Gebelikten korunma yöntemlerinden biri de doğum kontrol haplarıdır. Doğum kontrol hapları gebelikten koruma dışında bazı jinekolojik problemlerin tedavisinde de kullanılır. Ancak her ilaç gibi doğum kontrol haplarının da bazı yan etkileri vardır. Bunlardan biri de ara kanama olmasıdır.
“Doğum kontrol hapı kullanırken ara kanama olması hangi durumlarda normal kabul edilir? Hangi durumlarda doktora başvurmak gerekir?” sorularının cevabını bu yazımda bulabilirsiniz.
Doğum Kontrol Hapı Nedir?
Doğum kontrol hapları içerisinde östrojen ve progesteron hormonu bulunduran ilaçlardır. Piyasadaki doğum kontrol haplarının içerisindeki östrojen ve progesteron dozları markadan markaya değişiklik gösterir. Bu ilaçlar hormonları baskılayarak yumurtlamayı engeller, bu sayede de gebelikten korur.
İlginizi Çekebilir: Gebelikten korunma yöntemleri
Doğum Kontrol Hapı Nasıl Kullanılır?
Doğum kontrol hapına adetin ilk 5 günü içinde başlanır. Genellikle adetin 1-2. Günü hapa başlanması önerilmektedir. Hap her gün düzenli olarak aynı saatte alınır. 3 saatten fazla gecikme olduğunda koruyuculuğun azalacağı bilgisi hastaya söylenmelidir.
Doğum kontrol haplarının bazılarında 21 tablet, bazılarında 28 tablet hap vardır. 21 tablet içeren doğum kontrol hapı şu şekilde kullanılır. Adetin 1. Günü ilaca başlanır ve her gün düzenli olarak aynı saatte alınır. 21 gün hapı içtikten sonra 7 gün ara verilir. 8. Gün yeni kutuya başlanır. Bu şekilde aylarca kullanıma devam edilir.
Genellikle son hapı aldıktan 3-5 gün sonra adet olur. Ama yeni kutuya başlamak için regle bakmamak gerekir. 21 gün ilaç içtikten sonra 7 gün ara, 8. Gün yeni kutuya başlamak şeklinde doğum kontrol hapı kullanılır (Adet olsa da olmasa da bu düzene uyulur).
Eğer 28 tabletlik doğum kontrol hapı markası kullanılıyorsa ara vermeye gerek yoktur. 28 gün boyunca her gün düzenli olarak, aynı saatte doğum kontrol hapı içilir. Kutu bittikten sonra hemen yeni kutuya başlanır.
28 tabletlik doğum kontrol haplarının son 7 günündeki ilacın içinde vitamin vardır. Karışıklık olmaması için son 7 güne plasebo ilaç konmuştur. Bu ilaçların son 7 gününde adet olması beklenir.
Doğum Kontrol Haplarının Yan Etkileri
Doğum kontrol hapı kullananlarda bulantı ve kusma, ara kanama, adet miktarının azalması gibi yan etkiler görülebilir. Hastanın ilacı kullanmaya devam etmesi için olası bu yan etkiler açısından hasta bilgilendirilmelidir. Çünkü hastaların %40’ı yan etkiler nedeniyle ilacı bırakmaktadır.
İlginizi Çekebilir: Doğum kontrol haplarının faydaları ve zararları
Doğum Kontrol Hapı Kullanırken Kanama Olması Normal mi?
Doğum kontrol hapını yeni kullanmaya başlayan bir kadında ilk 3 ay %30 ara kanama olabilir. Bu ara kanamanın nedeni östrojen kırılma kanamasıdır. Bu durum fizyolojik bir durumdur, yani normaldir.
Kullanılan doğum kontrol hapının içeriğindeki östrojen dozuna ve progesteron tipine göre ara kanamalar uzun sürebilir. Bu durumda kullanılan hapı değiştirmek ve hastayı bilgilendirmek en mantıklı yoldur.
