Doğumdan çabucak sonra başlayan emzirme hem bebeğin besin gereksinimini karşılayacak, hem de anne ile bebeğin bedensel temasını sağlayarak birinci duygusal bağlantının kurulmasını temin edecektir.
1- Sütün yetersiz olmasının nedenleri nelerdir?
Göğüste süt oluşumu, bebeğin emmesi sonucu annede salgılanan kimi hormonlar aracılığıyla başlar. Yetersiz süt gelmesinin en değerli nedenlerinden birisi, yetersiz göğüs uyarısı yani bebeğin yetersiz emmesidir. Bu ya yanlış bir teknikle emzirmeye ya da gereğince sık emzirmemeye bağlı olabilir. Yenidoğan bir bebek bir günde 8-10 defa emmelidir. Süt azlığı ayrıyeten göğüsteki yapısal yahut hormonal bozukluklara (prolaktin eksikliğine) bağlı olarak da gelişebilir. Ayrıyeten gebelik öncesi bayanın şişman olması süt ölçüsü ve emzirme mühletine olumsuz tesir yapmaktadır.
2- Annenin emzirmesini engelleyen en değerli hastalıklar hangileridir?
Annedeki tüberküloz (verem) ve HIV (AİDS) emzirme önermediğimiz en değerli anne hastalıklarıdır.
3- Emzirirken kullanılabilecek doğum denetim prosedürleri nelerdir?
Emziren bayana rahim içi araç (spiral) uygulanabilir. Ayrıyeten yalnızca progesteron hormonu içeren hap (femulen) ve 3 aylık iğne (depo-provera) de kullanılabilir. Bu formüllerin kullanımına doğumdan 3-4 hafta sonra başlanırsa, süt oluşumuna olumsuz tesirleri görülmez.
4- Emzirirken gebe kalınır mı?
Emzirme bayanda yumurtalıkların çalışmasını baskıladığı için doğum kontroluna katkı sağlar. Emzirmenin birinci altı ayında, bayan hiç adet görmemiş ve bebek yalnızca anne sütüyle besleniyorsa koruyuculuk oranı % 90-95’e kadar çıkabilir. Ama 6. ayda koruyuculuk % 60 lara kadar düşer. Yani emziren bayanlar da gebe kalabilir. Bu periyottaki hamilelikler (kadın adet görmediği için ) geç fark edilebilir.
5- Sağılarak elde edilen anne sütü ne kadar saklanabilir?
Anne sütü buzdolabında 48 saat saklanabilir. Günlük kullanılan dondurucularda 3 ay, derin dondurucularda ise 6 ay kadar saklanabilir. Dondurulma sütün bağışıklık sistemine yaptığı katkıları azaltır, lakin besin kıymetini azaltmaz. Dondurulmuş süt mikrodalga fırında ısıtılmaz.
6- Emzirmenin bebek için en kıymetli yararları nelerdir?
Anne sütü bebek için en pahalı besindir. İçerisinde bebeğin muhtaçlığı olan protein, karbonhidrat, yağ, mineral ve vitaminler istikrarlı bir oranda bulunur. Ayrıyeten anne sütünün sindirimi çok kolaydır.
Bebeği enfeksiyonlardan esirgeyici tesiri vardır. Sütün içerisindeki antikorlar sayesinde bebek birçok hastalıktan korunur.
7- Emzirmenin anne açısından yararları nelerdir?
-Anneye yararlarına bakacak olursak; rahim kasılmalarını arttırarak, doğum sonrası kanamaları azaltır. Büyümüş olan rahmin olağan boyutlara inmesini kolaylaştırır.
– Annede menopoz öncesi gelişebilecek göğüs kanseri oranını azaltır.
-Yumurtalıkların çalışmasını baskılayarak adet görülmesini pürüzler ve doğum kontroluna katkı sağlar.
-Ayrıca rahim ve yumurtalık kanser riskini azaltıcı tesiri vardır.
-Emziren bayanlarda kalp-damar hastalığı riski azalır.
-Toplam 1 yıldan fazla emziren bayanlarda şeker hastalığı (diyabet), tansiyon yüksekliği ve kan yağlarının yüksekliği (hiperlipidemi) daha az görülür.
