Korunma ve tedbire metodları onlarca yıldır var olmasına karşın, cinsel yollarla bulaşan hastalıklar (CYBH), günümüzde hala çok sayıda genç ve yetişkini etkilemektedir. Cinsel yolla bulaşan hastalıklar istisnasız dünyanın her yerinde rastlanan enfeksiyonlardır. Dünyada her yıl 400 milyondan fazla tedavi edilebilir CYBH olayı ortaya çıkmaktadır. HIV/AIDS ve öteki CYBH’ler en çok cinsel aktivitenin ağır olduğu 15-35 yaş kümesinde saptanırlar. Bilhassa gelişmekte olan ülkeler açısından değerli bir sıhhat sorunu oluşturmalarının yanı sıra, toplumsal, kültürel ve ekonomik problemlere da neden olurlar. CYBH’lerin temel bulaşma yolu korunmasız cinsel bağ olmakla birlikte, bu tek bulaşma yolu değildir. Kontamine kan, kan eserleri ve organ transferleri, hasta kanı ile kirlenmiş kesici-delici aletlerle yaralanma ve direkt temas da bu hastalıklardan kimileri için öbür bulaşma yolları ortasında sayılabilir.CYBH, anneden bebeğe doğum öncesi, sırası ve sonrasında da geçebilir. Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) bilgilerine nazaran, bugüne kadar yaklaşık 42 milyon kişi AIDS virüsü olan HIV(İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsü) ile enfekte olmuştur. Tekrar tıpkı bilgilere nazaran, her yıl, 3 milyon insan AIDS nedeni ile ölmekte ve her yıl 5 milyon yeni HIV enfeksiyonu hadisesi ortaya çıkmaktadır.
Dünya Sıhhat Örgütü datalarına nazaran, her yıl yaklaşık 340 milyon civarında yeni HIV dışı CYBH olayı ortaya çıkmaktadır. Bu olgular ortasında trikomonas birinci sırada yer almaktadır. Trikomonas, Trichomonas vaginalisadı verilen bir mikroorganizmanın neden olduğu, bayanlarda, makus kokulu, yeşil-sarı vajinal akıntı ve kaşıntı ile seyreden vajinit tablosu oluşturur. Erkekte birçok defa bulgu vermemekle bir arada, nadiren idrar yolları enfeksiyonuna neden olabilir. Eş ve partner tedavisi bir arada yapılmalıdır.
CYBH’lardan en sık görülen bakteriyel enfeksiyonlar ortasında klamidyal enfeksiyonlar yer alır. Klamidya enfeksiyonu bayanlarda en sık rahim ağzına yerleşip üst hakikat çıkarak rahim, tüpler ve yumurtalıklarda yaygın enfeksiyona neden olmakta, tüpler tıkanıklığa bağlı kısırlığa sebep olabilmektedir. Ayrıyeten direkt temas sonucunda göz enfeksiyonlarına, beden direnci düşük olan kimselerde akciğerde zatürreye neden olabilmektedir. Hastalık bayanlarda birden fazla sefer bulgu vermeden seyreder ve jinekolojik muayenelerde tesadüfen ortaya çıkar.
Gonore (Bel soğukluğu) ise bayanlarda başlangıçta bulgusuz seyredebilen lakin erkekte penisten ağrılı akıntıya neden olan bir hastalıktır.Penisten ağrılı akıntı nedeniyle erkeklerde gonore tanısı koymak kolaydır. Gonore enfeksiyonu bayanların %80-85 inde hiç bulgu vermez.Bazen jinekolojik muayenede rahim ağzında çabuk kanayabilen kızarık bir alan verahim ağzı kanalından gelen iltihaplı akıntı gözlenebilir.Gonore, klamidya ile birlikte rahim ağzı kanalından üst hakikat ilerleyip yaygın enfeksiyona, karın içerisinde yapışıklıklardan kaynaklıgeçmeyen kasık ağrısı,şişkinlik, gaz üzere bulgulara, tüplerde tıkanıklık yaparak kısırlığa neden olabilmektedir. Klamidyal ve gonore enfeksiyonlarında eş ve partnerle bir arada antibiyotik tedavisiuygulanır.
Sifilz (frengi)de ne yazık ki ülkemizde kökü kurutulamamış bayan ve erkeklerin hayatını tehdit edebilen ve cinsel yolla bulaşabilen bir hastalıktır. Cinsel bağla bulaştıktan sonra ortalama 3-4 hafta ortasında hastalık bulguları ortaya çıkar.İlk bulgusu bayan ve erkekte genital bölgede görülen ülserler ve kasık bölgesindeki lenf bezlerindeki ağrısız şişliklerdir.
Türkiyede 3 bireyden biri Hepatit B (Bulaşıcı sarılık) virüsüyle karşılaşmıştır.%4-10 ortasında hepatit B virusu taşıyıcısı olduğu düşünülmektedir.Hepatit B virüsü hasta şahısların kanında, cinsel sıvı, tükürük, ter, gözyaşı üzere beden sıvılarında ve anne sütünde bulunur. Karaciğer sirozuna ve kanserine yol açabilir. Hepatit B virüsünden enetkin korunma yolunun enfeksiyonla müsabakadan evvel aşılanmadır.
Genital herpes, dış genital organlarda çok sayıda derin olmayan, ağrılı uçuklar ve ülserlerle ortaya çıkan bir öbür CYBH’dır. Tedavide, ilaç tedavisi kullanılır lakin ömür uzunluğu tekrarlama riski bulunmaktadır.
Human Papilloma Virusl (HPV)dünyada en sık karşılaşılan cinsel yolla bulaşan infeksiyon nedenidir. HPV nin bilinen 130 dan fazla tipi mevcuttur. HPV’nin birtakım tipleri genital siğillere neden olmakta, birtakım tipleri ise bayanlarda rahim ağzı kanserine neden olabilmektedir. HPV’ye karşı geliştirilen mevcut aşılar bu tiplerin kimilerine karşı koruyuculuk sağlamaktadır. Bu nedenle kız ve erkek çocuklarına 9-14 yaş ortası bu aşılar önerilmektedir. HPV infeksiyonu iki derinin sürtünmesiyle de bulaşabildiğinden, tam cinsel beraberlik olmadan da yani bakirelerde de gözlenebilir. HPV virusunun testis derisi sürtümesiyle de bulaşabilmesi nedeniyle kondom; genital siğillere ve kanserojen olan öbür HPV cinslerine karşı tam manasıyla hami değildir.
CYBH’lardan genel korunma tekniği kondom kullanımı olmakla birlikte, birtakım CYBH’ların temas ile de bulaşabilmesi nedeniyle genel hijyen kurallarına dikkat etmek, tek eşlilik, tertipli jinekolojik muayene de değer taşımaktadır.
