Çitlerin olağan yollardan çocuk sahibi olmasını engelleyen birçok faktöre bağlı olarak alternatif tahlil yolu sunan tüp bebek tedavi prosedürleri, kısırlık üzere epeyce komplike olguları başarılı bir formda sonuçlandırmaktadır. Fakat tüp bebek tedavi formüllerinin başarısı çiftlerin sıkıntılarına odaklı uygulanan yanlışsız tedavi formülü ve çiftlerin üreme hücrelerinin kalitesi doğrultusunda şekillenir. Bu parametreler doğrultusunda tüp bebek tedavisi günümüzde her ne kadar başarılı sonuçlara imza atsa da, %100 muvaffakiyet garantisine sahip değildir. Bu nedenle çiftlerin tedaviye başvurması ile her ihtimale karşı maddi ve manevi olarak her şeye hazırlıklı olması, tabibinden tedavi hakkında gerekli tüm bilgiyi edinmesi gerekir.
Tüp bebek nasıl yapılır?
Tüp bebek tedavi metotlarına başvuran çiftlerin öncelikle olağan yollardan çocuk sahibi olmama nedenlerine yönelik anne ve baba adaylarına eş vakitli olarak bir ekip test ve tetkikler uygulanır. Ayrıyeten çiftlerin daha evvelden denemiş olduğu öteki yardımcı üreme yolları ve kullandıkları ilaçlar hakkında ayrıntılı bir araştırma yapılır. Test sonuçlarına nazaran çiftler için uygun tedavi tekniği belirlenirken, tedavi süreci hakkında çiftlerin başındaki soru işaretlerinin giderilmesi amaçlanır.
Tüp bebek, bayan ve erkeğe ilişkin üreme hücrelerinin beden dışı ortamda bir ortaya getirilmesi sonucu elde edilen embriyonun anne adayının rahmine yerleştirilmesi ile gebeliğin oluşumunu destekleyen yardımcı üreme sistemidir. Bu süreçler gebelik için uygun kuralların yerine getirilmesi ve kimi ilaçların kullanılması ile kademeli olarak yaklaşık 1 ay üzere kısa bir müddet içerisinde tamamlanmaktadır.
Tüp bebek tedavi basamakları nelerdir?
Tüp bebek tedavisine başvuran hastaların gebelik için uygun kaideleri kıymetlendirilir ve uygunluğunun saptanması ile tedavi süreci başlatılır.
1)Yumurta gelişimi
Tedaviye başlamadan evvel yapılan tetkiklerin akabinde gebelik için uygun kaliteye sahip yumurta hücrelerinin elde edilmesi maksadı ile bayanın yaşı, yumurta rezervleri ve hormon düzeyleri göz önünde bulundurularak, yumurtalıkların uyarılması için hormon iğnelerinin dozu ve kullanım biçimi belirlenir.
Ekseriyetle adetin ikinci ya da üçüncü gününde yumurtalıkların uyarılması için yapılan hormon iğnelerinin akabinde foliküllerin belirli bir olgunluğa erişmesi beklenir. Bu mühlet zarfında östrojen hormonu düzeyleri ve yumurtalıklar ultrasonla takip edilir. Bu süreç yaklaşık 12-16 gün ortasında değişirken, çatlama iğnesinin akabinde 32-36 saat sonra bir sonraki etap olan yumurta toplama sürecine (OPU- oocyte pick up) geçilir.
2)Yumurta toplama
Çatlatma iğnesinin akabinde 32-36 saat sonra anestezi altında vajinal ultrasonografi ile anne adayının yumurta hücreleri ince bir kanül aracılığı ile toplanır. Toplanan yumurtalar steril tüpler içerisinde baba adayından elde edilen sperm hücreleri ile bir ortaya getirilmek üzere laboratuvar ortamına taşınır. Yumurta toplama süreci evvelki yıllara göre günümüzde epeyce rahat ve ağrısız bir biçimde gerçekleştirilmektedir. Lakin süreçten sonra kimi hastalarda ortaya çıkan ağrı durumu, hafif ağrı kesiciler ile denetim altına alınabilmektedir. Bayanın yumurta toplama sürecine paralel olarak erkekten sperm elde etme süreçleri yapılır.
3)Döllenme işlemi
Anne ve baba adayından elde edilen üreme hücreleri laboratuvar ortamında bir ortaya getirilerek döllenmeye maruz bırakılır. Bu evrede embriyoların gelişimi ve kalitesi takip edilerek, gebelik için en uygun kaliteye sahip olan embriyolar saptanır. Bu süreç yumurta toplanma sürecinden 5-7 gün sonra meydana gelen embriyonun anne adayının rahmine yerleştirilmesinden sonra tamamlanır.
4)Embriyo transferi
Tüp bebek tedavi yollarının son evresi olan embriyo transfer süreci, döllenen en kaliteli embriyonun saptanması ile anne adayının rahmine yerleştirilmesidir. Embriyo transferi anestezi gerektirmeyen ağrısız bir süreçtir. Süreç öncesi anne adayını rahim ağzı özel solüsyonlarla temizlendikten sonra, abdominal ultrason eşliğinde ince bir kateter yardımı ile rahme yerleştirilir. Bahsedildiği üzere süreç anne adayını rahatsız olabileceği bir ağrı durumu yaratmadığı için süreçten 1-2 saat sonra hasta konutuna gidebilir. Ayrıyeten transfer edilen embriyo sayısının dışında geriye kalan kalite embriyolar bir sonraki tedavi için ya da ilerleyen periyotlarda tekrar kullanılmak üzere dondurularak saklanabilir.
5)Bekleme süreci
Embriyo transferinden sonra tüp bebek tedavi süreçleri tamamlanmaktadır. Bu süreçten sonraki kademe ise sadece gebelik testi ile sonuçların elde edileceği günü kapsar. Transferden yaklaşık 2 hafta sonra yapılan gebelik testi ile tedavinin sonuçları elde edilmektedir. Gebelik olumlu ise olağan gebeliklerde olduğu üzere gebelik süreci gebelik takipleri ile başlar.
Tüp bebek tedavisi ne kadar sürer?
Tüp bebek tedavisine başlamadan evvel yapılan tetkikler ve hekimin çiftleri değerlendirilme evresi dışında, tedavi etapları yaklaşık 15 gün üzere kısa bir müddette tamamlanmaktadır. Tedavi müddeti anne adayına uygulanan süreçleri kapsarken, yumurta toplama sürecine eş vakitli olarak baba adayında 10 dakika içerisinde sperm elde edilmektedir. Lakin tedavi basamaklarında karşılaşılan birtakım aksamalar nedeni ile bu mühlet uzayabilir. Bilhassa yumurtalıkların uyarılmasına bağlı olarak kullanılan ilaç dozajlarına nazaran yumurtalıkların verdiği karşılık bu süreyi etkilemektedir. Bunun dışında yanlış doz kullanımı sonucunda meydana gelen OHSS yani yumurtalıkların çok uyarılması tedavi süreci etkileyen esas komplikasyon olarak isimlendirilir. Şayet OHSS kelam konusu ise tedavi kademeleri durdurularak, bu sendromun giderilmesine yönelik tedavi uygulanır. OHSS’nin giderilmesinin akabinde tedaviye tekrar başlanır.
