Gebelikte birinci muayene kıymetli. Sağlıklı bir gebelik için sağlıklı başlangıç yapılmalı. Gebelik takibi ve doğum için hekiminizle en kısa müddette görüşüp gebelik öncesi muayene yapılmamışsa muayene olunmalı ve gebelik takibi planlanmalı.
Eğer şu anda gebe iseniz hem bebek hem de kendiniz için riskleri azaltmak, gelişen fetus için sağlıklı bir ortam oluşturmak ve sağlıklı bir bebek elde etmek için birçok şey yapmanız gerekmektedir.
Gebelik yalnızca 9 aylık bir seyahat değildir. Gebeliğin birinci haftaları bebek için en kıymetli vakit olup ziyanlı alışkanlıklardan ve yiyeceklerden uzak durmak bu periyotta çok kıymetlidir. Bu muayenede annenin sıhhat durumu ve hamilelikle ilgili planlar yapılır.
Gebelik sürecinizi etkileyecek sıhhat sorunlarınız olabilir. Diyabet (şeker hastalığı), hipertansiyon, anemi (kansızlık), tiroit hastalıklar üzere sık görülen hastalıkların gebeliğe ve gebeliğin bu hastalıklara olan tesirleri hakkında kâfi bilgi alınmalı. Smear ve kan testleri üzere testler, göğüs muayenesi gebelik öncesi yapılmamışsa yapılması gerekir.
İlk birkaç hafta bebek gelişimi için en değerli vakittir. Ama birçok bayan bu devirde hamile kaldığının farkına bile varmamakta.Kendi sıhhatinizi denetim etmek gebelik planlanmadan evvel yapılması gereken en kıymetli şey olup gebelik öncesi muayenenizi (prekonsepsiyonel muayene) kesinlikle yaptırmalısınız. Prekonsepsiyonel muayene yapılmamışsa gebelikte birinci vizitte birebir muayene yapılır.
Ailenin tıbbi kıssası:hipertansiyon, diyabet, mental gerilik üzere durumların tespiti
Genetik test:kalıtsal genetik hastalıkların araştırılması
Kişisel tıbbi kıssa:epilepsi, diyabet, hipertansiyon, anemi, alerji üzere gebelikte özel bakım gerektiren durumların tespiti
Önceki ameliyatlar:eğer varsa geçirilmiş ameliyatların gebeliğe etkisi
Önceki gebelikler:önceki gebeliklerdeki sorunlar
Aşı durumu:kızamıkçık tetanos üzere hastalıklara karşı aşılı olup olmadığı
Enfeksiyon durumu: bebeğe ziyan verebilecek cinsel yolla bulaşan yada öbür bir enfeksiyon varlığının tespiti.
Gebe kalmadan evvel sağlıklı gebelik ve fetal gelişim için değerli 3 besin dayanağı var. Birçok bayan gebelik müddetince ve süt verme devrinde beslenmenin kıymetini bilir. Ancak gebelik öncesi periyotta aşağıdaki 3 besin dayanağı fetal gelişim ve sağlıklı gebelik için kıymetlidir.
Yine birebir formda birinci muayeneden evvel başlanılmamışsa başlanılacak besinler
- Folik Asid: Gebelik boyunca iki kat muhtaçlık duyulan tek vitamindir. Yüksek risk kümesindeki bayanlarda (daha evvel nöral tüp defekti olan kadınlar) folik asid % 72 hami tesir göstererek nöral tüp defekt (omurlarda açıklık) oluşumunu azaltmıştır. Öteki bir çalışmada bebeklerin doğum yükünde artış ve bebek gelişme geriliğinde ve annede enfeksiyon oluşmasında azalma sağlar.
- Çinko: Fetal gelişim ve savunma sistemleri için gereklidir. Kanda çinko düzeyi %30 altına düştüğünde ve çinko alımı gebelikte azaldığında düşük, erken doğum ve doğum sorunlarında artma olmaktadır. Ayrıyeten çinko düzeyi düşüklüğünde beyin anomalileri, nöral tüp defekt oranında artışla birlikte düşük doğum yükü ve gebelik zehirlenmesi (preeklampsi ve eklampsi) oranında artış olmaktadır.
