Sağlıklı bir kadın her ay düzenli olarak adet görür. Normalde adetler 21-35 gün aralıklarla olur, 3-8 gün arasında sürer ve toplam 30-80 cc arasında kanama olur.
Genelde adetin ilk günü lekelenme şeklinde kanama olur, adetin 2-3. Günü kanama yoğunlaşır ve toplamda 5-7 gün sürer ve biter. Ama bazen adetten önce veya sonra kahverengi akıntı uzun sürebilir.
Bu yazımda bize sıkça sorulan “Adet dışı kahverengi akıntım var, normal mi? Ara kanama neden olur?” sorularının cevabını sizlere açıklayacağım.
Adet Dışı Kahverengi Akıntı Nedir?
Kadınlarda adet ortalama 3-8 gün arasında sürer. Kanamalı bu dönem dışında olan tüm kanamalara, lekelenmeye veya kahverengi akıntıya adet dışı kahverengi akıntı denir. Bu lekelenmenin bir çok patolojik nedeni olabileceği gibi bazı durumlarda da fizyolojik kabul edilir.
Adet Öncesi veya Sonrası Kahverengi Akıntı Neden Olur?
Kimya derslerinden hepimizin bildiği gibi kan belli bir süre oksijen ile temas ederse rengi kahverengiye döner. Adet döneminde, adet daha başlamadan önce, endometriyum (rahim duvarı) tam dökülmeden önce ufak bir kanama olursa ve bu kanama vajinada bir süre bekleyip oksijenle temas ederse kahverengiye döner.
Ne zaman ki kanama yoğunlaştı (rahim duvarı tam dökülmeye başladı) kan vajinada beklemeden dışarı atılacağı için rengi kahverengi değil kırmızı olacaktır.
Ancak bazı durumlarda adet öncesi veya sonrası kahverengi kanama veya akıntı olabilir. Kahverengi lekelenmenin nedeni fizyolojik olabileceği gibi bir hastalığın habercisi de olabilir.
Adetten Önce Kahverengi Akıntı Kaç Gün Sürer?
Adetten önce kahverengi akıntı normalde 1-2 gün sürer ve sonra adet kanaması başlar. Ama PKOS veya endometriyozis gibi bazı hastalıklarda adetten önce 5-7 gün kahverengi akıntı gelebilir ve bu durum hastanın hayat kalitesini olumsuz etkileyebilir.
Aynı şekilde adet bittikten sonra 1-2 gün kahverengi akıntı gelmesi normaldir. Ama bu süre 4-5 günden uzun sürüyorsa araştırılmalı ve tedavi edilmelidir.
Adet Dışı Ara Ara Lekelenme Neden Olur?
Adet dışı ara ara lekelenmenin en sık nedeni gebeliktir. Bu nedenle adet dışı kanaması olan bir kadının mutlaka önce gebelik testi yaptırması gerekir. Bunun dışında bazı jinekolojik problemlerde ara ara lekelenme olur. Bu nedenlere yazının ilerleyen bölümlerinde değineceğim.
Kahverengi Akıntının Normal Kabul Edildiği Durumlar
Adet dışı kahverengi akıntı bazı durumlarda fizyolojiktir ve normal kabul edilir.
- Doğum kontrol hapı kullanımı: Doğum kontrol hapı kullanan kadınların %30’unda ilk 3 ay ara kanama, kahverengi akıntı olabilir. Hapı düzenli kullandığı sürece bu problem 2-3 ay içinde ortadan kalkacaktır.
- Rahim içi araç kullanımı: Bakırlı spiral veya hormonlu sipral kullanan hastalarda özellikle ilk 3 ay ara kanamalar, lekelenmeler veya kahverengi akıntılar olabilir, normal kabul edilir. Eğer kahverengi akıntı çok uzun sürüyorsa veya yoğun kanamaya döndüyse spiralde kayma olmuş olabilir. Bu nedenle de spiral kullanan bir kadında adet dışı kahverengi akıntı normal demeden önce spiralin yerinin ultrasonla kontrol edilmesi gerekir.
