Gebelik öncesi danışmanlık almak, sağlıklı bir gebelik geçirmek için birinci adımı atmak demektir. Gebelik öncesinde yapılan testler smear testi , TORCH kümesi enfeksiyonlar , HIV ve Hepatit testlerine ek olarak kan şekeri, 3 aylık kan şeker seviyesini gösteren HbA1c, kan sayımı, tiroid, böbrek ve karaciğer işlev testleri ve idrar analizidir. Bu durumda sonuçları elimize aldığımızda anne adayının genel sıhhat durumu, taşıyıcı olduğu yahut kronik hastalıkları ve rahim ağzı kanseri riskini taramış oluruz. Daha evvelce bilinen yahut beslenme üslubu nedeni ile şüphelenilen vitamin mineral eksiklikleri de gebelik öncesinde taranarak gerekli tedaviler ile çözülerek gebeliğe adım atılmış olur.
Korunmayı bırakmadan 3 ay kadar evvel Folik asit desteğine başlamak, bebeğin omurga ve kafatası gelişiminde eksiklikleri kapsayan Spina Bifida hastalığından korunmada büyük kıymet taşımakta ve WHO- Dünya Sıhhat Örgütü tarafından da önerilmektedir. Hamile kalındıktan sonra da en azından 12. Haftaya kadar devam edilmelidir.
GEBELİK TAKİBİ
Gebelik takibinde maksat, gebelik öncesinde olduğu üzere haftasına nazaran evre basamak riskleri belirlemek ve gerekli tarama testlerini yaparak tedbir almaktır. Tarama testlerinin bir kısmı annenin, bir kısmı hem anne hem bebeğin sıhhat durumunu gösterir. Kimi testler ise bebekte genetik yahut yapısal anormallikleri saptamayı emeller.
Gebelik boyunca tertipli kilo ve tansiyon takibi hayli kıymetlidir. Gebelik öncesinde Hipertansiyon tanısı olanlarda durum daha da ehemmiyet kazanır. Gebeliğin sonlarına hakikat gebeliğe bağlı yüksek tansiyon olabileceği üzere ödem artışına bağlı süratli kilo alımı da gözlenebilir. Gebelik boyunca evvelki kiloya nazaran daha az yahut daha fazla olabileceği üzere ortalama 10-18 kg alınması hedeflenir.İlk 3 ay bulantı kusma, koku hassasiyeti nedeni ile daha az kilo alma yahut hiç kilo artışı olmaması da olağan kabul edilir. Ortalama ayda 1-2 kg alınması ülküdür.
GEBELİKTE TARAMA TESTLERİ
Enfeksiyon ve kronik hastalıklar ile ilgili tarama testleri dışında gebelikte belli haftalarda yapılması gereken tarama testleri de vardır.
10. Haftadan itibaren gebeliğin sonuna kadar yapılabilecek NIPT test ile %99 doğruluk oranı ile anne kanından bebek DNA sı elde edilerek Down sendromu ve gibisi genetik hastalıklar taranmaktadır.
11-14. Haftalar ortasında %80 doğruluk oranı ile Down sendromu ve buna benzeri 2 hastalık daha taranmakta, bu test ile birlikte bir ayrıntılı ultrasonografi ile ölçümler alınması gerekmektedir.
1. Trimester ayrıntılı ultrasonografinin rutin olarak bu testten bağımsız olarak da tüm gebeliklerde yapılması önerilmektedir. Genetik hastalıklar haricinde yapısal anomaliler ve annenin gebelik tansiyonu , bebeğin anne karnında gelişme geriliği üzere riskler de ultrasonografi sırasında saptanabilmektedir.
16-18. Haftalar ortasında öbür testler yapılmamış ise dörtlü test, yapıldı ise de anne kanında AFP Mom kıymeti ile Spina bifida riski saptanmaktadır.
20-22. Haftalar civarında 2. Trimester ayrıntılı ultrasonografi ile ayrıntılı kalp ve başka iç organ anomalileri araştırılmakta, yüksek tansiyon ve gelişme geriliği riskleri değerlendirilmektedir.
24. Hafta ve sonrasında 75 OGTT testi ile gestasyonel diyabet taraması yapılmakta ve anemi açısından tam kan sayımı tekrarlanmaktadır.
28. Hafta civarında servikal ( rahim ağzı ) uzunluk bakılarak erken doğum riski araştırılmaktadır.
GEBELİKTE VİTAMİN KULLANIMI
Gebelik bir hastalık olmadığından çok sayıda ilaç kullanılmasının gebeliğe olumlu bir katkısı da bulunmamaktadır. Lakin anne adayının bedeninde bir grup eksiklikler var ise bu durumda bunların yerine konması anne ve bebek sıhhatini olumlu tarafta etkileyecektir. Demir eksikliği hem anne hem bebek sıhhatini yakından etkilemekte, buna bağlı kansızlıklar doğum sonrası kanamalara dahi yol açabilmektedir. Folik asit eksikliğine bakılmaksızın birinci 3 ayda kesinlikle kullanılması önerilen bir vitamindir. Suda eriyen bir vitamindir ve bedende birikmeden fazlası idrar ile atılmaktadır. İyot eksikliği bölgelerinde tiroid testlerine bakılarak iyot desteği yapılmakta , Demir takivesi de annenin muhtaçlığı arttığından 3. Aydan sonra başlanmaktadır. Hiç balık tüketmeyen yahut ulaşım imkanı olmayan anne adaylarına ceviz üzere doğal kaynaklar ile yahut ilaç olarak omega 3 desteği önerilmektedir. Bunun dışında süt ve süt eserlerini yeteri kadar tüketemeyenlere de kalsiyum desteği önerilmektedir. Badem de bol ölçüde kalsiyum içeren bitkisel bir kaynaktır. D vitamini eksikliği toplumumuzda hayli yaygın olarak görülmekte, bilhassa kış aylarında (günde 10 damla) D vitamini desteği önerilmektedir.
