Birçok ailenin sorunu olan ,yeterince yahut istedikleri kadar ve sağlıklı çocuk
sahibi olabilme yolları konusunda temel bilgi olarak evvel şunları bilmemiz
gerekir ;İdeal bir doğum denetim metodu ; gebeliği kesin önlemeli,sağlığa zarar
vermemeli,kolay uygulanabilir olmalı ve ucuz olmalıdır.
Aile planlaması,istenildiği vakit istenildiği kadar çocuk sahibi
olunabilmesidir.Her ailenin istediği kadar çocuk sahibi olması hakkı vardır,ancak
bu istek anne ve çocuk sıhhatine ziyan vermemelidir.
Amaç ,anne ve çocuk sıhhatinin korunması ve istenildiği kadar çocuk sahibi
olmaktır.Çünki 2 yıldan evvel olan gebeliklerde,anne sıhhati önemli hasar
görmekte,gebelik riskleri de artmaktadır.Hatta sık aralıklarla olan
gebeliklerde,anne karnında bebek gelişimi etkilenmekte,sakatlık oranı artmakta ve
anne ve bebek mevt riski artmaktadır.Bütün bunları düşündüğümüzde aile
planlamasının ehemmiyeti anlaşılmaktadır.
Aile planlamasının maksatlarını şu başlıklar altında toplayabiliriz ;
Anne sıhhatini korumak ve anne vefatlarını önlemek,
Sağlıklı bebeklerin doğmasını sağlamak,
İstenmiyen gebelikleri önlemek,
Riskli gebeliklerin oluşmasını önlemek,
Çocuk sahibi olmak isteyen ailelere tıbbi yardım sağlamak,
Bireyleri ve aileleri bu hususlarda eğitmek.
Ülkemizde bu hizmetler, Sıhhat Bakanlığına bağlı ,ana-çocuk sıhhati merkezleri
,aile planlaması merkezleri ,özel ve devlet hastanelerinin ilgili ünitelerince ve
muayenehanelerce yapılmaktadır.Devlet’e ilişkin ünitelerde doğum denetim hapları ve
kondom fiyatsız verilmekte ,spiral ise fiyatsız yahut çok düşük bir fiyat karşılığı
takılmaktadır.
AİLE PLANLAMASI YÖNTEMLERİ
PREZERVATİF-KONDOM- KILIF:
Kondom,ilişki öncesi erkeğin sertleşmiş penisine takılan esnek bir kılıftır.Bu kılıf
spermlerin vajene dökülerek ,rahmin içerisine girmesini ve hasebiyle yumurta
hücresini döllemesini önlemiş olur.Ayrıca AİDS ,sifiliz ve bel soğukluğu gibi
hastalıklardan korunmak için de kullanılır.Cinsel alaka öncesi gerçek bir formda ve
her seferinde yeni bir tane kullanılması halinde koruyuculuğu %95 ler
düzeyindedir.Uç kısmında meninin birikmesi için bir boşluk bırakılmalı ve her
ilişkiden sonra delik olup olmadığı denetim edilmelidir.Eğer delik olduğundan
şüphe edilirse ,hemen bir doktora başvurulmalıdır.
DİAFRAM :
Rahim ağzına geçirilen kenarları daha sert kauçuk bir unsurdur.Rahim ağzını
kapatarak,spermlerin rahim içerisine geçişini engellerler ve sperm öldürücü
maddelerle birlikte kullanıldığında koruyuculuğu artmaktadır.Diafram tarafından
fiziksel olarak tam olarak engellenemeyen spermler spermisit jellerle işe yaramaz
hale getirilir.İlişkiden evvel bayan tarafından rahim ağzına yerleştirilir ve ilişkiden
sonra en az 6 saat yerinde kalması sağlanır.Sağlığa bir ziyanları yoktur.Ancak
günümüzde fazla kullanılmamaktadır.
SPERMİSİTLER :
Köpük ,tablet yahut jel formunda bulunan spermisitler vajen içerisinde bulunan
spermlerin yok edilmesini sağlarlar.Koruyuculukları düşüktür.
SPİRALLER :
Yumurtanın rahim içerisine gelişini ,spermin yumurtanın yanına gidişini ,eğer
yumurta döllenirse bile ,rahim içinin özelliklerini bozarak,rahim içine yerleşmesini
engelleyen araçlardır.Çıkarıldıklarında doğurganlık geri döner ve sıhhate zararları
yoktur.Yıllık denetimleri yapılmak kaydıyla koruyuculukları %98 civarındadır.
DOĞUM DENETİM HAPLARI-İĞNELER :
Kombine oral kontraseptif ilaçlar ; içerisinde barındırdıkları östrojen hormonu
sayesinde,yumurtlamayı ,döllenmiş yumurtanın olgunlaşmasını ve rahime
yerleşmesini maniler ,progesteron hormonu ise spermlerin rahim ağzından geçişini
engeller.Yeni evlenecek çiftler,hemen çocuk düşünmüyorlarsa,evlenmeden 1 ay
önce hapı kullanmaya başlamalıdırlar.
İğneler ; ayda yahut 3 ayda bir kullanılır.İçerisinde bulunan progestin hormonu
sayesinde,spermlerin rahim ağzından geçişini,yumurtlamayı ve döllenmiş
yumurtanın rahime yerleşmesini mahzurlar.
Ertesi gün hapı ; bir doğum denetim sistemi değildir.Son 72 saat içerisinde
korunmasız cinsel ilgiye girilmişse,bu haplardan kullanılabilir.Bu haplar ,rahim
iç zarının özelliğini bozarak döllenmiş yumurtanın rahim içerisine yerleşimini
engeller.12 saat içinde doz tekrarlanır ,eğer adet gecikmesi olursa gebelik
araştırılır.
KADINDA TÜPLERİN(YUMURTA KANALLARININ)BAĞLANMASI :
Tüp ligasyonu olarak ta isimlendirilen süreç yumurtanın geçtiği kanalların
bağlanması yahut kapatılmasıdır.Yumurta ve spermin buluşması
önlenerek,döllenme katiyetle sağlanamamış olur.Geri dönüşü yoktur,adet
düzenini etkilemez ve küçük bir operasyon gerektirmektedir.
ERKEKTE SPERM KANALLARININ BAĞLANMASI :
Vazektomi olarak ta isimlendirilen müdahele spermin geçtiği kanalların kesilmesi ya
da bağlanmasıdır.Geri dönüşü yoktur.Erkeklik gücünde bir azalma yahut değişme
yaratmaz.
