Smear testi, rahim ağzı kanserinin erken teşhisi için yapılan bir tarama testidir. Rahim ağzı kanseri erken teşhis edildiğinde %100 tedavi edilebilen bir kanser türüdür.
Rahim ağzı kanserinin erken teşhisi de düzenli smear testi ile mümkündür. Bu nedenle smear testi jinekolojinin belki de en önemli tarama testlerinden biridir.
Smear Testi Nedir?
İlk defa 1943’de kullanılmaya başlayan smear testine Pap smear testi de denir. Smear testinde rahim ağzında (serviks) hücresel değişiklikler olup olmadığına bakılır.
Çünkü rahim ağzı kanseri gelişmeden 10-20 yıl önce rahim ağzındaki hücrelerde mikroskobik bazı değişiklikler başlar. Eğer tedavi edilmezse bu hücresel değişiklikler 10-20 yıl sonra rahim ağzı kanserine (serviks kanseri) dönüşür.
Smear Testi Neden Önemli?
Smear testinin önemi yukarıda da belirttiğim gibi kanser gelişmeden yıllar önce kanser başlangıcı hücresel değişiklikleri saptamasıdır. Diğer jinekolojik kanserlerde bu şekilde erken teşhis sağlayacak bir test yoktur.
Yapılan çalışmalarda rahim ağzı kanseri vakalarının hiç smear testi yaptırmamış veya düzenli yaptırmamış kadınlarda ortaya çıktığı gösterilmiştir. Bu da smear testinin önemini açıkça ortaya koymaktadır.
Ayrıca smear testinin yapılması kolay ve ucuzdur. Güvenilirliği ise oldukça yüksektir. Bu da smear testini tarama için kullanışlı hale getirmektedir.
Smear Testi Nasıl Yapılır?
Smear testi poliklinik şartlarında yapılabilen basit bir testtir. Hasta jinekolojik masaya yatar. Rahim ağzını görmek için vajinaya spekülüm yerleştirilir. Smear fırçası rahim ağzına yerleştirilir ve 360 derece döndürülür. Bu şekilde fırçaya rahim ağzındaki hücreler alınır ve patolojiye gönderilir.
Smear testi için 2 yöntem vardır.
- Sıvı bazlı yap smear testi
- Konvansiyonel smear testi
Sıvı bazlı smear testinde alınan örnek özel bir solüsyona konur. Konvansiyonel yöntemde ise alınan örnek bir cama sürülür ve sabitlenir.
Sıvı bazlı smear testinin sonuçları daha güvenilir olduğu için günümüzde daha çok tercih edilmektedir. Ayrıca sıvı bazlı smear testinde aynı zamanda HPV de çalışılabilmesi bu yöntemi daha cazip hale getirmektedir.
Smear Testinde Nelere Bakılır?
Smear testinde rahim ağzında anormal hücreler olup olmadığına bakılır. Smear testinin güvenilir olması için transformasyon zonundan örnek alınmış olması gerekir. Çünkü rahim ağzı kanseri skuamokolumnar junctiondan (transformasyon zonu) gelişir.
Alınan sürüntü örneğinde endoservikal hücrelerin olması smearın transformasyon zonundan yani doğru yerden alınmış olduğunu gösterir. Alınan örnekte endoservikal hücreler yok ise smear testinin tekrarlanması gerekebilir.
Smear Testi Kimlere Yapılır?
Smear testi 21-65 yaş arası tüm kadınlara yapılmalıdır. 21 yaşından önce smear alınmasına gerek yoktur. 65 yaşına Pap smear testinde herhangi bir sorun çıkmadıysa 65 yaşında smear taraması kesilebilir.
Rahmi Alınanların Pap Smear Yaptırmasına Gerek Var mı?
Rahmi tamamen alınmış (total histerektomi) olanlar ve patoloji sonucunda herhangi bir kanser bulgusu yoksa smear almaya gerek yoktur. Ancak eğer sadece rahim alındıysa, rahim ağzı bırakıldıysa (subtotal histerektomi) rutin taramaya devam edilmelidir.
Total histerektomi yapılmış ve patoloji sonucunda kanser hücrelerine rastlandıysa smear taramasına rutin olarak devam edilmelidir.
Smear Testi Bakirelere Yapılır mı?
