Ağrılı adet görme üreme çağındaki bayanlarda en sık yakınmadır. Okul yahut işten alıkoymaya gidecek kadar şiddetli olabilir. Ya birinci adet görmeye başlanılan periyottan kısa bir müddet sonra ortaya çıkar (primer dismenore), ya da izleyen yıllar içinde sonradan gelişebilir (sekonder dismenore). Ortaya çıktığı vakte bağlı olarak nedenleri farklı olabilir. Detaylı bir kıymetlendirme, nedenleri ortaya koyabilir. Tedavi nedene yönelik olarak yapılır. Davranışsal yaklaşımlar, ilaç tedavileri yahut cerrahi tedaviler uygulanabilir.
Ağrı ne vakit başlıyor, ne kadar mühlet devam ediyor?
Ağrı kesici ile geçiyor mu?
Başka belirtiler var mı(ateş, bulantı-kusma, ishal, başağrısı)?
Zamanla ağrı daha şiddetleniyor mu?
Hormonal bir ilaç kullanıldı mı, ağrı bu ilaç kullanımı ile geçiyor mu?
sorularına verilecek yanıtlar bize yol gösterici olabilir.
Primer dismenore ağrısı adetin 1. ve 3. günleri ortasında, çoklukla alt karın bölgesinde, etrafa yahut geriye yayılan, gelip-giden halde görülür. Bu ağrıya orta yahut şiddetli formda bulantı, kusma ve ishal eşlik edebilir. Primer dismenorenin sebebinin rahimdeki çok yahut olağandışı kasılmalar olduğu düşünülmektedir.
Sekonder dismenore ise altta yatan rahim dışı, rahim duvarı yahut rahim iç boşluğuyla alakalı olan yapısal anormallikler ya da hastalıklarla ilgilidir. Sekonder dismenorenin en sık nedenleri ortasında endometriozis(rahim iç zarı yapılarının rahim dışında yer alması), adenomyozis (rahim iç zarı yapılarının rahimin kas katmanı içerisinde yer alması), yapışıklıklar, pelvik inflamatuar hastalık (rahim, kanallar ve yumurtalıkların iltihabı)ve myomlar (rahim kas katmanından kaynaklanan urlar) yer alır.
Dismenore hastalarında muayene ve değerlendirmeler sekonder dismenorenin mümkün nedenlerini tespit etmek için yapılır.Primer dismenore hastalarının muayenesi olağandır.
Tanı için ayrıyeten ultrasonografi, laboratuar tetkikleri ve laparoskopi üzere cerrahi yollar gerekebilir.
Tedavi nedene yönelik olarak yapılmalıdır.
