Unutulmamalıdır ki bebeğin büyümesi, sağlıklı olması, ruhsal, fizikî, zihinsel istikametten düzgün gelişmesi annenin sıhhati ve istikrarlı beslenmesiyle orantılıdır. Annenin gebelik öncesi fizikî gelişimini tamamlamış olması, besin depolarının kâfi olması ve yaşı, hem bebeğin hem de annenin sıhhatini koruyacak en değerli etkenlerdir. Zira bebek, annenin besin yedeklerinden ve gebelik boyunca tükettiklerinden kendisi için gerekeni seçip alarak beslenir. Olağan bir gebelik sürecinde annenin yaklaşık 10-12 kg alması kafidir.
KALSİYUM: Kalsiyum, bebeğinizin gebeliğin 8. haftasından itibaren oluşmaya başlayan kemik ve dişlerinin gelişimi için gerekli bir mineraldir. Gebelikte, olağanda gerek duyduğunuz ölçünün iki katı kadar kalsiyum gereklidir. Zira gebelik boyunca diş ve kemiklerden daima bir kalsiyum eksilmesi olmaktadır. Kalsiyum açısından güçlü besinler peynir, süt, yoğurt ve yeşil yapraklı sebzelerdir. Brucella, tifo gibisi hastalıklardan korunabilmek için tükettiğiniz peynirin ve sütün hijyenik ve güzel pastörize olmasına ihtimam gösterin.
PROTEİNLER: Gebelikte artan protein ihtiyacı karşılamak için kırmızı ve beyaz et, süt ve süt eserleri, yumurta, balık, kuru baklagiller (fasulye, mercimek, barbunya..) üzere proteinden varlıklı besinler önerilir. Balıkta proteinden diğer bulunan omega 3 ve omega 6 yağ asitlerinin de bebeğin zeka gelişimi üzerine olumlu tesirli mevcuttur. Tüketilen balık taze ve âlâ pişirilmiş olmalıdır.
DEMİR: Gebelikte demirden güçlü besinlerin tüketilmesi ve bilhassa de 4-4.5 aylardan sonra folik asitli demir ilaçlarının kullanımı değerlidir. Zira bilhassa bu aylardan sonra demir eksikliğine bağlı olarak kansızlık ortaya çıkabilir. Çok derecede kansızlığı olan şahıslarda demir haplarına gebeliğin erken periyotlarında de başlanabilir. Fakat bu durumda esasen birinci aylarda sık olarak görülen bulantı, kusma ve mide şikayetlerinde artış olabileceğinden tedaviye başlangıç müddeti bir kaç hafta ertelenebilir.
Gebelerde demir eksikliği halsizlik, bitkinlik, nefes darlığı, uykuya meyillilik ve çarpıntı üzere şikayetler oluşturabileceği üzere gebelikle ilgili olarak da erken doğum, bebeğin rahim içinde gelişememesi, meyyit doğum ve düşük üzere komplikasyonlara yer hazırlar. Ayrıyeten ileri derecede kansız bir hamile doğum sonrası lohusalık devrinde de kahır çeker. Demir eksikliğini en aza indirebilmek için kan yapan; pekmez, kuru üzüm, kırmızı et, yumurta ve kuru baklagillerden güçlü besinlerin tüketilmesine kıymet verilmelidir. Ayrıyeten C vitamininden güçlü meyve ve sebzeler de barsaklardan demir emilimini arttıracaklardır. Demir hapları muhakkak sütle birlikte içilmemelidir.
C VİTAMİNİ: C vitamini demirin bağırsaklardan emiliminde, bedenin hastalık etkeni mikroorganizmalara karşı bağışıklık direncinin arttırılmasında ve metabolizmamızdaki pek çok biyokimyasal süreç için gerekli bir vitamindir. C vitamini portakal, limon, kırmızı ve yeşil biber, domates, çilek, greyfurt, karnıbahar, lahana, brüksel lahanası üzere pek çok taze meyve ve sebzelerde bulunur. Bedende depolanmadığı için her gün aşikâr bir ölçü alınmalıdır. Uzun müddet saklanan ve pişirilen besinlerde C vitamininin birçok kaybolur.
FOLİK ASİT: Bebeğin merkezi hudut sisteminin gelişmesi için bilhassa gebeliğin birinci haftalardan itibaren folik asit alınması çok kıymetlidir. Bedende depolanmadığı ve gebelik mühletince olağandan fazlasına gerek duyulduğu için her gün alınmalıdır. Taze yeşil sebzeler folik asit kaynağıdır, lakin uzun vadeli pişirmeler ve uzun mühlet bekleyen gıdalardafolik asit ölçüsü azalır. En çok ıspanak, yer fıstığı, fındık, karnıbahar, kepekli ekmekte mevcuttur. Doğal besinler hamilenin folik asit açığını tam olarak kapatamayacağından dolayı gebeliğin birinci haftalarından itibaren hap olarak dışarıdan alınması uygun olacaktır. Hamilelerde folik asit eksikliğine bağlı bebeklerde “nöral tüp defektleri” ismi altında toplanan bir kadro anormalliklerin ortaya çıkabileceği gösterilmiştir. Daha evvelden folik asit eksikliği saptanmış yahut nöral tüp defekt anomalili bebek doğurmuş bayanlar, hamile kalmayı düşündükleri tarihin en az 3 ay öncesinden itibaren folik asit alımına başlamalıdırlar.