- Yumurtlama dönemi (ovulasyon): Kan östrojen seviyesi yükselince yumurtlama olur. Yumurtlama sonrası kan östrojen seviyesi hafif düşer. Buna bağlı da yumurtlama zamanı kahverengi akıntı veya adet dışı lekelenme görülebilir ve bu durum normaldir.
- Gebelik: Gebeliğin başında kahverengi kanama olması tutunma kanaması (implantasyon kanaması) olarak kabul edilir ve fizyolojiktir. Ancak kanama kırmızıya dönüyorsa düşük tehlikesi olarak kabul edilir ve ona göre tedavi vermek gerekir.
- Menopoz öncesi dönem: Menopoza girmeden yıllar önce hormonlarda bozulma başlar. Buna bağlı olarak da adet dışı kanama, lekelenme veya kahverengi akıntı gibi şikayetler olabilir ve normal kabul edilir. Ancak menopoz öncesi olan adet dışı kanamalar ve kahverengi akıntı normal kabul edilmeden önce kanser açısından araştırılmalıdır.
- Adetin hemen öncesi veya sonrası dönem
- Smear testi veya pelvik muayene sonrası
Kahverengi Akıntının Normal Kabul Edilmediği Durumlar
- Miyom: Özellikle rahim içindeki miyomlar (submuköz miyom) aşırı adet kanaması veya adet dışı dönemde kahverengi kanamaya neden olur. Kaviteye bası yapan intramural miyomlar da kahverengi akıntıya neden olabilir.
- Miyom tanısı ultrasonla ve sulu ultrasonla (salin infüzyon sonografi) konur. Bu durumlarda miyomun ameliyatla çıkarılması adet dışı kahverengi kanama problemini ortadan kaldıracaktır.
- Endometriyal veya servikal polipler: Rahim içindeki veya rahim ağzındaki polipler adet dışı kahverengi kanamaya, aşırı ve uzun adet görmeye veya ilişki sonrası kanamaya neden olabilir. Polip tanısı ultrasonla ve sulu ultrasonla (SİS) konur. Histeroskopik olarak polipin alınması problemi ortadan kaldıracaktır.
- Polikistik over sendromu (PKOS): Polikistik over sendromunda hormonal bozukluğa bağlı adet görememe, tüylenme, sivilcelenme (akne) ve adet dışı lekelenme şikayetleri görülebilir. Hormonların ilaçla düzenlenmesi sonrası adet dışı kanama şikayetleri ortadan kalkacaktır.
- Rahim ağzında yara (erozyon): Rahim ağzında yara ilişki sonrası kanama, kahverengi lekelenme gibi belirtilere yol açabilir. Yaranın nedeni enfeksiyon ise antibiyotik tedavisi ile veya yaranın yakılması/dondurulması ile adet dışın kahverengi akıntı problemi ortadan kalkacaktır.
- Rahim ağzı kanseri: Rahim ağzı kanseri için her kadının yılda 1 defa smear testi yaptırması gerekir. Ama adet dışı kahverengi akıntı şikayeti olan hastalarda smear testi daha çok önem kazanır. Adet dışı kanama, ilişki sonrası kanama, lekelenme şikayeti olan kadınların mutlaka smear testi yaptırması gerekir.
- Pelvik enfeksiyon: Pelvik enfeksiyona bağlı kahverengi akıntıya çoğunlukla ateş, karın ağrısı eşlik eder. Kokulu kahverengi akıntı olması durumunda pelvik enfeksiyon ve cinsel yolla bulaşan hastalıkların araştırılması gerekir.
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
- Yabancı cisim: Vajinada yabancı cisim kokulu kahverengi akıntıya neden olur. Vajianada yabancı cisim daha çok içerde kalan prezervatif, gazlı bez, peçete veya tampon olabilir. Bunun ekarte edilmesi için spekülüm muayenesinin dikkatli bir şekilde yapılması gerekir.
