Klinik olarak saptanan tüm gebeliklerin %15-20 ‘si tabiatıyla düşükle sonuçlanmaktadır. Anne yaşını da içeren birçok faktör düşük riskini etkilemektedir. 20 yaşın altındaki bayanlarda düşük riski %12 iken, 40 yaşının üzerindeki bayanlarda bu risk %26’ya kadar yükselmektedir. Fark edilmeden düşürülen gebeliklerde göz önüne alınırsa aslında resen düşük oranları daha yüksektir. Yani kimi gebelikler de adet başlamasından çabucak evvel kaybedilmektedir.
Bir kere düşük yapan bir bayanda, bunun tekrarlanma oranı %30 ‘dan azdır. Daha evvel bizatihi düşük yapan bir bayan daha sonra %80-90 oranında başarılı bir gebeliğe sahip olacaktır.
Ancak birtakım bayanlarda çoğul gebelik kayıpları oluşmaktadır. Tekrarlayan gebelik kayıpları 20. haftasından evvel ya da fetus yükünün 500 gr’dan az olduğu 3 ardışık spontan düşük olarak tanımlanmaktadır. Bu bayanlarda 4 gebelik kaybından sonra, düşüğün tekrarlanma riski %54 ‘den fazladır. Tüm bayanların %0,5-1 ‘inde tekrarlayan gebelik kayıpları görülmektedir. Tekrarlayan gebelik kayıplarının birçok nedeni bulunmaktadır. Lakin bayanların %50 ‘sinde hiçbir neden bulunmamıştır. Tekrarlayan düşüklerde tek faktörün değil de, çoklukla çok sayıda faktörün tesirli olduğu düşünülmektedir.
Tekrarlayan gebelik kayıplarına neden olan faktörler neler?
A) Genetik Faktörler
Kromozom bozuklukları bizatihi düşüklerin en sık sebebidir. Şayet Fetus oluşmuşsa birinci 3aydaki düşüklerin %60 ‘ından kromozom anormallikleri sorumludur. Oluşan fetus da kromozomlar artmış ya da azalmış olabilir. En sık 13, 16, 18, 21 ve 22 nolu kromozomlarda anormallik izlenir.
Yine ebeveynlere ilişkin kromozom anomalileride tekrarlayan düşüklere sebep olabilir. Tekrarlayan düşükleri olan çiftlerde yapılan araştırmalarda bu oranın % 2-3 olduğu görülmüştür. Ebeveynler ekseriyetle dış görünüm olarak olağandır.
B) Anotomik Bozukluklar
İkinci kıymetli neden doğuştan ya da kazanılmış anotomik bozukluklardır. Bayanda doğuştan var olan anotomik bozukluklar, genelde birinci 3 aydan sonra ki periyotta düşüklere sebep olur. Sık olarak rahim içerisinde var olan septalar (perde)çift boynuzlu rahim, çift rahim üzere anormallikler izlenir. Yani doğumsal olarak bayan iç genital organları gelişimini tamamlamamıştır.
Bu cins bayanlarda gebelik haftası ilerlese bile genelde sonuçlar berbattır. Erken doğum, fetusta gelişme geriliği ve doğumda bebeğin geliş anormallikleri yaşanmaktadır. Bayanlarda tekrarlayan gebelik kayıplarına sebep olan anotomik bozuklar sonradan kazanılmış da olabilir.
Düşüklere neden olan sonradan kazanılmış anotomik bozukların başlıcaları şunlardır:
- Myomlar: Rahim de var olan myomlar oluşmuş embriyonun rahim içine yerleşmesine pürüz olabilir.
- Rahim içinde var olan yapışıklıklar diğer bir düşük sebebidir. Bu yapışıklıklar östrojen hormonu eksikliğine bağlı olarak ya da rahim içine yapılan müdahaleler sonrasında gelişebilir.
- Anne karnında “DES” denilen hormona maruz kalan fetusların genital sistemlerinin de çeşitli anomatik bozukluklar oluşmaktadır. Sonuçta üreme çağından tekrarlayan düşüklerle karşı karşıya kalmasına sebep olur.
