Kadınlarda doğurganlık, hamile kalabilme ve bebek sahibi olabilmektir. Bir bayanda doğurganlık13 yaş civarında adetlerin başlamasıyla başlar ve ekseriyetle bu 45 yaş civarında sonlanır. Lakin potansiyel olarak doğurganlık yaklaşık 51 yaş civarına dek yani menapoza kadar sürer.
Kız çocuğunun anne karnında 5 aylıkken sahip olduğu yumurta sayısı yaklaşık 6-7 milyondur, bu sayı doğumda 1-2 milyona düşer, çocukluk çağında yavaş yavaş azalarak ergenlik periyodundan itibaren ayda bir yumurta yumurtlamak suretiyle bu azalma menopoza kadar aylık ortalama 350-400 yumurta harcayarak devam eder. Bu yumurtalar yumurtalıklar içerisinde follikül denen içi sıvı ile dolu boşluklarda saklanırlar. Küçük kız doğurganlık çağına girdiğinde aylık menstrual sikluslar (adet) başlar. Her siklus sırasında yumurtalık bir yumurta geliştirir. Nadiren birden çokta olabilir. Bu yumurta erkekten gelen sperm hücresi ile birleşirse gebelik oluşur.
Yumurta hücresinin gelişimi beyinde hipotalamus ve hipofiz denen bölgelerden ve yumurtalıklardan salgılanan birtakım hormonların ve kimyasalların ince istikrarına bağlıdır.
Erkekte doğurganlık. Bayanı gebe bırakabilme yetisi manasına gelir. Bunu sağlayabilmek için. Erkeğin üreme sisteminin sperm üretebilme ve depolayabilmesi ayrıyeten depolanan bu spermlerin beden dışına taşınabilmesi gereklidir.
Kadının hayatı boyunca üreteceği yumurta hücreleriyle doğmasına rağmen erkek hayatı boyunca daima yeni sperm üretebilme yeteneğine sahiptir. Erkek. Puberteye eriştikten sonra . sperm depoları yaklaşık her 72 günde bir yenilenmektedir.
Fertilizasyon: Sperm ve ovumun birleşmek üzere biraraya gelmesi
Konsepsiyon: Gebeliğin oluşması (döllenme)
Gebelik: Ovum ve spermin birleşmesinden sonra. Bayan üreme sisteminde embriyo yahut fetusun gelişmesi.
İnsanlar hayata tek bir hücre, döllenmiş yumurta ya da zigot olarak başlarlar. Bu hücrelerin herbirinin çekirdekciklerinde DNA denilen (deoxyribonucleic acid) ve biraraya gelerek genleri oluşturan bilgi kodları vardır. Bu genler’de kromozomlar olarak isimlendirilen yapıları oluştururlar.
Bir insan zigotu 23 çiftten oluşan 46 adet kromozom içerir. Bunların yarısı babadan başka yarısı ise anneden gelir.
DNA bilgi ile depolu olması yanında kendini kopyalama yeteneğine de sahiptir. Bu kopyalama yeteneği olmaksızın hücreler çoğalamazlar ve bilgileri nesiller boyunca iletemezler.
Sigara
Sigara bayanlarda fertiliteyi düşürebilir. Pasif içicilik de tıpkı biçimde tesir eder. Sigara içimi ile alınan nikotin, yumurtalıklardaki hücreleri etkileyerek, bayanın yumurtasının genetik anomalilere daha fazla eğilimli olmasına neden oluyor. Nikotin, yumurta hücrelerini bozmasının yanında menopozun beklenenden erken gelmesine de yol açabiliyor. Menopoz öncesinde de sigara içen bayanların yumurtalıkları sağlıklı yumurtalar üretmeye direnç gösterir hale gelir. Sigara kullanımı doğal hamile kalmayı zorlaştırırken, düşükleri hızlandırır. Gebelikte sigara ve alkol kullanan bayanlarda düşük oranının yüksek olduğu bildiriliyor.
Erkeklerde de sigara içmekle sperm kalitesinin düşüşü ortasındaki bağ gösterilmiş olup bunun fertilite üzerindeki tesiri şimdi çok açık değildir. Sigaranin bırakılmasının genel olarak sıhhat kalitesini yükselteceği açıktır.
Eğer sigara kullanıyorsanız, tüm yaşantınız ve üreme sıhhatiniz için bırakmanızı öneririz.
