Eğer gebe kalmayı planlıyorsanız yada şu anda gebe iseniz hem bebek hem de kendiniz için riskleri azaltmak, gelişen fetus için sağlıklı bir ortam oluşturmak ve sağlıklı bir bebek elde etmek için birçok şey yapmanız gerekmektedir.
Gebelik takibi ve doğumunuz için deneyimli uygun bir hekim bulmak sağlıklı bir bebek için en kıymetli adım olacaktır.
Gebelik yalnızca 9 aylık bir seyahat değildir. Gebeliğin birinci haftaları bebek için en değerli vakit olup ziyanlı alışkanlıklardan ve yiyeceklerden uzak durmak bu devirde çok değerlidir.
Çocuk istediğimizde kendimizi hazırlamamız gerekir. Gebelik planından 3 ay evvel hekiminize muayene olmanız tavsiye edilir. Bu muayenede annenin sıhhat durumu ve hamilelikle ilgili planlar yapılır.
Gebe kalmadan evvel bayan hastalıkları ve doğum uzmanına görülmek kıymetlidir. Gebelik sürecinizi etkileyecek sıhhat sorunlarınız olabilir.
Diyabet (şeker hastalığı), hipertansiyon, anemi (kansızlık), tiroit hastalıklar üzere sık görülen hastalıkların gebeliğe ve gebeliğin bu hastalıklara olan tesirleri hakkında kâfi bilgi alınmalıdır. Smear ve kan testleri üzere testlerin ve göğüs muayenesinin ve gerekirse aşıların gebelik öncesi yaptırılması gerekir.
İlk birkaç hafta bebek gelişimi için en kıymetli vakittir. Ancak birçok bayan bu periyotta hamile kaldığının farkına bile varmamaktadır.
Kendi sıhhatinizi denetim etmek gebelik planlanmadan evvel yapılması gereken en değerli şey olup gebelik öncesi muayenenizi (prekonsepsiyonel muayene) kesinlikle yaptırmalısınız.
Bu muayene şunları kapsamalıdır:
Ailenin tıbbi öyküsü: Hipertansiyon, diyabet, mental gerilik üzere durumların tespiti
Genetik test: Kalıtsal genetik hastalıkların araştırılması
Kişisel tıbbi kıssa: Epilepsi, diyabet, hipertansiyon, anemi, alerji üzere gebelikte özel bakım gerektiren durumların tespiti
Önceki ameliyatlar: Şayet varsa geçirilmiş ameliyatların gebeliğe etkisi
Önceki gebelikler: Evvelki gebeliklerdeki sorunlar
Aşı durumu:Kızamıkçık tetanos üzere hastalıklara karşı aşılı olup olmadığı
Enfeksiyon durumu: Bebeğe ziyan verebilecek cinsel yolla bulaşan yada diğer bir enfeksiyon varlığının tespiti.
Gebe kalmadan evvel sağlıklı gebelik ve fetal gelişim için değerli 3 besin dayanağı var. Birden fazla bayan gebelik müddetince ve süt verme devrinde beslenmenin ehemmiyetini bilir. Fakat gebelik öncesi periyotta aşağıdaki 3 besin takviyesi fetal gelişim ve sağlıklı gebelik için değerlidir.
Folik Asid: Gebelik boyunca iki kat gereksinim duyulan tek vitamindir. Yüksek risk kümesindeki bayanlarda (daha evvel nöral tüp defekti olan kadınlar) folik asid % 72 kollayıcı tesir göstererek nöral tüp defekt (omurlarda açıklık) oluşumunu azaltmıştır. Diğer bir çalışmada bebeklerin doğum tartısında artış ve bebek gelişme geriliğinde ve annede enfeksiyon oluşmasında azalma sağlar.
Çinko: Fetal gelişim ve savunma sistemleri için gereklidir. Kanda çinko düzeyi %30 altına düştüğünde ve çinko alımı gebelikte azaldığında düşük, erken doğum ve doğum sorunlarında artma olmaktadır. Ayrıyeten çinko düzeyi düşüklüğünde beyin anomalileri, nöral tüp defekt oranında artışla birlikte düşük doğum tartısı ve gebelik zehirlenmesi (preeklampsi ve eklampsi) oranında artış olmaktadır.
