Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (CYBE), son yıllara kadar, zührevi ya da cinsel yolla bulaşan hastalıklar olarak isimlendirilmekteydi. Fakat hastalık etkenini taşıyan kişi, hiçbir belirti olmadığı halde etkeni diğerine bulaştırabildiği için Dünya Sıhhat Örgütü hastalık kavramı yerine enfeksiyon (bulaşma) kavramının kulanılmasını önermiştir.
Hastalık oluşturabilen enfeksiyon etkenlerinin sayısı 30’u aşkın olup daima yeni mikroorganizmalar bu listeye eklenmektedir. CYBE etkenleri: Virüsler, bakteriler, mantarlar, parazitler, protozoonlar ve ektoparazitler. AİDS, Hepatit B, Hepatit C, Genital Herpes ve Genital Siğiller viral CYBE’ler iken, Frengi (sifiliz), Gonore (bel soğukluğu), Klamidya ve Yumuşak Şankır bakteriyel olan CYBE’lerdir.
Dünya nüfusunun, yaklaşık olarak, altıda birini etkileyen CYBE’ler önemli sıhhat sıkıntılarına yol açmakta, toplumsal sıkıntılara neden olmakta ve ağır bir ekonomik yük getirmektedir. CYBE’leri tedbire ve denetim altına alma uğraşları, son yıllarda artış gösterse de, yetersiz kalmakta ve CYBE’ler toplumu tehdit eden ve giderek büyüyen bir halk sıhhati sıkıntısına dönüşmektedir.
CYBE’lere neden olan etkenler, oral, anal ya da vajinal yolla bulaşabildiği üzere kan yoluyla yahut yakın vücut temasıyla da bulaşabilmektedir. Birey, enfeksiyon etkenini yıllarca taşıdığı halde hiçbir belirti ortaya çıkmadan, farkında olmayarak, etkeni cinsel partner ya da partnerlerine bulaştırabilmektedir.
CYBE’lerle ilişkili olarak ortaya çıkabilen belirtiler:
-
Sık sık ve ağrılı olarak idrar yapma
-
Yorgunluk, halsizlik ve güçten düşme
-
Bulantı, kusma ve ishal
-
Baş ağrısı
-
Bedende ve bilhassa kol ve bacaklarda deri döküntüleri
-
Titreme, üşüme ve ateş
-
Kaslarda, eklemlerde ağrı
-
Cinsel organlarda ağrılı olabilen yaralar
-
Cinsel organlarda uçuk ve siğil gibisi yapılar
-
Cinsel birleşmede rahatsızlık ve ağrı
-
Genital bölgelerde kaşıntı
-
Genital bölgeyle ilişkili lenf bezlerinde şişlikler
-
Kadınlarda adet düzensizlikleri, orta kanamaları ve vajinal akıntının olağandan farklı olması
-
Erkeklerde penisten sarı ya da yeşil renkli akıntı gelmesi, idrar yaparken zorluk yaşanması, testislerin şişmesi
Son yıllarda kimi etkenler CYBE’lerin görülme sıklığını besbelli bir halde arttırmıştır. Bu etkenler: çok sık ve gereksiz olarak antibiyotik kullanımı sonucu, hastalık yapan organizmaların direnç kazanması, evlilik dışı yaşanan cinsel münasebetlerin yaygınlaşması, cinsel ilginin daha küçük yaşlarda başlaması, değişen ömür stiliyle doğal istikrarın bozulması ve kimyasal içerikli husus kullanımının artması.
Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlarla gayrette öncelikle sağlıklı bir cinsel ömrün nasıl olması gerektiği ile ilgili eğitimin verilmesi ve farkındalığın yaratılması çok değerlidir. Hastalıkların önlenmesi ve denetiminde teşhisin olabildiğince süratli ve gerçek konması, tesirli bir tedavinin yapılması, bireylerin belirli dönemlerle denetimlerinin yapılması, kondom kullanımının yaygınlaştırılması, kondomun uygun ve hakikat kullanımının öğretilmesi, hastalık etkeni taşıyan bireylerin cinsel partnerlerinin belirlenmesi ve bunların da tedavilerinin yapılıp denetimlere çağrılması kıymetlidir.