Cinsel ilişki sonrası kanama (post koital kanama) adet gören kadınların yaklaşık %10’da görülür ve önemli hastalıkların habercisi olabilir. Bu nedenle ilişki sonrası kanama önemsenmeli ve mutlaka nedeni araştırılmalıdır. Bu yazımda kadınlarda cinsel ilişki sonrası kanama nedenleri sizler için açıkladım.
Cinsel İlişki Sonrası Kanama Nedenleri
Cinsel ilişki sonrası kanama aktif kanama şeklinde olabileceği gibi, pembe lekelenme veya kahverengi akıntı şeklinde olabilir. Kanama birleşme sırasında veya hemen sonrasında da olabilir. Cinsel ilişki sonrası kanama nedenleri şu şekilde özetlenebilir.
Genital Enfeksiyona Bağlı Cinsel İlişki Sonrası Kanama
Genital bölgedeki enfeksiyonların hepsi cinsel ilişki sırasında veya sonrasında kanama yapabilir. Bu enfeksiyonlar şunlardır:
- Vajinal enfeksiyonlar
- Pelvik inflamatuar hastalık (PID)
- Servisit
- Endometrit
- Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar
Trikomonas, klamidya, gonore gibi ajanlar cinsel yolla bulaşır ve genital organları (rahim ağzı, vajina, rahim) tutar. Hastada hiçbir belirti olmayabileceği gibi vajinal akıntı, koku, kaşıntı gibi belirtiler olabilir. Ya da tek belirtisi cinsel ilişki sonrası kan gelmesi olabilir.
Bu nedenle cinsel ilişki sonrası kanama şikayeti olan hastadan mutlaka kültür alınmalı ve bu ajanlar açısından araştırılmalıdır. Eğer kültür sonucunda cinsel yolla bulaşan enfeksiyon çıkarsa mutlaka eş tedavisi de verilmelidir.
Genital ülserler de (herpes, HPV, sifiliz, şankroid vs) nadiren cinsel ilişki sonrası kanama ile kendini gösterebilir. Özellikle genital siğil veya genital herpes vajinanın girişinde ise tahrişe bağlı kanama yapabilir.
PID, üst genital organların enfeksiyonu olarak tanımlanır. PID de endometriyum, tüpler ve yumurtalıklar da iltihaplanır. Bu durumda hasta ateş, kokulu akıntı, ilişki sırasında ağrı veya kanama şikayeti ile başvurur. Jinekolojik muayenesinde rahim ağzı hareketleri ağrılıdır.
PID tedavi edilmezse tüplerde tıkanıklığa, bu da kısırlığa ve dış gebeliğe neden olur. Cinsel ilişki sonrası kanama PID in tek belirtisi olabilir. Kanama nedeni araştırılırken PID teşhis edilebilir ve komplikasyonlar meydana gelmeden tedavi edilebilir.
Rahim Ağzı Yarasına Bağlı İlişki Sonrası Kan Gelmesi
Rahim ağzı yarasına servikal erozyon da denir. Rahim ağzının 2 bölümü vardır. Endoserviks iç kısımda bulunur, glandüler hücreler vardır ve dışardan bakınca görünmez. Ektoserviks ise rahim ağzının dış kısmındadır ve skuamoz epitelle kaplıdır.
Servikal erozyonda endoserviks dışardan bakınca görünür hale gelir. Endoserviks kanamaya meyillidir. Bu nedenle rahim ağzında yara olması cinsel ilişki sonrası kanama nedenleri arasındadır. Servikal erozyon normalden fazla akıntıya da neden olur.
Servikal erozyonun ergenlik döneminde, gebelikte veya adet sırasında görülmesi fizyolojiktir. Fizyolojik nedenler dışında eğer rahim ağzında yara varsa ve hastada kanama, akıntı gibi belirtiler varsa, servikal erozyon yakılabilir veya dondurulabilir. Ancak yakma veya dondurma işlemi yapmadan önce rahim ağzı kanserini ekarte etmek için smear testi alınmalıdır.
Miyom ve Poliplere Bağlı İlişki Sonrası Kanama
Miyomlar cinsel ilişki sonrası kanama yapabilir. Özellikle de rahimin iç tabakasına yerleşmiş olan miyomlar (submukoz miyom) daha çok kanama yapar.
Endometrial polipler ve servikal polipler genelde 40-50 li yaşlarda görülür ve ilişki sonrası kanama yapabilir. Miyom ve poliplerin tanısı ultrasonla konur. Şüpheli olgularda sulu ultrasonla (SİS) miyom veya polipin yerleşim yerinden emin olunabilir.