Smear testi spekülüm kullanılarak yapılır. Bakirelere spekülüm takılamayacağı için smear yapılmaz. Ancak bazen spekülüm kullanmadan smear alınmak zorunda kalınabilir. Bu şekilde bakirelere de smear testi yapılabilir. Ancak serviks tam görülmediği için doğru yerden sürüntü örneği alınamayabilir ve değerlendirme yeterli olmayabilir.
Hangi Sıklıkta Smear Testi Yapılmalı?
Smear testi 21-29 yaş arasında 3 yılda bir yapılmalıdır. 30-65 yaş arasında smear test sıklığı 3 yıldır. Ancak HPV testi yapıldı ve sonuç negatifse smear alma sıklığı 5 yıla uzatılabilir. Yani smearle birlikte HPV testi (Cotest) yapıldı ve sonuçlar negatifse smear testi 5 yılda bir yapılabilir.
HPV olmadan rahim ağzı kanseri gelişme ihtimali yok denecek kadar azdır. Bu nedenle HPV testi negatif olanlarda 3 yerine 5 yıl arayla tarama yapılır.
İlginizi Çekebilir: HPV hakkında her şey
30 yaşından önce HPV testinin yapılması önerilmez. Çünkü 30 yaşından önce HPV pozitif olsa bile büyük ihtimalle virüs vücuttan atılacaktır. Hastaya gereksiz tanı ve tedavi yapılmaması için 30 yaşından önce HPV testi yapmamak gerekir.
30 yaşından küçüklerde 3 yıl ara ile yap smear testinin yapılması yeterli olacaktır.
Smear Testi Sonucunda Ne Çıkar?
Smearde serviksin transformasyon zonundaki hücreler Bethesda sistemine göre sınıflandırılır.
Normal çıkan smear test sonucunda “İntraepitelyal lezyon veya malignite bulgusu yoktur” şeklinde ifade olur.
Smear testinin pozitif çıkması aşağıdakilerden birinin olması demektir.
- ASCUS
- ASC-H
- LGSIL
- HGSIL
- Skuamoz hücreli kanser
- AGUS
- AGC
- Adenokarsinom
Mantar, gardnerella, trikomonas gibi enfeksiyonlar ve CMV ve herpese bağlı hücresel değişiklikler de SMEAR test sonucunda çıkabilir.
Smear Testi Sonucu Kaç Günde Çıkar?
Smear test sonucunu patolog değerlendirir. Kliniğin çalışma düzenine göre sonuçlar ortalama 3-7 gün içinde çıkar. Ancak yoğunluk durumuna göre sonuçların çıkması 15 günü de bulabilir.
Smear Testi Yaptırmadan Önce Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Smear testi yaptıracak bir kadın son 48 saatte ilişkiye girmemiş ve vajinal duş yapmamış olmalıdır. Kanama ve akıntı da smear testinin yanlış çıkmasına veya yetersiz değerlendirilmesine neden olabilir.
Bu nedenle mümkünse kanama ve akıntı yokken ve cinsel ilişkiye girmeden smear testi yaptırmak gerekir.
Smear Testinin Güvenilirliği Yüksek mi?
Smear testinin güvenilirliği %100 değildir. Yapılan çalışmalarda farklı sonuçlar elde edilse de smear testinin anormal hücreleri yakalama oranı %50-70 civarındadır. Testin güvenilirliğindeki en önemli parametre sürüntü örneğinin doğru yerden, doğru şekilde alınması ve inceleyen patologun bu konuda dikkatli davranmasıdır.
Sonuç olarak smear testi jinekolojik kontrollerin köşe taşıdır. Düzenli yaptırılan smear testi ile rahim ağzı kanseri gelişmeden yıllar önce tanı konabilir ve kolayca tedavi edilebilir. Ayrıca HPV aşısının yaptırılması da bir kadını rahim ağzı kanserinden koruyacaktır.
İlginizi Çekebilir: HPV aşıları
Sağlıkla ve sevgiyle kalın…
Referanslar
1-Chrysostomou AC, Stylianou DC, Constantinidou A, Kostrikis LG. Cervical Cancer Screening Programs in Europe: The Transition Towards HPV Vaccination and Population-Based HPV Testing. Viruses. 2018 Dec 19;10(12) [PMC free article] [PubMed]
2-Committee on Practice Bulletins—Gynecology. ACOG Practice Bulletin Number 131: Screening for cervical cancer. Obstet Gynecol. 2012 Nov;120(5):1222-38. [PubMed]
3-Committee on Gynecologic Practice. Committee opinion No. 534: well-woman visit. Obstet Gynecol. 2012 Aug;120(2 Pt 1):421-4.