- Esansiyel Yağ Asitleri: Gebelikte değerlidir zira yeni oluşan hücrelerin gelişiminde, yeni doku oluşumunda ve organ sistemleri oluşumunda değerli rolleri vardır. Gebelikte esansiyel yağ asitleri düzeylerinde azalma olduğunda hudut sistemi ve beden gelişiminde yavaşlama olmaktadır. Omega-3 dayanağı alan bayanlarda erken doğumda azalma ve bebek doğum tartılarında artma gözlenmiştir.
Hayatımızda sağlıklı değişiklikler yapmak âlâ olacaktır. Sağlıklı beslenme sağlıklı bebek için birinci koşuldur.
Gebelikte Takip Muayeneler
Gebelik mühletince annenin ve bebeğin sıhhati denetim edilmelidir. Birinci muayenede bebeğin büyüklüğü ile gestasyonel yaş (son adet tarihine nazaran olan yaş) kıymetlendirilir. İki büyüklük uyumlu ve fetal kalp atımı tespit edilmişse sonraki birinci muayene 11.-13. haftalarda yapılır. Şayet kalp atımı tespit edilememişse bir hafta sonra tekrar kıymetlendirilir.
Bebeğin büyüklüğü ile gestasyonel yaş ortasında uyumsuzluk varsa ultrason ölçümüne nazaran 8.-9. haftalık ölçüm gebelik yaşının en hakikat belirlendiği haftalar. Bu ölçümden sonra tekrar sonraki birinci muayene 11.-13. haftalarda yapılır.
Sonraki Muayene Zamanları
- 12.Hafta: 11-13 haftalar2′li tarama vakti. Bu tarihte yapılan ayrıntılı ultrason bebeğin sıhhati hakkında epey fazla bilgi verir.
- 16. Hafta:15-19. haftalar3′li tarama vakti. 2′li ve 3′lü taramalar ve başka nedenlerden ötürü amniyosentez yapılacaksa en uygun vakit 17-18 haftalardır. Amniyosenteze bağlı düşük oranı en az olduğu haftalar 17. ve 18. haftalar.
- 20.Hafta: Gebeliğin ortasına gelindi. Bebeğin gelişimi ve annenin sıhhat durumu takip edilir.Detaylı ultrason yapılarak varsa bebeğin gelişimsel sorunları kıymetlendirilir.
- 24. Hafta:Şeker yükleme testi yapılır. Gestasyonel diyabet tespit edilirse diyet programı yada insülin tedavisi başlanır.
- 28. Hafta:Son trimester başlar. Kan uyuşmazlığı olanlarda indirek coombs testi yapılıp kan uyuşmazlığı iğnesi yapılır. Bu ve daha sonraki haftalarda bebeğin geliş biçimi ve büyümesi, plasentanın yerleşimi ve durumu ve amniyon sıvısının ölçüsü takipte değerli.
- 32. Hafta:Takip sırasındaki sonuçlara gerekli olan tetkikler tekrarlanır. Bilhassa şekerle ilgili meselelerde açlık yada tokluk kan şekeri takibi yapılır.
- 35. Hafta:Yine bebeğin geliş formu ve büyümesi, plasentanın yerleşimi ve durumu ve amniyon sıvısının ölçüsü takip edilir.
- 37. Hafta: Pelvik muayene yapılır. Vajinal olağan doğum için pelviste kemik yapının durumu kıymetlendirilir. Doğumda yapılacak anestezi için gerekli testler yapılır.
- 38. Hafta ve Sonrası:38, 39 ve 40. haftalarda haftalık takipler yapılır. NST çekilmesi annenin ve bebeğin durumuna nazaran istenir.
Eğer 40. haftaya kadar hala doğum gerçekleşmemişse 3 güne bir anne ve bebeğin sıhhat durumu kıymetlendirilir. En geç 42. haftada yapay sancı ile olmuyorsa sezaryen ile doğum yaprırılır.
