Tüp bebek yolu , doğal yollarla ve daha kolay yardımcı tedaviler ile gebelik elde edilemeyen çiftlerde başvurulan en son basamak yardımcı üreme yoludur. En kısa anlatımla bayanın yumurta hücresinin erkeğin sperm hücresi ile laboratuar ortamında döllenmesinin gerçekleştirilmesi ve bunun tekrar anne rahmine nakledilmesidir.
Dünyada birinci başarılı tüp bebek 1978 yılında gerçekleşmiştir ve o günden bu güne 2 milyondan fazla çift bu teknikle bebek sahibi olmuştur.
Kimlere Tüp Bebek Uygulanır ?
Her iki tüp kapalı ise
Sperm sayı, hareket, morfolojide yetersizlik
Aşılama tedavisinden sonuç alamayan hastalar
Şiddetli endometriozis
Erkek ejekulatında sperm hücresinin olmaması
TÜP BEBEK AŞAMALARI
Birinci kademede çiftin hikayesi ayrıntılı incelenir. Yaş, evlilik yaşı, sistemik hastalık varlığı ,sigara alkol üzere alışkanlıklar, mesleksel özel durumlar (kimyasal unsura maruziyet, vardiyalı iş sistemi,sık seyahat, vs ) irdelenir. Bu görüşmede öncelikle erkeğin semen tahlili kıymetlendirilir. Bir sorun varsa uroloji ile konsulte edilir. Bayanda bazal hormonal kıymetlendirme (siklusun 2. yada 3. günü), jinekolojik muayene yapılır. Gereken hastalarda rahim sineması (HSG),histeroskopi, laparoskopik kıymetlendirme yapılır. Bu görüşme sonrasında hastaya özel bir tedavi programı belirlenir, hastayla tedavi başarısı paylaşılır ve detaylı olarak tedavi basamakları mümkünse bir çizelgede anlatılır.
İkinci basamak hormonların baskılanmasıdır. Tedavide emel kâfi sayıda kaliteli yumurta hücresi elde edebilmek için bedenin hormonal işleyişini denetim altına almaktır. Bu hedefle bir evvelki menstruel döngüde ya da adetle birlikte tedavi başladığında muhakkak günlerde koldan enjeksiyon biçiminde tedavi düzenlenir ( Uzun protokol ).
Üçüncü aşama yumurtaların uyarılması devridir. Tüm tedavi protokollerinde adetin 2. yada 3. gününde temel ultrason değerlendirmesi, kanda FSH, LH, TSH, Prolaktin ve estrojen ölçümü yapılır. Hastaya uygun tedavi kombinasyonu ve doz seçimi yapılır ve hasta muhakkak aralıklarla ultrasonografi denetimlerine çağırılıp follükül ( yumurta hücresini içinde barındıran yapı )ölçümü yapılır. Follüküller istenen çapa, rahim iç zarı istenen kaliteye geldiğinde yumurta hücrelerini ortaya çıkarabilmek için hCG enjeksiyonu (çatlatma iğnesi) yapılır ve çift 34 – 36 saat sonra yumurta toplamı sürecine çağırılır. Bu tedavi periyodu kliniğimizde ortalama 8- 12 gün sürmektedir.
Dördüncü etap yumurtaların toplanmasıdır. Ameliyathane şatlarında transvajinal ultrasonografi yardımı ile her bir follükül sıvısı vakum sistemi ile bir tüp içine aspire edilir. Saniyeler içerisinde yumurta hücresini araştırmak üzere embriyologa teslim edilir. Ülkü olanı hasta başına 6 -12 yumurta elde edebilmektir. Lakin bu sayı 1 tane olabildiği üzere 20 nin üzerine de çıkabilir. Çok nadiren hiç yumurta bulunamadığı da olabilir. Bu süreç lokal ya da genel anestezi ile yapılır.İşlem 10-30 dakika kadar sürer, 2-4 saat kadar klinikte takip edilir akabinde hasta konutuna gidebilir.
Beşinci etap döllenme periyodudur. Toplanan yumurta hücreleri inkübatore yerleştirilir. Olgun yumurta 4-6 saat sonra döllenme için hazır hale gelir. Bayandan yumurta toplandığı sırada erkek de sperm örneğini verir. Menisinde canlı sperm bulunamayan hastalardan cerrahi tekniklerle sperm elde edilme yoluna gidilir. Klasik tüp bebek yolunda her bir yumurta hücresine 200 bin kadar sperm hücresi uygun laboratuar ortamında bir ortaya bırakılır döllenmesi beklenir 16-18 saat sonra döllenen embriyolar takip edilir. Günümüzde artık klasik tüp bebek formülü neredeyse terk edilmiş, mikroenjeksiyon sistemine geçilmiştir. Bu prosedürde ise her bir yumurta hücresi tek bir sperm ile döllendirilmekte yeniden 16-18 saat sonra iki hücre evresine gelmiş embriyolar tekrar kültür ortamında takibe alınır.
Altıncı basamak embriyo transferidir. Döllenen yumurtalar 2-5 gün kadar takip edilir. Transfer süreci tekrar ameliyathane şartlarında jinekolojik muayene konumunda ve ağrısız bir süreç olarak gerçekleştirilir. Embryo durumuna nazaran 3. ya da 5. gün transfer edilir, birtakım durumlarda 2. ve 4. gün de tercih edilebilir. Ekseriyetle 10 dakika kadar sürer. Ultrasonografi eşliğinde yapılır. Bu devirde hastanın kâfi sayıda kaliteli embriyosu var ise kullanılmayacak embriyolar dondurulabilir. Karşılaşılabilecek olumsuz kaidelerde tekrar ilaç kullanımı ve yumurta toplama sürecine gerek kalmadan dondurulmuş embriyolarını kullanma imkanını verir. Süreçten sonra hasta 1- 2 saat dinlendirilir ve konutuna gönderilir.
Yedinci basamak hasta için en güç geçen 10-12 günlük bir devirdir. Bu evrede hasta takviye tedavisi alır. Hekiminin tercihine ve hastanın klinik durumuna nazaran bu periyotta kullanılan ilaçlar farklılıklar gösterebilir. 12. günde kanda gebelik testi ( beta hCG ) yapılır. Testi müspet olan hastalar belli aralıklarla denetime çağırılırlar. Gebeliğin birinci 12 haftasında gebelik yakın takipedilir.
Sağlıklı gebelikler ve sağlıklı bebekler dileği ile…
