İnfertilite, yani halk ortasında bilinen ismi ile kısırlık, sanıldığı üzere dünyanın sonu, vahim bir durum değildir. Öncelikle kime infertil, yani kısır, denir, tanıma bakalım; bir yıllık korunmasız cinsel münasebete karşın gebelik oluşmayan çiftlere infertilite tanısı konur. Kısırlık durumu yalnızca bayana ilişkin bir sorun değildir.
Çiftlerde infertilite, yaklaşık olarak %10-15 oranında görülür. Yani her 10 çiftten birinde kısırlık ortaya çıkar. Kısırlığın nedenleri ise farklılık gösterir. İnfertiliteye sebep olan neden kabaca %40 bayandan, %40 erkekten kaynaklanır.
Kadın ile ilgili nedenler ortasında en sık yumurtlamada sorun saptanır. Daha sonra tüpler ile ilgili sorunlar, rahim ve rahim yolları ile ilgili sorunlar gelir.
Erkeklerde de en sık saptanan neden spermler ile ilgili sorunlardır.
İnfertil çiftlerde yaklaşık %20 oranında da şu anki tıbbi bilgi ve teknikler aracılığı ile rastgele bir sorun saptanamaz, ki bu duruma da açıklanamayan infertilite denir.
Toplumda sık yapılan yanılgılardan biri, birkaç ay korunmasız münasebet sonrası gebelik oluşmadığında dehşet ile doktora giderek kendi kendine kısırlık tanısı koymaktır. Buna kusur diyorum zira esasen fekundabilite oranı %25’tir. Bu şu manaya geliyor, büsbütün sağlıklı bir bayan ve büsbütün sağlıklı bir erkek, adet periyodunun gebelik için en uygun vaktinde korunmasız münasebette bulunsalar dahi bu büsbütün sağlıklı çiftte gebelik oluşma ihtimali %25’tir. Yani birkaç sefer denedikten sonra çabucak “Benim çocuğum olmuyor!” diye endişeye kapılmak hem yersiz, hem yararsızdır. Hatta tehlike olduğunu bile söyleyebiliriz, zira gebelik oluşması için bayanda gerilim faktörünün en aza indirilmesi gerekmektedir.
Peki Ne Vakit Kısırlık Kuşkusu ile Doktora Başvurmak Gerekir?
1 yıl boyunca, gebelik ihtimalinin en yüksek olduğu periyotta, korunmasız ilgiye karşın gebelik oluşmadı ise bir tabibe başvurmak gerekir.
Doktorunuz sizin için gerekli tetkik ve değerlendirmeleri yapacak ve sizin için uygun olan tedaviye başlayacaktır lakin bu süreçte sizin de yapabilecekleriniz, daha da doğrusu yapmanız gerekenler var.
Tedavi İçin Neler Yapılmalı?
Öncelikle kesinlikle ve kesinlikle sigarayı bırakmalısınız. “Ben az içiyorum, günde bir iki tane.” diye bir açıklama dahi kabul edilemez. Sigara, günde birkaç tane içseniz dahi bedeninizde, gebeliğin rahme tutunmasını engelleyen hususların birikmesine neden olur. Erkekte ise tıpkı halde spermlerin kalite ve hareketliliğinde azalmaya neden olur. Kısırlık için tedavi almakta olan bir bayan ya da erkeğin mutlaka ve katiyen sigara içmemesi gerekir.
İkinci değerli nokta, şayet fazla kilonuz var ise kilo vermenizdir. Beden kitle indeksinin (vücut yükünüzün, uzunluğunuzun metre cinsinden karesine bölünmesi ile bulunur) 24’ün altında olması, gebelik oluşması ve gebeliğin rahme tutunması ihtimalini arttırır. Bu sebeple, şayet ki fazla kilolu iseniz, hem gebelik ihtimalini arttırmak, hem de gebelik sürecini sağlıklı bir formda geçirmek için hekiminize danışarak sizin için ülkü olan kiloya inmelisiniz.
Beslenmeyi düzenlemek ve bedene kimyasal yük oluşturan her şeyden kaçınmak da çok değerli. Burada birinci terk edilmesi gerek alışkanlık işlenmiş beyaz şeker içeren her şeydir. Beyaz ekmek de dahil olmak üzere, kola vb üzere gazlı içecekler, soğuk çay, paketli hazır her türlü şekerli yiyecek, çikolata, bisküvi, cips, kek, beyaz şeker bunların başında gelir. Bu yiyecekler bedende istenmeyen kimyasal bir yük yaratarak yumurtlama işlevleri bozar. Beslenmemizde günlük taze zerzevat ve meyveler, taze hazırlanmış et ve et eserleri, süt ve süt eserleri tercih edilmelidir.
Ayrıca kimyasal yüke sebep olan her türlü kozmetik eseri olabildiğince az kullanılmalıdır. Buna bilhassa parfüm, deodorant ve şampuanlar dahildir.
Ve elbette günlük hayatınıza sporu dahil etmeniz gerekir. Spor yapmanın, gebeliğin oluşması ve sıhhatle ilerlemesinde büyük yararının olduğu bilimsel olarak ispatlanmıştır.
Kısırlık tedavisi alan çiftlerin, tüm faydayı tıptan beklememesi, ilaç ve tedavinin her şeyi rahatlıkla çözeceğine güvenmemesi, kendilerinin de çift olarak yapabilecekleri çok şeyin olduğunu kabul ederek tedaviye azamî faydayı sağlayabilmek ismine hayatlarında bu düzenlemeleri yapmaları gerektiğini bilmeleri çok kıymetlidir.