Rahim içerisinde bulunan; her ay gebelik oluşumu için hazırlanan ve gebelik olmadığı takdirde hormon takviyesinden mahrum kaldığı için adet devri kanaması halinde bedenden dışarı atılan özel hücre katmanına endometrium ismi verilir. Endometrium katmanı, bedende yalnız rahim içinde yer alır. Bu tabakanın rahim dışında bedenin öbür bir bölgesinde yer alması durumu ise “Endometriozis” yani çikolata kisti hastalığı olarak adlanmaktadır. Çikolata kisti olarak nitelendirilme sebebi ise; içeriğinde koyu kıvamlı adeta erimiş çikolatayı andıran bir sıvı bulunmasından kaynaklıdır.
Endometriozis yani çikolata kisti hastalığı bilhassa genç bayanlarda yaygın olarak karşılaşılan bir problemdir. 25 ila 45 yaş ortası bayanların yaklaşık oranla %10-15’inde çikolata kisti hastalığı görülmektedir. Yumurtalık ve kordonlara ulaşması halinde gebelik oluşumuna mahzur olabilen çikolata kistleri nadiren de olsa menopoz periyodundaki bayanlarda ve hatta erkeklerde de rastlanabilmektedir.
Adet periyodunda endometrium kanamalı tepkiler yaparak, organlarda yapışmaya sebebiyet verebilir. Adet periyodunda hissedilen şiddetli sancı Endometriozis yani çikolata kisti hastalığına bağlı şikayetlerdir.
Çikolata Kistinin Belirtileri
- Adet ağrısı
- Adetten bağımsız ağrı
- Cinsel münasebet sırasında ağrı
- Kısırlık
Genç bayanlarda sıklıkla karşılaşılan Çikolata Kisti Gebeliğe Mani Midir? sorusuna karşılık vermemiz gerekirse:
Gebelik oluşmayan bayanların yaklaşık oranla % 40’ında çikolata kisti (endometriozis) hastalığı görülmektedir. Çikolata kistleri, yumurtlama fonksiyonunun bozulması ve tüplerin tıkanması üzere faktörlere bağlı olarak kısırlık oluşturabilir. Üreme çağındaki bayanları tehdit eden çikolata kisti; yumurtalıkları ve tüpleri etkilemesi halinde, gebelik için mani teşkil eder.
İnfertilite (kısırlık) tedavisi gören bayanların ise %20 ila %25’inde görülen çikolata kistinin; yumurtalıklarda azalmaya ve pelvik yapışıklıklara neden olması bayanlar üzerinde bıraktığı en olumsuz etkidir.
İdrar kesesi ve bağırsaklar üzeri bölgelerde görülebilen çikolata kistleri;
- Fallop tüplerinde tıkanmaya
- Tüplerde işlev bozukluklarına
- Döllenmiş olan yumurtanın rahmin içine transfer edilmesine pürüz olarak gebelik oluşumunu tehdit etmektedir.
Evet, endometriozis hastalığı gebeliğe pürüz olur. Fakat çikolata kisti hastalığı olan bayanlarda gebelik oluşma mümkünlüğü hastalığın var olmadığı bayanlara oranla yarısı kadardır. Buna bağlı olarak çikolata kisti olan bayanların tamamı hamile kalamaz diye bir kural yoktur. Çikolata kistinin olmasına karşın gebe kalan bayanlarda, çikolata kistleri gebelik devri boyunca büyüyebilir yahut mevcut boyutunda kalabilir. Gebeliğin ilerleyen süreçlerinde gebeliği olumsuz tarafta etkilemeyen çikolata kistleri, gebeliğin birinci periyotlarında ise düşük nedeni olabilmektedir.
Çikolata kistleri görülebilir hale geldiğinde, operasyon konusu gündeme alınabilir. Ama kelam konusu hasta hamile kalmamış ve 35 yaş üstü ise yumurta rezervi azaldığı sebebiyle doktoruna danışarak çikolata kistlerini alınmadan gebelik planlaması yapılmalıdır. Zira çikolata kistleri için yapılacak olan operasyonla yumurtaların kapasitesini azaltacaktır. Çikolata kistleri için daha az ziyan veren laparoskopik uygulamalar yapılsa dahi çikolata kistlerinin alınması öncesinde hamile kalabilme koşulları detaylı olarak değerlendirilmelidir.
Çikolata kisti olan ve şimdi hamile kalmamış bayanlarda öncelik ameliyat olmamalıdır. Hekimle durum değerlendirilmesinin yapılması ve buna nazaran karar verilmesi kıymetlidir. 40 yaş üstü ve çocuk sahibi olan ve çocuk sahibi olmayı istemeyen bayanlarda çikolata kistlerinin ameliyatla alınması için herhangi bir mani yoktur.
Çikolata Kistlerinin Teşhis ve Tedavisi
Endometriomalarda teşhis koymak için yumurtalıklarda gelişen kistler içinde, tümör belirteçlerine ve doppler kan akımında direnç ve akım indekslerine bakılmaktadır. Fakat bu kesin bir teşhis değildir. Çikolata kistlerinde kesin teşhis koyabilmek için, ameliyatla çıkarılan dokunun patolojik incelemesinin yapılması gerekmektedir.
Çikolata kistlerinin kalıcı tedavisi bulunmamaktadır. Yapılan tedavilerin maksadı: çikolata kistlerinden kaynaklanan ağrının giderilmesi ve hastalığın ilerlemesinin durdurulmasıdır. Tedavi edilen çikolata kistlerinin tekrarlama mümkünlüğü vardır. Endometriozis tedavisi için bilhassa laparoskopi yönteminden faydalanılmaktadır.
