Eğer gebe kalmayı planlıyorsanız yada şu anda gebe iseniz hem bebek hem de kendiniz için riskleri azaltmak, gelişen fetus için sağlıklı bir ortam oluşturmak ve sağlıklı bir bebek elde etmek için birçok şey yapmanız gerekmektedir.
Gebelik yalnızca 9 aylık bir seyahat değildir. Gebeliğin birinci haftaları bebek için en kıymetli vakit olup ziyanlı alışkanlıklardan ve yiyeceklerden uzak durmak bu devirde çok değerlidir.
Çocuk istediğimizde kendimizi hazırlamamız gerekir. Gebelik planından 3 ay evvel hekiminize muayene olmanız tavsiye edilir. Bu muayenede annenin sıhhat durumu ve hamilelikle ilgili planlar yapılır.
Gebe kalmadan evvel bayan hastalıkları ve doğum uzmanına görülmek değerlidir. Gebelik sürecinizi etkileyecek sıhhat sorunlarınız olabilir.
Diyabet (şeker hastalığı), hipertansiyon, anemi (kansızlık), tiroit hastalıklar üzere sık görülen hastalıkların gebeliğe ve gebeliğin bu hastalıklara olan tesirleri hakkında kâfi bilgi alınmalıdır. Smear ve kan testleri üzere testlerin ve göğüs muayenesinin ve gerekirse aşıların gebelik öncesi yaptırılması gerekir.
İlk birkaç hafta bebek gelişimi için en değerli vakittir. Lakin birçok bayan bu devirde hamile kaldığının farkına bile varmamaktadır.
Kendi sıhhatinizi denetim etmek gebelik planlanmadan evvel yapılması gereken en kıymetli şey olup gebelik öncesi muayenenizi (prekonsepsiyonel muayene) kesinlikle yaptırmalısınız.
Bu muayene şunları kapsamalıdır:
Ailenin tıbbi öyküsü: Hipertansiyon, diyabet, mental gerilik üzere durumların tespiti
Genetik test: Kalıtsal genetik hastalıkların araştırılması
Kişisel tıbbi öykü: Epilepsi, diyabet, hipertansiyon, anemi, alerji üzere gebelikte özel bakım gerektiren durumların tespiti
Önceki ameliyatlar:Eğer varsa geçirilmiş ameliyatların gebeliğe etkisi
Önceki gebelikler: Önceki gebeliklerdeki sorunlar
Aşı durumu:Kızamıkçık tetanos üzere hastalıklara karşı aşılı olup olmadığı
Enfeksiyon durumu: Bebeğe ziyan verebilecek cinsel yolla bulaşan yada öteki bir enfeksiyon varlığının tespiti.
Gebe kalmadan evvel sağlıklı gebelik ve fetal gelişim için değerli 3 besin takviyesi var. Birden fazla bayan gebelik müddetince ve süt verme devrinde beslenmenin değerini bilir. Ancak gebelik öncesi devirde aşağıdaki 3 besin dayanağı fetal gelişim ve sağlıklı gebelik için değerlidir.
Folik Asid: Gebelik boyunca iki kat gereksinim duyulan tek vitamindir. Yüksek risk kümesindeki bayanlarda (daha evvel nöral tüp defekti olan kadınlar) folik asid % 72 hami tesir göstererek nöral tüp defekt (omurlarda açıklık) oluşumunu azaltmıştır. Öbür bir çalışmada bebeklerin doğum yükünde artış ve bebek gelişme geriliğinde ve annede enfeksiyon oluşmasında azalma sağlar.
Çinko: Fetal gelişim ve savunma sistemleri için gereklidir. Kanda çinko düzeyi %30 altına düştüğünde ve çinko alımı gebelikte azaldığında düşük, erken doğum ve doğum sorunlarında artma olmaktadır. Ayrıyeten çinko düzeyi düşüklüğünde beyin anomalileri, nöral tüp defekt oranında artışla birlikte düşük doğum tartısı ve gebelik zehirlenmesi (preeklampsi ve eklampsi) oranında artış olmaktadır.