- Çikolata Kisti (Endometriozis): Endometriyozis östrojen bağımlı bir hastalıktır. Bu nedenle de çikolata kisti veya endometriyozisi olanlarda adet dışı kanama, kahverengi akıntı görülebilir.
Adet Dışı Kanama Nedir?
Adet dönemi dışında olan tüm kanamalara veya lekelenmelere adet dışı kanama denir. Latince “intermenstrüel kanama, lekelenme veya metroraji” olarak tanımlanan bu durum birçok nedenle ortaya çıkabilir.
Adet dışı kanama her 4 kadından 1’inde görülür. Bu durum kadının fiziksel, sosyal ve duygusal anlamda hayat kalitesini etkileyebilir.
Adet Dışı Kanama Normal mi?
Adet dışı kanama bazı durumlarda normal kabul edilirken, bazen de önemli bir hastalığın belirtisi olabilir. Adet dışı kanamayı normal kabul etmeden önce kanama yapabilecek tüm sebepler ekarte edilmelidir.
İlginizi Çekebilir: Cinsel ilişki sonrası kanama nedenleri
Adet Dışı Kanama Nedenleri
Adet dışı kanama nedenleri için FIGO, PALM-COEIN sınıflaması yapmıştır. Bu sınıflamaya göre adet dışı kanama nedenleri şu şekilde sınıflandırılabilir.
- Polip
- Adenomiyozis
- Leomiyom (Miyom)
- Malignancy (Kanser)
- Coagülopati (Pıhtılaşma bozuklukları)
- Ovulasyon problemleri (Yumurtlama problemleri)
- Endometriyal problemler
- İyatrojenik (Dış faktörler kaynaklı)
- Not otherwise classified (Sebebi bulunamamış)
Adet Dışı Kanama Ne Zaman Tehlikeli?
Üreme çağındaki kadınlarda yılda 1-2 defa adet dışı kanama, kahverengi akıntı olabilir. Ancak adet dışı kanama tekrarlıyorsa veya yoğun oluyorsa tehlikeli olabilir ve mutlaka araştırılmalıdır. Çünkü kanamanın altında, kanser dahil birçok organik veya hormonal nedenler yatabilir.
Ara Kanama Nasıl Geçer?
Ara kanamanın nedeni tespit edildikten sonra ilaç tedavisi veya ameliyatla ara kanama geçebilir. Örneğin hormonal bozukluğa bağlı ara kanamada hormon düzenleyici ilaçlar kanamayı keser. Miyom veya polip nedeniyle olan ara kanamalar ise ameliyatla miyom, polip alındığında geçecektir.
Rahim duvarı kalınlaşmasına bağlı adet dışı kanamada ise rahimden parça alınması hem kanamayı kesecektir, hem de patolojik tanı imkanı sağlayacaktır.
Sonuç olarak adet dışı kahverengi akıntınız veya ara kanamanız varsa ve sürekli tekrarlıyorsa, bunu normal kabul etmeden önce mutlaka jinekoloğa başvurmanızda fayda vardır. Yapılan muayene ve testlerin ardından sorun ortaya konabilir ve tedavi edilebilir.
Sağlıkla ve sevgiyle kalın…
Referanslar
- Beckmann CL, Hebert W, Laube D, Smith R, Barzansky B. Obstetrics and Gynecology. Third Edition. Baltimore, USA: Williams and Wilkins; 1998. [Google Scholar]
- Bull JR, Rowland SP, Scherwitzl EB, Scherwitzl R, Danielsson KG, Harper J. Real-world menstrual cycle characteristics of more than 600,000 menstrual cycles. NPJ Digit Med. 2019;2(1):83.
- Creinin MD, Keverline S, Meyn LA. How regular is regular? An analysis of menstrual cycle regularity. Contraception. 2004 Oct;70(4):289–92.