Esansiyel Yağ Asitleri: Gebelikte kıymetlidir zira yeni oluşan hücrelerin gelişiminde, yeni doku oluşumunda ve organ sistemleri oluşumunda değerli rolleri vardır. Gebelikte esansiyel yağ asitleri düzeylerinde azalma olduğunda hudut sistemi ve beden gelişiminde yavaşlama olmaktadır. Omega-3 takviyesi alan bayanlarda erken doğumda azalma ve bebek doğum yüklerinde artma gözlenmiştir.
3 ay evvelce hayatımızda sağlıklı değişiklikler yapmak düzgün olacaktır. Bayan ve erkeğin sağlıklı beslenmesi hamile kalma mümkünlüğünü arttırmaktadır.
Sağlıklı Beslenme İçin
Folik asid: Her gün 400 mikrogram almak gerekir. Bu B vitamini bebekte nöral tüp defektini azaltarak spina bifida (belde açıklık) riskini azaltır. Şayet ailede nöral tüp defekti öyküsü varsa folik asid dozu arttırılmalıdır. Folik asid doğal olarak koyu yeşil yapraklı zerzevat ve meyvelerde (turunçgiller, ceviz, fındık, baklagiller, tahıllar) bulunur. Bu yiyeceklerle birlikte günlük 800 mikrogram folik asid takviyesi yapılmalıdır. Folik asid suda eriyebilen bir vitamin olduğu için fazlası bedenden atılacaktır.
Kalsiyum: Hamile kalmayı planlayan bayan günlük 1000 mg kalsiyuma muhtaçlık duyar. Peynir, yoğurt, sardalye, somon ve pirinçten çarçabuk alınabilir.
Vitaminler: Diyet yanında multivitamin dayanağı gereklidir.
Kafein: Kahve ve çikolatadan uzaklaşmak kıymetlidir. Günlük 200-300 mg kafein fertiliteyi azaltır.
Ayrıca demir ve kalsiyum emilimini azaltır.
Uzak Durulacaklar: Yapay tatlandırıcılar, alkol, sigara, keyif verici içecekler, teratojenik ilaçlar. Sigara %20-30 oranında düşük doğum yüklü bebek doğumlarına sebep olmaktadır. Alkol tüketiminde bebeğe ziyan vermeyecek bir ölçü yoktur. Maruiana üzere keyif verici ilaçlar gebelik kayıpları, düşük doğum tartısı, erken doğum, gelişme geriliği, davranışsal sorunlar ve öğrenme zorluğu üzere sıkıntılara sebep olmaktadır. Teratojenik ilaçlar ve unsurlar gebeliğin 3-8 haftalarında fetusta yüksek oranda sorun oluşturma ihtimalleri vardır. Toksoplazma enfeksiyonundan uzak durmak için aşısız kedi köpekle temas olmamalı. Ziyanlı unsurlardan uzak durulmalı; toksit ve kimyasal unsurlar (kurşun gibi) ve radyasyon fetus için tehlikelidir.
Gerilim ovulasyonun geciktirebilir yahut olmasını engelleyerek hamile kalmanızı mahzurlar. Mümkün olduğu kadar gerilimden uzak olunmalıdır.
Bazı alışkanlıklarımız değişmeli
Egzersiz: Kendinize en uygun bir antrenmana başlamalısınız. Kilo kaybederseniz hamilelikte kilo almaktan eskisi kadar korkmazsınız. Yürüme, yüzme, bisiklete binme ve aerobik tercih edebileceğiniz sporlardır.
Uyku: Günde 8 saat yada sizin için kâfi olacak kadar uyumaya uğraş gösterin.
Beslenme: Sağlıklı beslenmeye başlamalısınız. Ziyanlı yiyeceklerden uzak durmalısınız. Çiğ yada az pişmiş et, çiğ yumurta yenmemeli.
