüplerin durumu hakkında bize bilgi veren Histerosalfingografi (HSG – Hysterosalphingography) yapılmalıdır.
Bu süreç bayan açısından sancılı bir süreç olduğu için anestezi altında yapılması hekiminiz ile birlikte kıymetlendirilebilir.
Rahim içinin görüntü kamera ile görüntülenmesi ve mümkün sorunların tahlili için histeroskopi de tetkik evresinde düşünülebilir.
Tüm bunlar ile çocuk sahibi olamamış çiftlerin değerlendirmesi yapıldıktan sonra tedavi planlanabilir.
Çiftlerin daha birinci hekim ile müsabakasında bilmeleri gereken; bu tedavinin sabır, güç, dayanak gerektirdiğidir.
Tedavi mühletinin uzun olması bilhassa bayanda gerilim faktörünü de artırmaktadır. Gerilimin bayan üreme sıhhati üzerinde olumsuz tesirleri kaçınılmaz olmaktadır.
Bu tedavi sürecinde gerilim faktörünün azaltılması kıymetlidir. Hatta bu süreçte ruhsal takviye almak yararlı olabilmektedir.