Eğer cinsel ilişki sonrası kanama nedeni miyom veya polip ise histeroskopi ile bunların alınması hastanın kanama şikayetini ortadan kaldıracaktır.
Vajina Kuruluğuna Bağlı İlişki Sonrası Kanama
Menopoz döneminde östrojen eksikliğine bağlı vajinada atrofi ve kuruluk olur. Kurulukla beraber cinsel ilişkide vajinada yanma ve ağrı hissedilebilir. Menopozdaki bir kadında ilişki sonrası kanamanın nedeni östrojen eksikliğine bağlı atrofidir. Kayganlaştırıcı kullanılması veya östrojenli kremlerin kullanılması kanama şikayetini ortadan kaldıracaktır. Benzer şekilde emzirme döneminde de kuruluğa bağlı cinsel ilişki sonrası kanama görülebilir.
Menopozdaki bir kadında cinsel ilişki sonrası kanamanın bir diğer nedeni rahim kanseri veya rahim ağzı kanseri de olabilir. Bu nedenle menopozda cinsel ilişki sonrası kanama şikayeti ile başvuran bir kadına mutlaka endometriyal biyopsi (rahimden parça alınması) yapılarak rahim kanseri ekarte edilmelidir.
Spirale Bağlı Cinsel İlişki Sonrası Kanama
Korunma amaçlı rahim içi araç kullanan kadınlarda da ilişki sonrası kanama görülebilir. Özellikle bakırlı spirallerde bu şikayet daha sık görülür. Hormonlu spiralde daha nadir görülür.
Spiral kullanan bir kadında cinsel ilişki sonrası kanamayı normal kabul etmeden önce spiralin yerinde olup olmadığı mutlaka ultrasonla kontrol edilmelidir. Çünkü spiral kaydıysa ilişki sonrası kanama şeklinde belirti verebilir.
Ayrıca spiralle gebelik riski hiç de azımsanmayacak kadar çoktur. Bu nedenle cinsel ilişki sonrası kanama şikayeti olan üreme çağındaki tüm kadınların öncelikle gebelik testi yaptırması gerekir. Çünkü gebeliğe bağlı da ilişki sonrası kanama olabilir.
Kansere Bağlı Cinsel İlişki Sonrası Kanama
Rahim ağzı kanserinin en önemli belirtisi cinsel ilişki sonrası kanamadır. Bu nedenle hangi yaş grubunda olursa olsun ilişki sonrası kanama şikayeti ile gelen bir kadın kanser açısından incelenmelidir.
Cinsel ilişki sonrası kanama şikayeti olan bir kadına ilk yapılması gereken test smear testidir. Gerekli olgularda kolposkopi veya HPV testi de yapılabilir. Çünkü HPV rahim ağzı kanserinin %90 nedenidir.
Rahim kanseri kadınlarda en sık görülen jinekolojik kanserdir. Rahim kanserinin ilk belirtisi adet dışı kanama veya ilişki sonrası kanama olabilir. Bu nedenle cinsel ilişki sonrası kanama şikayeti ile gelen ve risk faktörü olan kadınlardan rahimden parça alınarak rahim kanseri ekarte edilmelidir.
Sonuç olarak cinsel ilişki sonrası kanama normal kabul edilmez. Cinsel ilişki sonrası kan gelmesi genital enfeksiyon ve kanser gibi hastalıkların belirtisi olabilir. Bu nedenle ilişki sonrası kanama şikayeti ile gelen hastada kanama nedeni araştırılmalı ve nedene yönelik tedavi planlanmalıdır.
Sağlıkla ve sevgiyle kalın…
Referanslar:
1-Viikki M, Pukkala E, Hakama M. Bleeding symptoms and subsequent risk of gynecological and other cancers. Acta Obstetricia et Gynecologica Scandinavica. 1998;77(5):564–569. [PubMed] [Google Scholar]
2-Selo-Ojeme DO, Dayoub N, Patel A, Metha M. A clinico-pathological study of postcoital bleeding. Archives of Gynecology and Obstetrics. 2004;270(1):34–36. [PubMed] [Google Scholar]
3-Pretorius R, Semrad N, Watring W, Fotheringham N. Presentation of cervical cancer. Gynecologic Oncology. 1991;42(1):48–53
4-Rosenthal AN, Panoskaltsis T, Smith T, Soutter WP. The frequency of significant pathology in women attending a general gynaecological service for postcoital bleeding. British Journal of Obstetrics and Gynaecology. 2001;108(1):103–106.[PubMed] [Google Scholar]