Esansiyel Yağ Asitleri: Gebelikte değerlidir zira yeni oluşan hücrelerin gelişiminde, yeni doku oluşumunda ve organ sistemleri oluşumunda kıymetli rolleri vardır. Gebelikte esansiyel yağ asitleri düzeylerinde azalma olduğunda hudut sistemi ve beden gelişiminde yavaşlama olmaktadır. Omega-3 takviyesi alan bayanlarda erken doğumda azalma ve bebek doğum yüklerinde artma gözlenmiştir.
3 ay evvelden hayatımızda sağlıklı değişiklikler yapmak yeterli olacaktır. Bayan ve erkeğin sağlıklı beslenmesi hamile kalma mümkünlüğünü arttırmaktadır.
Sağlıklı Beslenme İçin
Folik asid: Her gün 400 mikrogram almak gerekir. Bu B vitamini bebekte nöral tüp defektini azaltarak spina bifida (belde açıklık) riskini azaltır. Şayet ailede nöral tüp defekti öyküsü varsa folik asid dozu arttırılmalıdır. Folik asid doğal olarak koyu yeşil yapraklı zerzevat ve meyvelerde (turunçgiller, ceviz, fındık, baklagiller, tahıllar) bulunur. Bu yiyeceklerle birlikte günlük 800 mikrogram folik asid takviyesi yapılmalıdır. Folik asid suda eriyebilen bir vitamin olduğu için fazlası bedenden atılacaktır.
Kalsiyum: Gebe kalmayı planlayan bayan günlük 1000 mg kalsiyuma gereksinim duyar. Peynir, yoğurt, sardalye, somon ve pirinçten çarçabuk alınabilir.
Vitaminler:Diyet yanında multivitamin takviyesi gereklidir.
Kafein: Kahve ve çikolatadan uzaklaşmak değerlidir. Günlük 200-300 mg kafein fertiliteyi azaltır. Ayrıyeten demir ve kalsiyum emilimini azaltır.
Uzak Durulacaklar:Yapay tatlandırıcılar, alkol, sigara, keyif verici içecekler, teratojenik ilaçlar. Sigara %20-30 oranında düşük doğum yüklü bebek doğumlarına sebep olmaktadır. Alkol tüketiminde bebeğe ziyan vermeyecek bir ölçü yoktur. Maruiana üzere keyif verici ilaçlar gebelik kayıpları, düşük doğum yükü, erken doğum, gelişme geriliği, davranışsal sorunlar ve öğrenme zorluğu üzere sıkıntılara sebep olmaktadır. Teratojenik ilaçlar ve hususlar gebeliğin 3-8 haftalarında fetusta yüksek oranda sorun oluşturma ihtimalleri vardır. Toksoplazma enfeksiyonundan uzak durmak için aşısız kedi köpekle temas olmamalı. Ziyanlı hususlardan uzak durulmalı; toksit ve kimyasal unsurlar (kurşun gibi) ve radyasyon fetus için tehlikelidir.
Stres ovulasyonun geciktirebilir yahut olmasını engelleyerek hamile kalmanızı maniler. Mümkün olduğu kadar gerilimden uzak olunmalıdır.
Bazı alışkanlıklarımız değişmeli
Egzersiz: Kendinize en uygun bir idmana başlamalısınız. Kilo kaybederseniz hamilelikte kilo almaktan eskisi kadar korkmazsınız. Yürüme, yüzme, bisiklete binme ve aerobik tercih edebileceğiniz sporlardır.
Uyku: Günde 8 saat yada sizin için kâfi olacak kadar uyumaya çaba gösterin.
Beslenme: Sağlıklı beslenmeye başlamalısınız. Ziyanlı yiyeceklerden uzak durmalısınız. Çiğ yada az pişmiş et, çiğ yumurta yenmemeli.
