HANIMLARIN KORKUSU,ADET GÖREMEME(AMENORE)

Hanımlarımızı epey huzursuz eden klinik tablolardan birisi de adet

görememe yani tibbi ismiyle amenore’dir.

Bir kız çocuğu ,14 Yaşına geldiği halde,memelerde büyüme ve

gelişme olmaması, yahut tüylenme üzere ikincil cinsiyet karekterlerinin

gelişmemesi yahut 16 yaşına gelmesine karşın,ilk adetin görülmemesi

veya olağan adetlerini gören bayanda 3 ay üstüste adet görülmemesi

durumunda adet görememe yahut amenore durumundan kelam edilir.16

yaşına kadar hiç adet görememe durumuna ‘primer amenore’,adet gören

kadında adetlerin kesilmesine ise ‘sekonder amenore’ denilmektedir.

Adet görememe şikayeti ile gelen kız çocukları veya

kadınlar,mutlaka araştırılmalı ve bilhassa yumurtalık hormonları,tiroid

hormonları ve prolaktin(süt hormonu) hormonu bakılmalıdır.Daha sonra

hastada kâfi östrojen olup olmadığı test edilmelidir;bu emelle hastaya 5

gün mühletle progesteron hormonu verlir ve 1 hafta içinde adet görüp

göremediği izlenir.Hasta 1 hafta sonra adet görürse,büyük bir

ihtimalle,hastada yumurtlama olmuyor demektir.Tabiiki erişkin hasta

ise,hamile olmadığından emin olmak gerekir.Eğer hastada yumurtlama

yoksa(anovülasyon),elbette bunun tedavisi yapılmalıdır.Eğer 5 günlük

progesteron verilmesine karşın,kanama olmuyorsa,ya östrojen yetersiz

ya da kanama kanalları kapalı olabilir.Erişkin hanımlarda en sık

sebep,kürtajların gerisinden oluşabilen rahim içi yapışıklıklarıdır.Bunu

anlamak için,hastaya östrojen+progesteron preparatları verilerek,adet

olup olmadığına bakılır,rahim içi yapışıksa adet olmaz.

Adet olamamanın yumurtalık yahut beyin kökenli olduğunu anlamak

için de,yumurtalık hormonları ile birlikte, beyinden salgılanan gonodotrop

hormonlara bakılır;yumurtalık hormonları olağan olduğu halde,beyinden

salgılanan hormonlar yüksek düzeylerde ise,beyinde hormon salgılayan

bir kitle olabilir yahut yumurtalıklarda yetersizlik olabilir.Bazen bu durum

düzelebilir bazen de düzelmez ve erken menopoz oluşabilir.Bazı

hastalarda ise beyinden salgılanan hormonlar normal

seviyelerdedir,ancak yumurtalıkları uyaramazlar yahut yumurtalıklar bu

hormonlara karşı duyarsızdırlar.

Tüm tetkikler olağan çıkıyorsa,stres,üzüntü üzere ruhsal nedenler

veya süratli kilo verme,aşırı antrenman ve etraf ve iklim değişiklikleri gibi

nedenlerle de amenore görülebilir.

Daha düzgün anlaşılması için,amenore denilen adet görememe

durumlarını şu halde hususlar halinde özetleyebiliriz :

gelişim bozuklukları ; doğumsal olarak rahim,tüpler ve vajenin

üst kısmının olmaması halidir,yumurtalıklar olağan olduğu halde,adet

yoktur.

ascherman sendromu ; kürtajlara bağlı olarak,rahim içinin

yapışık olması durumudur.

testiküler feminizasyon ; kişi genetik olarak erkektir,ancak

erkeklik hormonuna karşı duyarsızlık olduğundan,karın içinde testisler

olmasına karşın,dış görünüşleri bayan üzeredir.

gonodal agenezis ; bireyde yumurtalıklar gelişmemiştir.

over yetmezliği ; erken menopoz halidir.

radyasyon yahut kemoterapi ; şua alınması yahut çeşitli ilaçlara

bağlı olarak,yumurtalıklar işlevlerini kaybederler.

hipofiz tümörleri ; en sık, süt hormonu salgılayan

prolaktinoma’lar görülür ve çok süt hormonu düzeyleri de diğer

hormonların da salınımlarını bozar.Bu durumda öncelikle tümör tedavi

edilmelidir.

stress,üzüntü,hızlı kilo verme ve etraf değişiklikleri de amenore

nedenidir.

Sonuç olarak,buluğ çağına geldiği halde hiç adet göremeyen kız

çocuklarında yahut olağan adet gördüğü halde,adetleri kesilen

hanımlarda,mutlaka sebep araştırılmalıdır ve buna nazaran de tedavi

başlatılmalıdır.

Başa dön tuşu