Kadınlarda idrar kaçırma ;
Tüm bayanların yaklaşık %20 sinde görülen idrar kaçırma şikayetleri premenopozal çağda%20-25 ve menopoz çağındaki bayanlarda ise %40-60 lara çıkar. Ve bayanlarda toplumsal, hijyenik, duygusal, ekonomik ve cinsel meseleler yaratır.
Türleri ;
İdrar kaçırmanın pek çok tipi ve sebebi olsa da en sık karşılaşılan iki sebep vardır. Bunlardan en sık görüleni Stress İnkontinans dediğimiz, bayanların aksırıp , öksürdüğünde yada ıkındığında, güldüğünde karın içi basıncının arttığı durumlarda idrar kaçırması ve Urge(acil) inkontinans dediğimiz ani idrar hissinin gelmesi ve tuvalete yetişememeye bağlı idrar kaçırılmasıdır. Bu iki durum başka farklı olabildiği üzere birlikte de olabilir ve tüm idrar kaçırmaların yaklaşık %85-90nını oluşturur.
Hastalar çoğunlukla ;
-Öksürme
-Gülme
-Zıplama
-Merdiven çıkma
-Ikınma üzere davranışlarda bulunduğunda idrar kaçırır
Urge(acil)İnkontinansta ise; hastalar rastgele bir harekette bulunmasa bile işini bırakıp ani bir idrar yapma isteği duyup tuvalete yetişmeye çalışırken idrar kaçırıyordur.
Bu iki durum birbiriyle karıştırılmamalıdır. Bu durumların dışında diabet yada bir ekip norolojik hastalıklarda, genital fistüllerde, çok kabızlıkta, idrar yolları enfeksiyonlarında yada idrar akışını arttıran ilaçların kullanılması sırasında da idrar kaçırma olabilir. Bu durumların birbirinden ayırmak için kesinlikle ürojinekolojik muayene yaptırmak gerekir.
Ne vakit doktora gitmek gerekir ?
-İdrar kaçırma şikayeti varsa
-Dışkı kaçırma şikayeti varsa
-Sık idrara gitme varsa (günde 8-10 defadan daha fazla)
-İdrarını tam boşaltamama hissi varsa
-Cinse ilgide rahatsızlık varsa
-Vaginal yanma, ağrı,kaşıntı,akıntı varsa
Hangi durumlar eğilimi arttırır?
-İleri yaş ve bayan cinsiyeti
-Ailesinde idrar kaçırma şikayetleri olanlar
-Menopoz
-Geçirilmiş pelvik cerrahi öyküsü
-Diabet, kalp,böbrek,eklem ve omurilik hastalıkları, geçirilmiş felç
-Sigara içimi ve ona bağlı gelişen kronik öksürük
-Fazla alkol, çay ve kahve tüketimi
-Kilo alma, kronik kabızlık, öksürük
Hastaların kendi kendine yapabileceği kolay testler var mıdır?
Bayanlar bizim hastalarımıza yaptığımız Ped Testini kendi kendilerine yapabilirler. Hasta evvel 500cc sıvıyı içip, 20 dakikada sonra vajene daha evvel tarttığı bir pet koymalı,
Sonra;
-3 dakika süratli yürüyüş
-10 sefer oturup kalkma
-1 dakika merdiven çıkma
-5 sefer eğilip yerden bir şey alma
-12 kere öksürme
-1 dakika koşma üzere idmanları yaptıktan sonra ped tartılıp 10 gr ve üzerinde tartı artışı varsa doktora başvurmalıdır.
Nasıl anlarız ?
-Ufak konut işlerini yapabilmeyi etkiliyor mu ?
-Yürüme ,yüzme, idman üzere fizikî aktiviteleri yapmayı etkiliyor mu ?
-Eğlence gayeli sinema, konser,düğün vb aktiviteler katılmayı ne oranda etkiliyor mu ?
-Otomobil yada otobüs ile 30 dakikadan daha fazla seyahat etmeyi etkiliyor mu ?
-Ev dışı toplumsal etkinliklere katılmayı etkiliyor mu ?
-Ruhsal sıhhatinizi etkiliyor mu (sinirlilik ,depresyon,kaygı vb),
-Hüsran duygusu yaratıyor mu?