- Rahim ağzında yetmezlik tekrar sık tekrarlayan düşüklere sebep olabilir. Bu doğuştan olabileceği üzere, yapılmış müdahalelere bağlı sonradan gelişmiş de olabilir.
C) Hormonal nedenler
Yumurtalıklardan salgılanan progesteron hormonu, rahim içine oturmuş olan gebeliğin devam etmesini sağlar. Şayet bu hormon yetersiz salınırsa tekrarlayan düşüklerle karşılaşabiliriz. Tekrar yeterli denetim edilmemiş diabet ve tiroid hastalıkları da düşük nedeni olabilir.
D) Bedenin İmmun Sistemi ile ilgili Hastalıkları
Vücudun savunma sistemi ile ilgili bozuklukları da tekrarlayan düşüklere neden olabilir. Çoklukla birinci 3 aydan sonra oluşan düşüklere sebep olurlar. Bayanın bedeninde ya kendi dokularına karşı ya da oluşmuş embriyoya karşı antikor dediğimiz hususlar üretilir. Bunlar damar içinde tromboz dediğimiz küçük pıhtılara neden olurlar. Sonuçta dokulara gereğince kan gönderilemez. Bu olay fetusun beslenmesini sağlayan plasenta ismini verdiğimiz (halk ortasında bebeğin eşi olarak bilinir)dokuda oluşunca fetusa giden kan akımı da bozulur. Böylelikle düşükler oluşur.
E) Enfeksiyonlar
Tekrarlayan düşüklerin çok az bir kısmından sorumludur.
F) Çevresel Faktörler
Sigara, alkol, birtakım ilaçlar, iyonize radyasyon, anestezi gazları, kimi ağır metaller, kimi dermatotolojik preparatlar (özellikle A vitamini içerenler )tekrarlayan düşüklere sebep olabilirler.
G) Bilinmeyen Faktörler
Tekrarlayan düşükleri olan bayanların %50-%60 ında ise belirlenmiş bir neden bulunamamıştır.
Tanıya nasıl gidilir?
Tekrarlayan düşüğü olan bayanlarda tanıya gitmek için kimi testlerden yararlanmaktayız.
Başlıcaları şunlardır:
- Hastanın uygun bir hikayesi alınmalıdır. Hastanın özgeçmişi, soy geçmişi, işle ilgili ayrıntılı ilgileri alınır.
- Enfeksiyonların araştırılması için kültürler alınır.
- Tiroid işlev testleri, kan şekeri, immünolojik faktörleri araştırılır.
- Çiftin her ikisine de genetik araştırma yapılır.
- Hormonal faktörleri tespit etmek için endometrial biopsi yapılabilir. Beraberinde kanda progesteron hormon düzeyi tespit edilir.
- Anotomik anomalileri saptamak için histerosolpingografi, pelvik ultrasound, komputerize tomografi yahut magnetik resonansı içeren görüntüleme tekniklerine başvurulabilinir. Tekrar teşhiste anestezi altında histereroskopi ya da tanısal laparoskopi yapılabilir.
Tekrarlayan düşüklere tedavi
Daha evvel belirttiğimiz üzere tekrarlayan düşükleri olan bayanlarda %50 oranında bir neden bulunamamıştır.
Eğer neden saptanmamışsa nedene yönelik tedavi verilir. Şayet neden saptanmamışsa, çoklukla destekleyici tedavi önerilir.
- Düşükler genetik nedenlere bağlı ise genetik danışmanlık önerilir.
- Düşüklerin sebebi anotomik anomaliler ise ekseriyetle cerrahi tedavi gerekli olur.
- Hormonal anomoliler saptanmışsa tedavi verilir ve eksik olan hormon destek edilir.
- Enfeksiyon tanısı konmuşsa uygun antibiotiklerle tedavi edilir.
- Çevresel faktörler düzeltilir. Sigara, alkol içiliyorsa, bırakması sağlanır. Toksinlere maruziyet varsa bu engellenir.