Gebelik teşhisi konulduğu andan doğuma kadar geçen mühlet, bayan omurundaki en büyük ruhsal ve fizikî değişimlerin yaşandığı devirdir. Bu periyotta bayan doğum doktoru anne ve bebeğin sıhhatini kıymetlendirir, annenin sıhhatinin devamı için tekliflerde bulunur. Yani, gebelik takibinin iki ana ögesi vardır; birincisi fetusun büyüme ve gelişiminin kıymetlendirilmesi, ikincisi annede gebeliğe adaptasyona bağlı oluşan fizikî ve ruhsal değişikliklerin tesirlerinin değerlendirilmesidir.
Gebelik her biri 3’er aylık kısımlardan oluşan 3 periyoda (trimester) ayrılır. Her devir başka bir değere sahiptir. Örneğin, bebekle ilgili anomalilerin taramaları birinci iki periyotta yapılır. Gebeliğe bağlı tansiyon yüksekliği ve şeker hastalıkları ise son üç ayda ortaya çıkar. Hamile bayanların ultrasonografik muayenesi de bir seromoniye dönüşebilir. Bu muayeneye anne-kayınvalide, kardeş ve yakın arkadaşlar da katılarak, bebeği görme meraklarını gidermek isteyeceklerdir. Bu nedenle bir bayan yıllık smear denetimlerini atlayabilir, lakin gebelik muayenesini çok ender olarak unutur.
Gebelik öncesi (Prekonsepsiyonel) muayene: Aslında ülkü olan, çiftin gebeliğe karar verdiğinde bayanın gebelik öncesi muayenesinin yapılmasıdır. Bu muayenede detaylı bir hikaye alınır ve sistemik muayene yapılır, yakın vakitte yapılmadıysa smear testi alınır. Tiroid bezi (Guatr) ve göğüs muayenesi bu periyotta değerlidir. Zira tiroid bezi (guatr) bozuklukları gebelikte önemli sıkıntılara yol açar. Ayrıyeten gebelikte göğüslerde büyüme ve ödem nedeniyle kıymetlendirme yapmak ve mamografi çekmek zorlaşır. Ailesinde menopoz öncesi göğüs kanseri olan bayanlarda, 40 yaşın altında olsa dahi mamografi çekilmelidir. Bayanın aşılanma durumu belirlenir, eksikse, kızamıkçık (rubella), hepatit-B, tetanos aşılar yapılır. Riskli bölgelerde yaşayan bayanlarda tüberküloz taraması yapılmalıdır.
Gebelik öncesi muayenenin en kıymetli evrelerinden birisi hastanın risklerinin değerlendirilmesidir. Bu risklerin kimileri değiştirilemez, kimileri da çeşitli tedbirlerle değiştirilebilir. Hastanın uzunluk, yaş, ırk, eğitim seviyesi, genetik yapısı, sosyoekonomik düzeyi değiştirilemeyecek risk faktörlerindendir. Buna rağmen, tansiyon yüksekliği (hipertansiyonu ), şeker hastalığı, tiroid bezi bozuklukları (guatr hastalığı), astım, epilepsi (sara), çok zayıflık ve şişmanlık değiştirilebilen risk faktörlerine girer. Bu bayanların gebelik öncesi mevcut hastalıkları tedavi edilmeli yahut denetim altına alınmalıdır. Fetusta anomalilere yol açan teratojen dediğimiz A vitamini (accutane), pıhtılaşma önleyici kumadin (coumadin), birtakım sara (epilepsi) ilaçları gebelik öncesi bırakılmalıdır. İş ortamında ağır metallere (cıva, kurşun) yahut uçucu toksik hususlara maruz kalan bayanlar uyarılmalı, aile içi şiddetin mevcudiyeti araştırılmalıdır. Bu bahislerde düzgünleştirici tedbirler alınmalıdır. Alkolün fetus üzerine ziyanlı tesirleri kesin olarak kanıtlanmıştır. Bu ziyanlı tesir kullanılan alkol ölçüsüyle orantılı olarak artmaktadır. Bu nedenle gebelik planlayan bayanların alkol alımını bırakması önerilir. Sigaranın da gebelik üzerine olumsuz tesirleri bilinmektedir. Bebekte düşük doğum yüküne yol açması, erken doğum ve bebek mevti bilinen yan etkileridir. Yalnızca hamile bayanların değil, birebir konuttaki öbür aile üyelerinin de sigarayı bırakması önerilmelidir. Bayandaki dişeti iltihapları da kıymetlidir. Zira bunlar erken doğum riski oluşturur. Bu nedenle gebelik öncesi periyotta tedavisi yapılmalıdır. Gebelik öncesi devirde bayanlara folik asit kullanımı önerilmelidir. Zira folik asit, bebeklerdeki doğumsal beyin ve omurilik anomalilerini değerli oranda azaltmaktadır. Bu tesir bilhassa evvelki gebeliklerinde beyin ve omurilik anomalili bebek doğurmuş bayanlarda çok kıymetlidir. Bu bayanlarda, gebelikten 1 ay evvel başlamak üzere gebeliğin birinci üç ayı boyunca, günde 4 mg. folik asit kullanmaları önerilmelidir. Risk kategorisi yüksek olmayan bayanlar ise 400 mcg-1mg ortası folik asit kullanabilirler.
Normal doğumu engelleyebilecek iskelet sistemine ilişkin (ortopedik) bir sorunun varlığı araştırılmalıdır. Şayet mevcutsa, doğumun sezaryenle gerçekleştirilmesi planlanır. Yaşla birlikte gebeliğe ilişkin kimi riskler de artmaktadır. Örneğin 40 yaşının üzerindeki bayanlarda düşük yapma, düşük doğum yüklü bebek doğurma, erken doğum, ve bebek mevti riskleri artmıştır. Bu bilgiler de bayanlarla paylaşılmalıdır.
Ülkü olarak gebelik öncesi konuşulması gereken bahislerden birisi de genetik hastalıklardır. Türkiye üzere akraba evliliklerinin sık olduğu ülkelerde maalesef genetik hastalık riski de artmaktadır. Ayrıyeten yaşadığımız coğrafyadan ötürü toplumda sıklığı artmış genetik hastalıklar da vardır (Akdeniz anemisi gibi). Son olarak, bayanların eğitim ve iş planlamaları nedeniyle, çocuk sahibi olma yaşının ötelenmeye başlanması da, ileri anne yaşına bağlı gelişen Down sendromu (Mongolizm) üzere genetik hastalıkların oranında artışa neden olur. Dolayısı ile çiftin ailelerini de kapsayacak halde detaylı bir hikaye alınması gereklidir.