Korunmak için neler yapmalıdır?
-3-4 saatte bir tuvalete gidilmeli. İdrar ve dışkılama geciktirilmemeli ve yaparken zorlanmamalıdır
-İdrar ve dışkı sıkıntılarına yol açan hastalıklar ertelemeden tedavi ettirilmeli
-Pelvik taban kas antrenmanları hayat uzunluğu uygulanmalıdır
-Gebelik sırasında idrar ve dışkı sorunları olmuşsa bu gebelik dikkatle izleyip doğum sonrası yakın takibe almalıdır, zorlayıcı doğumlardan kaçınılmalıdır.
-Menopoz denetimleri aksatılmamalı , gerekirse östrogen almalıdır
-Özellikle yaşlanmaya bağlı hareketsizlik, kronik öksürük, kronik kabızlık,zihinsel meseleler ve kalça kırıklı hareketsiz hastalar yakından izlenmelidir
Doğru beslenme teklifleriniz var mı?
Beslenme ve ömür şekli düzenlemesi stress inkontinanslı hastalara epeyce dayanak olur. Bu durumda risk altındaki bayanlar;
-Aşırı kilodan kaçınmalı, fazla kilolu bayanlar mümkün olduğunca olağan kilolarına yakın olmalı
-Günde 6-8 bardak su içilmeli, sıvı kısıtlamasından kaçınılmalı
-Kola, kahve, demli çay, bilhassa asitli meyve suları(en dikkat edilmesi gereken portakal, greyfurt suyu)ve baharatlı yiyecekler idrar yolları için irritandır. Bu yiyecekleri yerken çoka kaçmamalı
-Kabızlıktan kaçınılmalı bunun için posalı, yeşil yapraklı,lifli besinler tüketilmeli(sabahları aç karnına birkaç tane kuru kayısı ,kuru incir,kuru erik üzerine bir bardak su içilmeli)
-İdrara çıkmayı arttıran ilaçlardan ve besinlerden bilhassa akşamları geç saatte kaçınılmalı.
Tedavisi ;
Öncelikle idrar kaçırmanın tipi ve sebebi belirlenmelidir. Bundan sonra hastaya hayat davranış tekliflerinden pelvik kas antrenmanlarına ya da medikal tedaviden cerrahi tedaviye kadar durumuna nazaran bir grup tedavi tekliflerinde bulunuyoruz.
Tedavide yeni gelişmeler ;
Bir küme idrar kaçırma şikayetleri pelvik kas antrenmanlarından epey fayda görmektedir ve yeni fizik tedavi yollarından epeyce yeterli sonuçlar almaktayız. Ayrıyeten idrar kaçırma cerrahisinde evvelden uygulanan cerrahi metotların hem muvaffakiyet oranları düşük hem de hastaların hastanede kalış müddetleri ve komplikasyon oranları yüksekti. Son 4-5 yılda uygulanan yeni çağdaş yöntemler ve aygıtlarla cerrahi gerektiren hastalar 15 dakikalık kısa bir operasyonla kendilerini ömürden uzaklaştıran bu meseleden kurtuluyor ve tıpkı gün içinde konutuna gidip bir gün sonrada olağan hayatına dönebiliyor. Ayrıyeten bu prosedürlerle yapılan tamiratlarda bu şikayetlere sebep verebilen anatomik kusurlar daha güzel tedavi edilip hastalığın tekrarlama oranları epeyce düşüyor. Eski tekniklerle yapılan cerrahi operasyonlar sonrası hastalar tekrar operasyon geçirmek zorunda kalıyorlardı.
Öncelikle bir küme hastalar bu badireleri çekmelerine karşın utanıp sıkıldıklarından tabibe başvuramamakta, bir küme hastalar toplumda yaygın görüldüğünden bu durumu bir kadınlık bahtı olarak kabullenmektedir. Bir öteki sorunda eski tekniklerle opere edilmiş hastalarda işittikleri ameliyatların işe yaramadığı genel tasasıdır. Bir öbür düşünceli durumda pelvik antrenmanları ve fizik tedavi gerektiren hastaların ya bu tedavilere ahenk göstermemesi ya da bu tedavileri yapabilecek doktorlara ve kurumlara şimdi sonlu olduğu için ulaşamaması.