Doğum Kontrol Hapı Kullanırken Kanama Neden Olur?
Doğum kontrol hapının içindeki östrojen dozu düşükse rahim duvarının bütünlüğünü sağlamada yetersizlik olur ve buna bağlı olarak da ara kanama olur. Doğum kontrol hapının içindeki progesteron çeşidi de ara kanama olması üzerine etkilidir. Özellikle 3. nesil progesteron içeren doğum kontrol hapları daha az ara kanama yapar.
Doğum kontrol hapının unutulması da ara kanamaya neden olur. Ayrıca sigara kullananlarda daha çok ara kanama olur. Çünkü sigaranın anti-östrojenik etkisi vardır. Buna bağlı olarak da rahim duvarı incelir ve ara kanamalar olur.
Kullanılan diğer ilaçlar veya bitkisel takviyeler de hormon seviyesini etkileyerek doğum kontrol hapı kullananlarda ara kanamaya neden olabilir.
Doğum Kontrol Hapı Kullanırken Kanama Olursa Ne Yapmak Gerekir?
Doğum kontrol hapı kullanırken kanama olmasını normal kabul etmeden önce hastanın ilacı doğru şekilde kullanıp kullanmadığı teyit edilmelidir. Eğer ilaç doğru şekilde kullanılmış ama kanama olmuşsa, beraberinde kullanılan diğer ilaçlar ve bitkisel ürünler sorgulanmalıdır.
Bazı jinekolojik problemler (endometriyal polip, miyom, yumurtalık kisti vs.) de ara kanama yapabilir. Bu nedenle doğum kontrol hapı kullanırken kanama olması durumunda bu jinekolojik problemler ekarte edilmelidir.
Doğum kontrol hapı kullanırken nadir de olsa gebe kalma riski vardır. Bu nedenle ara kanaması olan bir kadında gebelik ve dış gebelik araştırılmalıdır.
Tüm bu faktörler araştırıldı ve hiçbiri bulunamadıysa, bu durumda ara kanama normal kabul edilir. Hasta ilacı düzenli kullanmaya devam etmelidir. Takip eden aylarda ara kanama şikayeti kaybolacaktır. Eğer ara kanama kesilmezse veya hasta bu durumdan çok rahatsızsa başka marka doğum kontrol hapına geçilebilir.
Hangi Durumda Doktora Başvurmak Gerekir?
Doğum kontrol hapına yeni başlayanlarda ara kanama olabilir. Ara kanama ilaç düzenli kulanmaya devam edilirse 3 ay içinde kesilecektir. Eğer kanama 3 ay içinde kesilmezse veya miktarı çok olursa mutlaka doktora başvurmak gerekir.
Hangi Marka Doğum Kontrol Haplarında Ara Kanama Daha Çok Olur?
Östrojen dozu düşük olan doğum kontrol hapı markalarında ara kanama daha çok olur. Bu durumda daha yüksek doz östrojen içeren markalara geçiş yapmak kanamayı azaltacak ve hasta memnuniyetini artıracaktır.
Sağlıkla ve sevgiyle kalın…
Referanslar
- Lethaby A, Wise MR, Weterings MA, et al; Combined hormonal contraceptives for heavy menstrual bleeding. Cochrane Database Syst Rev. 2019 Feb 112:CD000154. doi: 10.1002/14651858.CD000154.pub3.
- Schindler AE; Non-contraceptive benefits of oral hormonal contraceptives. Int J Endocrinol Metab. 2013 Winter11(1):41-7. doi: 10.5812/ijem.4158. Epub 2012 Dec 21.
- Gallo MF, Nanda K, Grimes DA, et al; 20 microg versus >20 microg estrogen combined oral contraceptives for contraception. Cochrane Database Syst Rev. 2013 Aug 18:CD003989. doi: 10.1002/14651858.CD003989.pub5.