LİFLİ BESİNLER (Posalı gıdalar): Günlük beslenmenizin büyük bir kısmını oluşturması gereken lifli (posalı) yiyecekler, gebelikte sık görülen kabızlığın ve bağırsak tembelliğinin önlenmesinde çok faydalıdır. Çoklukla tüm zerzevat ve meyveler lif açısından zengindir. Her gün çokça yiyebilirsiniz. Kepekli besinler de lif içerir, lakin öteki birtakım besinlerin bağırsaklardan emilimini azalttığından çok tüketilmemelidir.
GEBELİKTE SIVI ALIMI: Gebelik mühletince bol ölçüde su ve sıvı alımı sizin ve gebeliğiniz açısından son derecede faydalıdır. Bilhassa bol su tüketimi idrar yolu enfeksiyonu, bebeğin sıvısının olağandan az oluşu, erken doğum aksiyonu, teneffüs yolu enfeksiyonları, kabızlık, ishal üzere pek çok durumda kollayıcı yahut tedavi edici olabilir. Gebelikte çay, kahve, kola ve kakao önerilmez. Çay içerdiği ‘tein’ hususuyla demir eksikliğine yol açarken, başka unsurlar ‘kafein’ içerdiğinden dolayı bebek üzerine olumsuz tesirleri olabilmektedir . Maden suyu (soda) içilmesinin ise hiçbir olumsuz tesiri yoktur. Büsbütün doğal ve hiçbir katkı hususu içermeyen nane, limon, adaçayı, ıhlamur, kuşburnu, papatya üzere bitki çayları da gebelikte içilebilir. Lakin, “sinemaki çayı” nın içimi konusunda kimi tasalar vardır. O yüzden bu bitkisel çayın gebelik sırasında tüketilmesi önerilmemektedir.
Alkol, gebelikte kullanıldığında bebekte ‘fetal alkol sendromu’ olarak tanımlanıp, zeka geriliği ve bir grup yapısal anormalliklerle kendini gösteren sorunlara yol açtığından dolayı mutlaka ziyanlıdır. Çok tuz tüketiminden de kaçınılmalıdır. Bilhassa son aylarda çok tuzlu yeme ile bedende ödem artabilir, tansiyon yükselebilir ve kendinizi daha rahatsız hissedebilirsiniz.
BESLENME İÇİN İPUÇLARI
- Öğünleriniz sık ve az az porsiyonlar halinde olmalıdır. Ne uzun müddet aç kalın, ne de yediğinizde tıka basa midenizi doldurun.
- Aldığınız besinlerin taze olmasına dikkat edin. Konserve, beklemiş besinler ve içinde katkı hususları bulunarak saklanan besinler yerine taze ve doğal unsurları tüketmeye itina gösterin.
- Yediğiniz besinlerde “çeşitliliğe” ehemmiyet verin. Bu formda pek çok vitamin ve minerali almanız mümkün olacaktır.
- Aşırı yağlı, tatlı, baharatlı ve kalorili besinler yerine protein ve karbonhidrattan güçlü, yağ oranı düşük besin öğelerine yönelin. Unutmayın ki kıymetli olan sizin kilo almanız değil bebeğin içeride kâfi formda beslenebilmesidir.
- Gebelikte dışarıdan hap olarak alınması gereken iki unsur folik asit ve demirdir.Bunlar harici vitamin yahut mineral alımı da değerlidir.
- Gebeliğin birinci aylarında yapılan “Toxoplasma testleri” sonucunda bedeniniz bu parazitle evvelden hiç karşılaşmamışsa kimi tedbirleri almanız kuraldır. Bilhassa kedi ve köpek dışkılarıyla bulaşan bu rahatsızlık gebelik periyodunda ortaya çıkarsa bebekte ölümcül yahut sakatlıklara yol açan sorunlara neden olabilir. Toxoplasma bilhassa âlâ yıkanmamış zerzevat ve meyveler ile düzgün pişmemiş çiğ etlerden geçer..
- Beslenmede suyu asla ihmal etmeyin. Günde en az 8-10 bardak su için. Yaz aylarında bu ölçü 15 bardağa kadar çıkılabilir. Bilhassa ileri aylarda kabızlık şikayeti varsa bol su içerek, kabuğu ile yenen meyveleri tüketerek, her öğünde zerzevat ile salataya yer vererek ve yürüyüş yaparak bu sorunun önüne geçebilirsiniz.
- Günde 1-2 bardak süt içmeniz gebelikte ortaya çıkan kalsiyum kayıplarını yerine koymak içindir. Süt içemiyorsanız yoğurt yahut ayran tüketiniz. Peynir yahut çökelek de tüketebilirsiniz. Süt ve süt eserlerinin pastörize olmasına dikkat edin.
- Yemeklerde iyotlu tuz kullanınız. Yüksek tansiyon varsa yemekleri az tuzlu pişirin.
- Genelde sabahları yataktan kalkınca başlayan bulantılarda bir dilim peynir, bir iki grissini rahatlık sağlayabilir. Bilhassa gebeliğin birinci üç ayında olan bu bulantı ve kusmalardan kendinizi korumak için bu periyotta katı, kuru ve yağsız besinleri tercih edin. Mutfak kokularından ve ağır parfümlerden uzak durun.
- Gebelik diyet yapmak için uygun bir vakit değildir. Hamilelikte belirli ölçüde kilo alımı kuraldır. Zayıf bir bünyeye sahipseniz daha fazla, kilolu bir bünyeniz varsa daha az kilo almanız uygun olacaktır.