8- Uzun mühlet emzirme sonucu adet görmeme bayanlarda ne üzere değişikliklere neden olur? Kemiklerde sorun olur mu?
Uzun müddet adet görmeme yumurtalıkların çalışmasının baskılandığı manasına gelmektedir. Bunun en değerli sonucu vaginadaki atrofik değişikliklerdir. Östrojen hormonu eksikliğine bağlı olarak bayan vaginasında kuruluk oluşur. Bu da cinsel bağda ağrı, acıma ve yanmaya neden olacaktır.
Yapılan çalışmalarda uzun emziren bayanlarda, menopoz sonrası kemik erimesi oranında artma olmadığı bulunmuştur.
9-Emzirme-menopoz bağlantısı?
Yapılan çalışmalarda emzirme müddeti ile menopoz yaşı ortasında bağ bulunmuştur. Emzirme mühletinin uzaması, bayanda menopoz yaşının artmasına ve doğurganlık mühletinin uzamasına olumlu katkı yapmaktadır.
10- Emzirme anne ile bebek ortasında nasıl duygusal bir bağ yaratıyor?
Anne karnında besinlerini kan yoluyla alan ve korunaklı bir ortamda bulunan bebek, doğumla birlikte hayat gayretine başlar. Doğar doğmaz dış ortama ahenk sağlamak ve karnını doyurmak zorundadır. İşte bebeğin kendisini aciz hissettiği bir anda (doğumdan çabucak sonra) annesinin yanına verilmesi, onunla deri teması yapması ve emmesi, kendini inançta hissetmesini sağlar. Anne göğsüyle karnını doyurması, bebekle anne ortasında birinci duygusal bağın oluşumuna büyük katkı sağlayacaktır.
11- Kaç yaşına kadar emzirmeli?
En az 6 ay olmak üzere 1 yıl kadar emzirmek ekseriyetle kâfi olacaktır. Esasen günümüzde bayanların çalışma hayatında daha fazla yer almaları nedeniyle uzun mühlet emzirmeleri mümkün olmamaktadır. Altı aydan itibaren ek besinler alan ve 1 yaşından itibaren birçok gıdayı tüketebilen bebeklerin anne sütüne muhtaçlıkları epeyce azalmaktadır. Lakin ekonomik olarak çok düşük gelir düzeyine sahip toplumlarda, en pak ve ucuz besin olan anne sütünün mümkün olabildiğince uzun müddet verilmesi önerilmektedir.
12-Komposto, pekmez üzere şekerli besinler sütü arttırır mı? Lohusa bayanların bunları fazla tüketmesi önerilir mi?
Hayır. Anne sütünün % 90 dan fazlası sudur. Emziren bayanların şekerli besinleri fazla tüketmesini önermeyiz. Şekerli besinleri fazla tüketmek anne sütü ölçüsünü arttırmaz. Ama günde en az 2 litre kadar su içmelerini ve istikrarlı beslenmelerini öneririz. Kâfi süt gelmesi için en değerli faktörleri annenin bebeğini hakikaten emzirmek istemesi, gerçek emzirme tekniği, sık emzirme, kâfi sıvı alma formunda sıralayabiliriz.
13- Büyük göğüslü bayanların sütü daha mı fazladır?
Göğüs büyüklüğü ile süt ölçüsünün birebir direkt bağı yoktur.
14- 3 hatta 5 yaşına kadar çocuğunu emziren anneler var. Bu bayan sıhhati açısından faydalı mı?
Günümüzde annelere en az 6 ay olmak üzere, 1 yıl kadar emzirmelerini öneriyoruz. Kimi bayanlar çocuklarını 3-5 yaşlarına kadar emziriyor. Bunun ne anneye ne de bebeğe değerli bir yararı yok. Zati günümüzde bayanın topumdaki statüsünün yükselmesi, toplumsal ve ekonomik faaliyetlere katılması ile, uzun müddet emzirme pratik olarak da mümkün olmamaktadır. Lakin bayanın sosyoekonomik statüsünün düşük olduğu, az gelişmiş bölgelerdeki düşük gelir seviyesine sahip ailelere, pak ve ucuz bir besin olduğu için anne sütünün ek besinlerle birlikte uzun müddet verilmesi önerilebilir.