Stres
Stresin infertilite üzerine tesiri besbellidir. Örneğin gerilim nedeniyle bayanda anovulasyon (yumurtlamanın oluşmaması) olabilir. Çok açıktır ki Kısırlık tedavisi, ister klasik ister tüp bebek formülleri ile olsun, çiftler üzerinde büyük gerilim, dert, gerginlik, dehşet, uykusuzluk, iç ıstırabı, depresyon üzere değişik derecelerde ruhsal baskılara neden olabilmektedir.
Bazı kısırlık olaylarında çok kısa tedavi müddeti yahut birinci denemede hamile kalma gerçekleştiğinde bu cins ruhsal kasvetler daha hafif atlatılabiliyor. Öbür taraftan, uzun müddettir tedavi görmelerine karşın hamile kalamayan çiftlerde meseleler daha ağır hale gelebiliyor.
Tedavi müddetince merkezimizde psikoloğumuzdan bu bahiste dayanak almanız bu gerilimi yenmekte kıymetli katkı sağlayacaktır. Yapılan çalışmalar, gerilimi azaltmanın muvaffakiyet talihinizi artırabileceğini göstermiştir.
Kafein
Yapılan çalışmalar günlük kafein alımının günde 50mg’ın altında tutulması gerektiğini göstermiştir. Böylelikle kafeinin gebelik talihini düşürücü tesirinden kaçınılabilir. Kafein, kahve, kola. çay ve çikolatada değişik ölçülerde bulunmaktadır.
Kilo
Kadının kilosunun uzunluğu ile uyumlu olup olmadığını belirlemek için ‘vücut kitle indeksi (BMI)’ kullanılır. Bir bayanın BMI’sı 20-24 ortasındaysa olağan, 25-29 ortasındaysa kilolu, 30-39 ortasındaysa yüksek kilolu, 40 ve üzerindeyse çok kilolu olarak kıymetlendirilir.
Vücut-kütle indeksi (BMI) 30’un üzerinde olan bayanlara kilo vermeleri gebelik bahtını artıracağı üzere gebe kalınması durumunda oluşacak çok kiloların sebep olduğu kilolu bebek doğurma, güç doğum ve sezeryanla doğuma gerek duyulma eğilimi üzere aksilikler da önlenmektedir.
Bunun yanısıra kilonun çok düşük oluşu da doğurganlığı olumsuz etkileyen faktörlerdendir. BMI’I 20nin altında olan bayanlarda menstrual siklus bozulabilmekte hatta birtakım beslenme bozuklukları ve çok antrenman ile oluşan ileri derecede kilo kayıplarında adetler büsbütün kaybolmaktadır. Yapılan çalışmalar, düşük kilolu bayanların, ortalama 2.700 ila 3.600 kg aldıktan sonra yarısından fazlasınınkendiliğinden hamile kaldıklarını göstermiştir.
Vitamin Desteği
Yapılan çalışmalar, gebelik oluşmadan evvel folik asit kullanımının, bebeklerde nöral tüp defekti görülme mümkünlüğünü neredeyse %50 azalttığını göstermiştir. Bu nedenle Hamile kalmayı planlayan bayanların Gebelikten 1-2 ay evvel her gün en az 0.4 mg folik asit almalarını tavsiye ediyoruz.
Marul, avocado. dere otu, ceviz, badem, brokoli, bezelye, ıspanak, kavun, , muz, portakal, lahana, yeşil biber, unlu mamuller ve ekmek çok uygun birer folik asit kaynağıdır. Kâfi folik asit alındığından emin olamıyorsanız, folik asit içeren multivitamin preparatlarını kullanabilirsiniz.
Cinsel Münasebet Planı
Yirmisekiz günde adet gören bir hasta için ortalama yumurtlama günü 14. gün, 30 günde bir adet gören hasta için 16. gündür. Yani yumurtlama sonrası periyot sabit olup, çoklukla 14 gündür. Bu nedenle yumurtlama devri sistemli adet gören hastalarda iki adet ortası periyottan 14 çıkarılarak bulunabilir. Lakin yumurtlama günü +/- 3 gün değişiklik gösterebilir. Bu nedenle gebelik talihini artırmak için etkin cinsel münasebet devri uzatılmalıdır. Sistemli ve 28 günde bir adet gören hastalarda adetin 10-17 günlerinde (kanamanın 1.gününden saymak gerekir) iki günde bir ilgide bulunulduğu takdirde sorun yoksa 6 ayın sonuunda çiftlerin %75’i hamile kalır.
