Normalde hanımlar 22-35 gün aralıklarla adet görürler (bir adet
dönemi,bir adetin başlangıcından öteki adet’in başlangıcına kadar hesaplanır) ve
3-7 gün kadar devam eder.İlk günler ekseriyetle daha fazla olan kanama gittikçe
azalır ve 7.gün civarında kesilir.Adet kanı’nın ölçüsü yaklaşık 50-60ml
kadardır.Bazı hanımlarda iki adet ortasına denk gelen günlerde, lekelenme
tarzında bir kanama olabilir ve her adet devri bu kanama tekrar edebilir .Bu
kanamanın ovülasyon (yumurtlama) periyodunda olduğu bilinmektedir.
Anlatılan bu tertipten sapan her adet sistemsiz adet’tir ve her düzensiz
adet’in kendine has sebepleri ve tedavisi vardır.Bu nedenle de hastaların çok
iyi hikaye vermesi gerekmektedir.Jinekologlara başvuran hastaların birçok,adet
düzensizliği yahut olağandışı kanamalar nedeniyle gelmektedir.
Adet düzensizliği yapan nedenler,yaşa nazaran çok değişiklikler
göstermektedir:
Yeni doğan periyodu ; Anneden geçen hormonların doğumdan sonra
hızla azalması sonu oluşan vajinal kanamalardır.
Oyun çağı devri ; Bu devirde çoklukla vajene yabancı cisim
konulması sonucunda kız çocuklarında vajinal kanamalar olabilir.
Geç çocukluk periyodu ; Erken puberte (ergenleşme) denilen durum
oluşur ki bu da bir tümör , hormon bozukluğu yahut vajende yabancı cisim
nedeniyle oluşabilir.
Juvenil kanama(Genç kızlık dönemi) ; Bu kanama da genellikle
yumurtalıklardan yumurtlamanın olmayışı ve sistemsiz hormon
(progesteron)üretimi sonucunda oluşmaktadır.Bazen kanamalar birkaç günden
birkaç haftaya kadar sürebilir ve eksik olan hormon yerine konmak suretiyle
tedavi edilir.Yalnız bu periyotta hormon tedavisi yaparken,dikkat etmek
gerekir.Çünkü büyüme devrinde olan kız çocuklarında hormonlar,büyümeyi
engelliyebilir.
Üretken periyot ; Bu periyottaki kanamalarda akla birinci gelen,gebelik
olmalıdır.Gebelikte elbette kanama olmaz ,ancak “ düşük tehlikesi “veya “dış
gebelik” durumunda vajinal kanamalar olabilir.Yine ,gebeliğin geç
dönemlerinde “çocuğun eşinin erken ayrılması” yahut “eşin aşağıda yerleşmesi”
sonucunda da kanamalar olabilir. Tekrar bu periyoda ilişkin öteki bir kanama
nedeni,yumurtlama bozukluklarıdır.Genellikle yumurtlama bozuklukları
sonucunda rahmin iç zarında (endometrium) kalınlaşma (hyperplazi) nedeniyle
de kanamalar oluşur. Tabiiki en kıymetli kanama nedeni “kanserlerdir”.Dışarıdan
alınan birtakım ilaçlar ve bilhassa düşük dozlu doğum denetim hapları da kanama
yapabilir.Aylık ve üç aylık doğum denetim iğneleri de tıpkı formda,kanama
yapabilir.
Genital organ hastalıkları ; Vajinal tümörler ,rahim ağzındaki
yara(erezyon)lar,polip yahut rahim ağzından sarkan myom’lar,rahim ağzı
kanserleri ve myom denilen rahmin kendi urları da sistemsiz kanamalar
yapabilir.
Üretken çağ sonu periyodu ; Yumurtlama olmaması
sonucu,yumurtalıklardan sistemsiz hormon salınması sonucunda oluşan
kanamalardır.Rahim içerisinde hiperplazi denilen kalınlaşmalar çoklukla bu
dönemde oluşur ve kanser riski fazla olan bu lezyonlardan kesinlikle biopsi (parça
almak) alınarak teşhis konulmalıdır.
Menopoz ve sonrası periyot ;Hormon düzeyleri’nin düşmesi(atrofi)
sonucu oluşabildiği üzere ,genital kanser sebepli de olabilir.Bu periyotta genital
kanser riski arttığı için,ciddi inceleme gerektirmektedir.
Tabiiki adet sisteminin sağlanmasında, beyin’in rolü çok
büyüktür.Stressler,psikolojik bozukluklar ,iklimsel ve sosyoekonomik
bozukluklar da sistemsiz adet kanamalarına sebep olmaktadırlar.
Adet düzensizlikleri yahut adet dışı kanamalarda kesinlikle muayene
yapılmalı ,ultrason ,hormon tetkikleri ,smear ve endometrial biopsi(rahimden
parça alınması) yapılıp kanama’nın nedeni ortaya çıkarılmalıdır.
